Historien van Troyen

¶ Dit is dat xxxvste boeck. daer in wert vertelt hoe dat vlixes wert verslagen van thelagonus sinen sone onwetende

ULixes die lach op een tijt ende sliep op sijn bedde. ende hij sach van hem seluen een wonderlijc visioen. want hem dochte dat hij sach een beelt van ionger gedaenten ende van also groter scoenheit. dattet sceen te wesen godliken ende niet menscheliken Ende voert so docht hem. dat hi seer begeerde dat beelt te handelen ende te nemen in sinen armen. Mer dat beelt also als hem dochte dat scuttede sine handelinghe ende het sach hem aen van verres Ende wanneer als hem dochte dat hij den beelde naere quam. so vraechdet hem dan wat hi wilde Ende vlixes dochte dat hij antwoerde doe den beelde. dat wy versament werden. op dat ic di vleyscheliken mach bekennen. doe antwoerde hem dat beelt weder ende seyde aldus Och hoe swaer is dine begheerte ende hoe bitter. want die versameninghe die sal seer onsalich wesen. want een van ons beyden moet nootliken steruen van dier versameninge Ende daer docht hem dattet selue beelt droech eene glauye in sijnre hant Ende op dat hoechste van deser glauyen stont een cleyn toerkijn dat seer meesterliken ghewracht was van visschen beenre Ende daer nae docht hem dat dit beelde woude van hem scheyden. ende hem dochte dattet tot hem seide Dit is een teyken der mogentheit ende der versceydingen welke dat noch alhier na geschien sal tusschen ons tween Ende doe vlixes wert ontwake soe verwonderde hem vtermaten seer van dien visioen ende hij ouerdachte seer naernstelijken in hem seluen wat dat soude moghen beduyden Ende wanneer alsset was dach ghewerden. soe ontboot hij voer hem alle die wijsen ende vroeden ende die gheleer-

[fol. 132r]

de. ende hi seide daer voer hem allen alle dat ghene dat hem des nachts ghedroomt hadde Ende si antwoerden hem ende seiden. dat die bedudenisse waer. dat hi van sinen sone soude werden verslaghen. of dat hi hem setten soude in groter ellendicheyt waer bi dat doe vlixes seer veruaert wert. ende hi dede vanghen thelamotus sinen sone ende hi dede hem legghen in nauwer hoeden Ende alhier na verkoes hi een stede In welker stede dat hi meende sonder sorghe te leuen. ende hi dede om dat casteel daer hi op wesen woude legghen een also hoghen dicken muyer datter nyemant en mochte comen in dat selue casteel anders dan doer die poerte Ende voert soe ordineerde hi datter nyemant en soude comen spreken tegen hem. anders dan een mensche alleen. of die sommighe van sinen heymelicsten knechten. die hi alre best betruwede Ende hier nae soe gheuielt dat thelagonus vlixes sone. die hi hadde gewonnen bi cirtes. ondersochte van sijnre moeder. wie dat sijn vader waer Ende doe thelagonus vijf ende twintich iaer out was ghewerden soe vraghede hi noch cirtes sijnre moeder wie dat sijn vader waer. mer sijn moeder cirtes die en woude hem dat niet segghen noch te weten doen binnen langhen tiden daer na mer ten laetsten soe seide cirtes sijn moeder tot hem dat vlixes sijn vader waer. ende si noemde hem oec mede vlixes conincrijcke. ende waer dattet was gheleghen Doe was thelagonus seer blide. want hi sere sinen vader begheerde te sien. waer om dat hi doe oerlof nam aen sijnre moeder. op voerwaerden dat hi in corten tiden soude weder comen. ende hi reysde seer naersteliken. ende hi quam tot achayen In welcker steden dat vlixes woende. ende hi ghinc doe inder seluer steden Ende op een tijt als hi quam op die brugge daermen ouer ginc doer die poerte des casteels daer vlixes sijn vader op lach Doe vant hi aldaer knechten die vlixes sinen vader bewaerden ende hi badt hem dat si hem tot vlixes souden laten gaen. mer die knechten die en dorsten niet breken dat ghebot haers heren Doe badt thelagonus anderweruen noch hem allen mit goeden oetmoedighen woerden mer te laetsten so stieten si hem seer onwaerdeliken mit gewelt vter poerten waer omme dat thelagonus doe seer toernich wert ende hi sloech een vanden bewarers mit sijnre vuyst dat hi doot daer bleef legghen voer der poerten ende die ander bewarers die werp hi neder vander brugghen den hals ontween. ende si verdroncken daer inder graften. ende doe wert daer een groet gherufte also dattet volc quam mit ghewapender hant. ende

