Lexicon van de jeugdliteratuur

Doris Buchanan Smith

door Ineke Haykens

Doris Buchanan (Smith) werd op 1 juni 1934 geboren in Washington D.C. in de Verenigde Staten. Sinds haar negende jaar woont zij in Brunswick, Georgia. In 1954 trouwde ze met R.C. Smith, in 1977 is ze gescheiden. Ze heeft vijf kinderen.

In 1971 begon ze met het schrijven van kinderboeken. Ze heeft inmiddels tien boeken op haar naam staan, waarvan er slechts een in het Nederlands vertaald is: A taste of blackberries uit 1973, in het Nederlands: We gingen bramen plukken.

Voor dit boek ontving ze in 1973 de Child Study Association Award en in 1974 de Georgia Children's Book Award. De Nederlandse vertaling werd in 1977 bekroond met een Zilveren Griffel.

Werk

We gingen bramen plukken is het verhaal van een tienjarig jongetje, dat de plotselinge dood van zijn vriendje Jamie verwerkt. Jamie, een levendig kind, is de aanvoerder van een groepje vrienden en de beste vriend van de ‘ik’. Hij is allergisch voor bijensteken, maar dat weet niemand. Op een derde van het verhaal, net als we Jamie een beetje leren kennen, steekt hij een stok in een bijennest en sterft door een bijensteek.

Voor de getuigen, mevrouw Houser en de kinderen, lijkt het zo onwaarschijnlijk dat ze het niet kunnen geloven. In de rest van het boek worden de scherven bijeengeraapt. Jamies vriend is stomgeslagen: hij eet niet, huilt niet, hij trekt zich in zichzelf terug en kan de sympathie van zijn ouders niet aanvaarden; hij koestert zijn verdriet. Hij voelt zich schuldig en op de een of andere manier verantwoordelijk voor de dood van zijn vriendje. Hij gaat naar de begrafenis, maar voelt zich daar geïsoleerd en onwezenlijk. Hij beleeft alles als in een droom.

Langzamerhand wordt alles weer normaal. Hij gaat met Jamies moeder praten - iets waar hij eerst nog niet toe in staat was, zo sterk was zijn schuldgevoel. Er wordt niet veel gezegd; hij geeft haar een mandje bramen en zij bedankt hem. Maar al zijn zij geen van beiden in staat hun gevoelens uit te spreken, dit bezoek geeft hem de opluchting die hij nodig had.

Waardering

We gingen bramen plukken werd zowel in Amerika als Engeland met gejuich ontvangen. Ook in Nederland waren de kritieken zeer lovend.

Het hoofddoel van het boek is de dood op zo'n manier te beschrijven dat jonge lezers het kunnen bevatten, en hierin slaagt de schrijfster heel

goed. Het verdriet van de ik-figuur wordt direct en eerlijk beschreven. Het belang van de godsdienst wordt gerelativeerd. Dat volwassenen net zo min de antwoorden op alle vragen kennen, wordt heel duidelijk gemaakt als de ‘ik’ aan mevrouw Mullins vraagt waarom Jamie moest sterven. Wat zij zegt is zinnig, geen vals sentiment.

Uit het boek blijkt dat dingen nooit meer zo kunnen worden zoals ze waren. Kinderen mogen treuren; ze mogen terugdenken met enige droefheid. Het verhaal wordt sober verteld in vrij eenvoudige zinsconstructies. Voor jonge lezers is het gemakkelijk mee te leven met de verteller.

Bibliografie

4 Lexicon jeugdliteratuur
februari 1984