|
| |
| |
| |
Sherryl Jordan
door Jessica Boeykens
Sherryl Jordan werd op 8 juni 1949 geboren in Hawera, Nieuw-Zeeland. Al vanaf haar vierde wilde ze schrijfster worden en haar hele jeugd was gevuld met boeken lezen, verhalen schrijven en tekeningen maken. Aanvankelijk verdiende Jordan haar brood onder meer als illustratrice van kinderboeken. Toch wilde ze het liefst haar jeugddroom waarmaken; ze zond manuscripten naar verscheidene uitgevers, maar die werden tot haar frustratie steeds afgewezen. Pas bij haar dertiende roman, Rocco, kwam het in 1990 tot publicatie. Met dit debuut werd haar volharding beloond, want het fantasyverhaal voor twaalfplussers was meteen een verkoopsucces. Inmiddels heeft Jordan verschillende fantasyboeken voor adolescenten geschreven, die over de hele wereld zijn uitgebracht. Geheim sacrament kreeg in 1999 een Boekenwelp. Voor haar bijdrage aan de jeugdliteratuur in Nieuw-Zeeland ontving Jordan in 2001 de Margaret Mahy Medal.
| |
Werk
Kenmerkend voor het werk van Sherryl Jordan is dat zij maatschappelijke waarden en waarheden ter discussie stelt. Door gebeurtenissen te beschrijven in een imaginaire maatschappij - al dan niet binnen een historisch kader - zet de auteur zich af tegen kwalen van onze huidige samenleving, zoals geweld en corruptie. Jordans verhalen zijn doorgaans episch en meeslepend en bevatten vrijwel altijd magische, transcendente en soms ook spirituele elementen. Onrecht, machtsmisbruik en geweld worden, meestal met veel overtuigingskracht, aan de kaak gesteld en gecontrasteerd met eenvoud en eerlijkheid. Vaak ontstaat er een niet-vanzelfsprekende romance tussen de hoofdpersonages. Deze hoofdpersonages zijn gewoonlijk door en door goede en aardige mensen. Het voordeel hiervan is dat lezers zich moeiteloos kunnen inleven in de protagonisten, het nadeel is dat Jordan soms ongenuanceerde zwart-wit tegenstellingen creëert.
De roman Rocco, in het Nederlands verschenen onder de titel De stam van Anshur, was Jordans doorbraak. Rocco droomt al een paar nachten dat hij in een grot wordt aangevallen door een wolf. Dan ontwaakt hij in zijn droomrealiteit, vermoedend dat hij zich in het ver- | |
| |
leden van zijn eigen wereld bevindt. Hij wordt opgenomen door de stam van Anshur, een volk van jagers en verzamelaars dat in grotten leeft. De stamleden vormen een vredevolle gemeenschap en hebben een sterke band met de natuur. De manier waarop Jordan hun primitieve maar pure manier van leven laat contrasteren met Rocco's complexe en militaire thuiswereld, is een goed voorbeeld van hoe ze vraagtekens zet bij aspecten van de westerse samenleving. Aan het einde van het boek blijkt dat Rocco zich niet in het verleden bevindt, maar in de toekomst na een nucleaire ramp.
Ook Geheim sacrament kan, onder andere, worden gelezen als een maatschappijkritiek. In dit boek brengt Gabriëls talent om dromen te interpreteren hem in hoog aanzien bij niemand minder dan de keizerin van zijn machtige thuisland, Navora. Maar de jonge genezer is het oneens met de ongelijkheid en de onderdrukking die heersen in het keizerrijk. Bovendien wordt hij verliefd op Ashila, een vrouw van het ‘barbaarse’ Shinali-volk. De Shinali onderhouden, net zoals de stam van Anshur in Rocco, een primitieve, maar wel eerlijke en vreugdevolle levensstijl. Hoewel Gabriël Navora trouw wil blijven, dwingen zijn hart en zijn geweten hem om tegen de machthebbers in opstand te komen en zich bij de Shinali aan te sluiten. Uiteindelijk offert hij zijn leven om zijn dierbaren te redden. In 2007 schreef Jordan met Time of the Eagle een vervolg op Geheim sacrament.
Net zoals Gabriël wordt Tanith uit Wolfskind verscheurd tussen twee werelden. Als driejarig meisje werd ze door een mensenstam ‘gered’ van de roedel wolven die voor haar zorgde, maar ondertussen is Tanith zestien en ongelukkig. De mensen in haar nieuwe gemeenschap behandelen haar namelijk slecht en gedragen zich gewelddadig en harteloos. Dit vormt een groot contrast met Taniths herinneringen aan haar harmonieuze verblijf bij de roedel. Eigenlijk wil ze dan ook het liefst terugkeren naar de wolven, maar ze twijfelt omdat Gibran, de zoon van het opperhoofd van een andere clan, verliefd op haar is.