[fol. 132v]

si wouden thelagonus verslaen. Mer thelagonus die verslooch daer een vanden ghewapenden mannen. ende hi nam doe sijn swaert hem wt sijnre hant. ende hi slooch daer mede vijftien mannen ter doot. behaluen die ghene die hi daer swaerliken quetsede waer om dat daer doe noch een groter gherufre quam Ende vlixes die sorghede datter yemant was die sinen knechten hadde misdaen. of datse yemant hadde verslagen om thelamotus sinen soon wter vangenissen te verlossen Ende hij stont doe haesteliken op. ende hi nam een glauie in sijnre hant. ende hi quam tot dier stede daer dat grote gherufte was Ende doe hi daer quam soe sach hi sine knechten daer legghen verslaghen van eenen vreemden ende onbekenden ionghelinc. waer om dat vlixes doe seer toernich wert. ende hij woude sine knechten wreken ende hi slooch na thelagonus met sijnre glauyen Ende want thelagonus vlixes niet en bekende. soe ontnam hi hem die selue glauye. ende hij stack daer mede vlixes doer sijn lijf. ende hi quetsede hem ter doot toe Ende doe viel vlixes neder opter aerden als die ghene die niet langher en mochte leuen ende die sine natuerlike crachten hadde verloren Ende daer na soe wert vlixes denckende om sijn visioen ende om sinen drome. ende hi vraghede thelagonus met crancker weker stemmen wye dat hi waer Doe vraghede thelagonus den ghenen die daer stonden wie dat waer die hem alsoe toesprac ende vraghede Doe wert hem gheantwoert. dattet vlixes waer Ende doe thelagonus dat verhoerde. soe wert hi seer luyde roepende met eenre ontfarmelijcker stemmen ende seyde aldus. wee wee my arme onsalighe mensche. want ic bin alhier gecomen om dat ic gaerne minen vader soude sien op dat ic my met hem soude verbliden. ende nv ben ic gewerden een sake sijns doots ende thelagonus die viel doe neder opter aerden van groten bitteren rouwe. als of hi half doot geweest hadde. mer te laetsten soe stont hij weder op Ende want hij onghewapent was. soe schoorde hij doe sine cleder van sinen lichame. ende hij screyede ende wenede seer bitterliken. ende hij tooch sijn haer wt sinen hoofde. ende hi viel neder voer vlixes sijns vaders voeten. ende hi seide dat hi waer thelagonus sijn onsalige soon. ende cyrtes sone. want tu mijn lieue vader an cirtes hebste gewonnen. o mijn alte liefste vader is dat sake dattu sterueste soe moeten mi die afgoden gunnen dat ic met di steruen mach ende niet langher na di te leuen Ende doe vlixes vernam

[fol. 133r]

dat dit sijn soen was ende cirtes soen so sprac hi hem seer minliken ende vriendeliken toe daer hi alsoe seer siec ende cranck lach. ende hi bat hem dat hi niet droeuich wesen en soude Ende vlixes die seynde doe rechteuoert om thelamotus sinen soon Ende doe hi daer quam soe woude hi rechteuoert sinen vader wreken. ende hi woude thelagonus sinen broeder verslaen. mer vlixes die verbootet hem mit crancken weeken woerden als hi best conde ende mochte Ende hi seide tot hem. dat hi thelagonus sinen broeder soude ontfanghen met groter vrientscappen Ende vlixes die en leefde niet langhe daer na. ende doe hi doot was so wert hi begrauen mit groter eren in die stede van achaya Ende rechteuoert na sijnre doot so wert thelamotus sijn soon ghecroent in achaeyen Ende hi hielt thelagonus sinen broeder bi hem anderhalf iaer in groter eeren mit groter minnen ende vrientscappen Ende hi hadde sinen broeder gaerne langher bi hem ghehouden. mer thelagonus sijn broeder die bat hem seer vriendeliken ende oetmoedeliken om oerlof. Ende doe eerde hem thelamotus sijn broeder mit vele costelijcker gauen ende iuwelen doe hi sach dat hi ymmer van hem scheyden woude Ende doe si scheiden ende oerlof namen an malcander soe screyden ende weenden si beyde vtermaten seer Ende alhier om so quam thelagonus inden eylande dat ghenoemt was aulidis bi sijnre moeder van welckes toecomste dat doe sijn moeder seer blijde was. want si seer voer hem sorghede. ouermits. want si in haere subtijlheit ende kunsten wel te voren hadde ghesien van sijnre vresen ende van sijnre quader auentueren Ende niet langhe hiernae. so wert cirtes sijn moeder siec ende seer cranck ende si starf. ende na haere doot. soe wert thelagonus haer soen in dien conincrijcke ghecroent als een gheweldich coninc ende hi regierde dat conincrijcke seer betamelicken ende eerbaerlijcken wel lx. iaer lanc Ende daer na so starf hi Ende thelamotus vlixes soen die regneerde inden conincrijcke van achayen wel lxx. iaer lanck Ende hi verhief dat conincrijcke mit groter eeren Ende vlixes sijn vader die was drie ende tneghentich iaer out eer hi starf

¶ Dit is die eendrachticheyt ende die twiste sommigher materien van desen boecke naden twiste der meesteren die dese dinghen hebben bescreuen.

