Lexicon van de jeugdliteratuur

[pagina 1]

Siny van Iterson

door Marianne Boswerger

Siny van Iterson-van der Breggen werd geboren op 5 oktober 1919 op Curaçao. Ze bracht haar jeugd door in Nederland. Na de oorlog ging ze met haar man en kinderen terug naar Curaçao, in 1958 vestigden ze zich in Colombia: eerst in Buenaventura, daarna in de hoofdstad Bogotá, waar ze veel liefdadigheidswerk verrichtte. Al vroeg begon ze met het schrijven van kabouterstrips, later schreef ze op aanmoediging van Miep Diekmann kinderboeken.

In 1965 werd De smokkelaars van Buenaventura gekozen als één van de drie beste kinderboeken van het jaar; De adjudant van de vrachtwagen kreeg in 1968 de Prijs voor het beste jeugdboek en Het Gouden Suikerriet verwierf in 1971 een Zilveren Griffel.

Jeugdboeken

In al haar boeken geeft de auteur een beeld van het leven in Zuid-Amerika; de eerste twee verhalen spelen zich af op Curaçao, alle andere zijn gesitueerd in Colombia. De eerste boeken zijn jongensverhalen vol avontuur en spanning, de personen blijven tamelijk oppervlakkig.

De smokkelaars van Buenaventura staat op een keerpunt. In dit spannende verhaal over een jongen die een bende wapensmokkelaars oprolt, wordt veel aandacht besteed aan het harde leven van de havenbewoners, het klimaat en het landschap. Dit inbrengen van realistische informatie is een ontwikkeling die zich voortzet in haar latere werk. Vooral De adjudant van de vrachtwagen kreeg grote bekendheid. In dit verhaal schetst de schrijfster de moeilijkheden, ellende en het gevaar waarin De Pulga verkeert wanneer hij als hulpje op een vrachtwagen door het Andesgebergte trekt, voor het eerst

[pagina 2]

verzekerd van drie maaltijden per dag.

Vanaf dit boek worden de verhalen indringender doordat de auteur meer nadruk legt op de harde realiteit, geen blad voor de mond neemt als ze schrijft over leven, ziekte, dood, armoe, bijgeloof. Ze ontziet haar lezers niet, maar vertelt wat ze op haar vele tochten door Colombia heeft gezien en ervaren. Vooral de hoofdpersonen en hun problemen zijn belangrijk, het op te lossen raadsel komt op de tweede plaats. Spanning en sfeer worden op verschillende manieren opgeroepen: door beklemmende beschrijvingen van het landschap en het klimaat, door dialogen met weinig woorden die erg Zuidamerikaans lijken en die vol volkswijsheden zitten, door het feit dat iedereen elkaar kent maar zijn geheimen vóór zich houdt.

Het ophouden van de familie-eer speelt een grote rol, hetgeen zelfs het thema wordt van De heksen van Casa Roja. In dit verhaal logeert René bij zijn drie tantes in hun huis Casa Roja. Hij verveelt zich, totdat hij ontdekt waarom zij hun broer Salvador verstoppen: hij drinkt en wordt bevoorraad door een jongen die niet meer naar huis durft, nadat hij zijn broertje twee vingers heeft afgehakt. Tijdens het ploegen vindt men het lijk van de weggelopen echtgenoot van één van de tantes. Salvador had hem destijds doodgereden en begraven met medeweten van één der zusters. Het lukt de vrouwen de zaak in de doofpot te stoppen. In dit lugubere verhaal wordt de walging en het onbegrip van René gebruikt om de lezer duidelijk te maken waarom de tantes doen wat zij doen.

Bibliografie

Schaduw over Chocomata (1954), In de ban van de duivelsklip (1955), Voetspoor in de Andes (1958), De schrik der wijde vlakten (1959), In de greep van de Rio Negro (1960).

De smokkelaars van Buenaventura. Met illustraties van Jenny Dalenoord. Den Haag, Leopold, 1964.

De adjudant van de vrachtwagen. Met illustraties van Dick Stolwijk. Den Haag, Leopold, 1967. Ook verschenen als Dukaatboek 0-3, Culemborg, Educaboek, 1976.

Het Gouden Suikerriet. Met illustraties van Dick Stolwijk. Den Haag, Leopold, 1970.

Om de Laguna Grande. Met illustraties van Dick Stolwijk. Den Haag, Leopold, 1972.

Weerspiegeld in de bron. Den Haag, Leopold, 1974.

De heksen van Casa Roja. Den Haag, Leopold, 1980.

Over Siny van Iterson en haar werk

J.F.G. Niesing-van de Berg, Siny van Iterson. NBLC-Monografieën, serie c, nr. 3. Den Haag, 1972.

Dokumentatie auteurs en illustratoren van jeugdboeken, knipselkrant jeugdliteratuur, jaargang 2 (1978), nr. 23. (onder andere kranteartikelen en recensies vanaf 1954)

P. Kuyer en G. Tienstra-Schipperheijn, Over Siny van Iterson. Reeks: Informatie over schrijvers en boeken voor mavo/lbo. LÉ 6, nr. 1, Den Haag, 1978.

M. van Raephorst, Siny van Iterson. In: Verkenningen op het gebied van de jeugdliteratuur, jaargang 9 (1979), afl. 8, blz. 149-154.

Lexicon jeugdliteratuur
september 1982