Een aantal boeken van Sherryl Jordan kan gesitueerd worden binnen de historische fantasy. In Grensgebieden is de getroebleerde Dylan gefascineerd door Juniper, een meisje met telepathische gaven. Eerst ziet zij hem nauwelijks staan, totdat ze zijn tekentalent ontdekt. Ze stelt een samenwerking voor waarbij Dylan de beelden tekent die zij telepathisch aan hem doorstuurt. Juniper maakt contact met Joanna, een middeleeuwse vrouw die beschuldigd is van hekserij. Voor deze vrouw dreigt de brandstapel en ook Dylan en Juniper lopen gevaar.
De razende stilte is een romance in een gefingeerd historisch kader,
| |
| |
waarin het hoofdpersonage Marnie na de dood van haar kersverse echtgenoot van hekserij verdacht wordt door de kleinburgerlijke dorpsgemeenschap. De gemene manier waarop ze door de dorpelingen wordt behandeld, doet Marnie aan haar geloof twijfelen. Ze vlucht weg uit het dorp en wordt geholpen door een vriendelijke pastoor met wie ze haar spirituele twijfels kan delen. Raaf, een dove jongen die door de dorpsbewoners voor een duivelskind wordt aangezien, vergezelt haar. Ontsteld door Raafs verwaarlozing schenkt Marnie hem haar aandacht en zorg. Ze ontwikkelen samen een gebarentaal en groeien steeds dichter naar elkaar toe.
Ook in De jacht op de laatste draak ontstaat een ongewoon koppel. Jude helpt het Chinese meisje Jing-Wei ontsnappen aan de rondreizende kermis waar zij wreed als attractie wordt opgevoerd. Van haar kant helpt Jing-Wei hem het verlies van zijn dierbaren te verwerken. Tegen de achtergrond van het veertiende-eeuwse Engeland gaan ze op jacht naar de draak die Judes familie heeft uitgemoord. Deze onderneming brengt hen dichter bij elkaar.
Ten slotte schreef Sherryl Jordan ook een vierdelige reeks over de brutale maar charmante tovenaarsleerling Denzil. De reeks is luchtig, humoristisch en bestemd voor een jonger doelpubliek dan haar overige werk, namelijk lezers vanaf negen
Omslag De jacht op de laatste draak
jaar. In het eerste deel van de serie, De woensdagtovenaar, reist Denzil na een mislukte spreuk per ongeluk naar de toekomst. Hij belandt vanuit de middeleeuwen in het moderne Engeland, waar hij vriendschap sluit met de familie McAllister en avonturen beleeft met hun elfjarige dochter Sam. Hierna volgt het tweede boek over Denzil, Terug in de tijd. Omdat hij haar hulp nodig heeft, laat de tovenaarsleerling zijn vriendinnetje Sam McAllister in zijn eigen middeleeuwse dorp verschijnen. Wat Denzil helaas niet had voorzien, is dat hij Sam niet terug kan toveren, dat moet ze zelf leren.
| |
| |
| |
Geheim sacrament
Dit is naar eigen zeggen Jordans meest dierbare boek. De auteur putte inspiratie uit haar fascinatie voor de ondergang van het Romeinse rijk. Het fictieve Navoraanse rijk lijkt op het eerste gezicht een bloeiende natie, maar wie verder kijkt, beseft dat het is gebouwd op corruptie en geweld. Dit dringt ook langzaam door tot Gabriël, oudste zoon van goede komaf en uitverkoren om geneeskunde te studeren op de imposante Citadel. Met zijn gave om dromen te duiden, verwerft Gabriël de gunst van de keizerin, maar daarmee ook de haat van haar raadsheren. Hoewel Gabriël dolgelukkig is om geneeskunde te leren van de allerbesten, verlangt hij diep vanbinnen ook naar de vlakten van de Shinali. Als kind bemachtigde hij een amulet van dit vredelievende volk en sindsdien gaat zijn hart naar hen uit. Op een dag raakt hij verliefd op Ashila, een Shinali-vrouw. Ze worden een stel wanneer Gabriël door een misstap aan het hof moet vluchten. Kort na Gabriëls vlucht neemt het leger van de keizerin de Shinali gevangen en houdt hen opgesloten onder wrede omstandigheden. Het boek eindigt ermee dat Gabriël zijn identiteit - en daarmee ook zijn leven - prijsgeeft om Ashila, hun ongeboren kind en de gehele Shinalistam te redden.
| |
Waardering
De meeste lof ontving Geheim sacrament. Jan van Coillie noemt het in De Standaard ‘een rijk boek dat jongeren én volwassenen heel wat te vertellen heeft over leven, liefde en dood’. Ook Luc Lannoy is enthousiast, hij prijst Jordan om de gelaagdheid en complexiteit van haar boek en noemt het ‘een ronduit schitterende adolescentenroman’ (Leesidee jeugdliteratuur).