ENde in deser steden bracht meester dares sine wercken ten eynde ende oec mede meester cornelius mer watter meer is wt meester dares boeck al totten eynde toe die welc-

[fol. 133v]

ke dat sijn werc al geheelliken volbrachte Ende daer om soe watmen meer vindet dat is bet te ghelouen dattet versiert is dan dattet waerachtich is Mer meester dares ende dytis die doe nochtan teghenwoerdich waren ende bescreuen hare wercken wanneer als die striden voer troeyen waren seer eendrachtich. waren ende in luttel punten twedrachtich Dye seiden beide gader wt enen monde dat anthenor ende eneas waren verraders vander goeder stat van troyen Mer nochtan seide meester dares dat polydamas anthenors des verraders soon inder nach reysede totten heren van griecken. ende dat hi doe met hem luyden makede een ouerdracht om die goede heerlike stat van troeyen te verraden. ende dat hij doe den griecken een teyken dede van coninc priamus castele. datter gheheten was ylion Ende voert seit hi dat die grieken quamen binnen der stat van troeyen ouer die muyren Ende hi en seit niet dat si quamen doer die ghebroken muyere om des metalen paerts willen dat die griecken ghemaect hadden want hij vanden metalen paerde niet en seit Mer hij seit oec dat die griecken quamen binnen troeyen doer een poerte die daer ghenoemt was schea In welker poerten hoecheyt was ghewracht van marmoren stenen een paerts hooft dat seer grote was Ende aldus waren meester virgilius ende meester dytis eendrachtich vanden metalen paerde Ende hij seide oec mede dat in deser poerten die daer gheheten was schea anthenor eneas ende polydamas die grieken in lieten ende ontfinghen. ende dattet grote casteel ylion inder nacht wert ghewonnen ende dat aldaer eerst in wert geleydet wert neptholonyus nestors sone Ende dese selue meester dares die seit oec mede dat eneas alleen verhude ende verbarch pollexina coninc priamus dochter ende hettuba haer moeder. waer om dat doe eneas wert verwijset een ballinck te wesen tot ewigen daghen in groter ellenden Ende vanden doot van hettuba so en seit hi niet Mer nochtan seit hi in dat eynde aldus dat daer wert gevochten ende ghestreden x. iaer lanc ende ses maenden ende xij. dagen Ende daer quamen voer die stat van troeyen viij.c.M. ende sessendertich dusent ghewapender mannen wten lande van griecken Mer die troyanen ende die gene die de stat van troyen bescutten die waren ses hondert duysent ghewapender mannen starc Ende hi seit oeck datter met anthenor voeren van troeyen vijfthien hondert mannen Ende die ander die voeren met eneas. want hi hadde die twintich scepe daer paris me-

[fol. 134r]

de in grieken was doe hi daer helena hadde die conincinne Die ouerste ende die meeste der troyanen ende der gryecken van beyden siden welcke ende van wien dat si werden verslaghen. dat sijn dese alsoe als ons meester dares heeft bescreuen. want hector van troyen versloech dese coninghen als coninc archiloghus coninc protheselaus. coninc patroculus coninc santiphus. coninc phineus coninc meryon. coninc prothenor. coninc orthimerius. coninc leoncius coninc antipen. coninc palamenon coninc dorius. coninc polipetes. coninc epistrophus. coninck thedius. coninc policenus. coninc peipon ende coninc homerius Ende paris die versloech coninc palamides. coninc anthilogus. achilles ende ayax Ende ayax versloech weder paris want si versloeghen malcander Eneas versloech coninc anphimacus. ende coninc nereus. Achilles versloech coninck eufenius coninc yponemeus coninc peleus. coninc austerius coninck ligonus. coninc thusorbeus. coninc menon. ende neptholonius Hector ende troeylus. mer pirrus die versloech die conincinne penthosilia. ende coninc priamss ende sijn dochter pollexina. Dyomedes versloech coninck santhiphus coninc eustereus. coninck prothenor. ende coninc orthomeus.