Over De stam van Anshur stelt Jet Marchau in Jeugdboekengids dat Jordan de lezer inpalmt met een droom van een ideale samenleving. ‘Omwille van die droom en omwille van de ontnuchterende humor en vlotte verteltrant ben je bereid de ogen te sluiten voor onwaarschijnlijkheden en laat je je met plezier onderdompelen in de heerlijke romantiek van Sherryl Jordan’, aldus Marchau.
Op Wolfskind is door recensenten minder enthousiast gereageerd. Jan Staes noemt het in Leesidee jeugdliteratuur ‘een teleurstellend boek’. ‘Het verhaal heeft weinig om het lijf’, zegt Staes, en ‘ook aan de taal en het perspectief schort heel wat’.
Beatrijs Geudens laat zich gematigd positief uit over De jacht op de laatste draak. Hoewel ze de opbouw van het boek ‘lichtjes geforceerd’ vindt, ziet ze het toch als ‘een uitstekend en erg onderhoudend vakantieboek’ (Leesidee jeugdliteratuur). De site Boek & Jeugd Online omschrijft het als ‘een fijn en toegankelijk boek, ook voor minder grage lezers’, waarin ‘op een geloofwaardi- | |
| |
ge manier historische werkelijkheid en fantasie met elkaar worden vermengd.’
| |
Bibliografie
Niet in het Nederlands vertaald (selectie)
|
| Winter of Fire (1993), The Great Bear Burgalary (1997), Time of the Eagle (2007). |
Geïllustreerd door Sherryl Jordan
|
| Joy Cowley, The Silent One (1981): Jonasi en de witte schildpad. Vertaald door Ad Calame. Haarlem, Holland, 1986. |
Jeugdboeken
|
| Rocco (1990): De stam van Anshur. Vertaald door John Riedijk. Antwerpen, Facet, 1993. |
| The Juniper Game (1991): Grensgebieden. Vertaald door John Riedijk. Antwerpen; Dronten Facet, 1993. |
|
| The Wednesday Wizard (1991): De woensdagtovenaar. Vertaald door John Riedijk. Antwerpen; Dronten, Facet, 1994. |
| Denzil's Dilemma (1992): Terug in de tijd. Vertaald door John Riedijk. Antwerpen; Dronten Facet, 1995. |
| Wolf Woman (1994): Wolfskind. Vertaald door Mieke Theunissen. Antwerpen, Facet, 1999. |
| Secret Sacrament (1996): Geheim sacrament. Vertaald door John Riedijk. Antwerpen, Facet, 1998. |
| The Raging Quiet (1999): De razende stilte. Vertaald door John Riedijk. Antwerpen, Facet, 2000. |
| The Hunting of the Last Dragon (2002): De jacht op de laatste draak. Vertaald door Willem Verhulst. Antwerpen, Facet, 2003. |
Over Sherryl Jordan
|
| Jet Marchau, Dromen van een ideale samenleving. In: Jeugdboekengids, nr. 7, 1993, blz. 222-224. |
| Luc Lannoy, Een fantastisch dik boek. In: Leesidee jeugdliteratuur, nr. 5, 1998, blz. 193. |
| Jan van Coillie, Genezer van dromen. In: De Standaard, 11-10-1998. |
| Mik Ghys, Sherryl Jordan. In: Marita de Sterck e.a., Schrijver gevonden. Tielt, Lannoo; Den Haag, Biblion, 1999, blz. 168-170. |
| Jan Staes, Wolfskind. In: Leesidee jeugdliteratuur, nr. 1, 2000, blz. 35. |
| Victor Watson, Sherryl Jordan. In: The Cambridge Guide to Children's Books in English. Cambridge University Press, 2001. |
| Beatrijs Geudens, De jacht op de laatste draak. In: Leesidee jeugdliteratuur, nr. 5, 2003, blz. 215. |
| Jack Zipes, Sherryl Jordan. In: The Oxford Encyclopedia of Children's Literature. Oxford University Press, 2006. |
Websites
|
| www.boekenjeugd.nl |
| www.leesplein.nl |
92 Lexicon jeugdliteratuur
juni 2013
|
|
Auteursrechtelijk beschermd