Brieven 1888-1961

Aan H.P.L. Wiessing

Parys, 23.9.1912.

4 Impasse Girardon

Beste Henri,

Wil je zoo goed zyn je door Fortuyn,¹ zoo gauw mogelyk, een nieuwe proef te laten geven, d.w.z. een proef waarin de verbeteringen, wyzigingen en toevoegingen werden aangebracht die ik aanduidde? Ik heb byna overal jouw indicaties gevolgd, zooals je zult merken. Ook heb ik eenige, my belangryk voorkomende, toevoegingen gerealiseerd, met name naar aanleiding van P.v.D.'s toespraak te Haarlem, betrekking hebbend op het uittreden van v.d.H. en diens onderhoorigen.² Dit maakt my heel sterk wat aangaat het bien fondé myner verwyten van ‘platheid’ aan het adres van Pl. en stelt Pl. in een niet precies schitterend postuur. Tu verras! Lees die nieuwe proef zoo gauw mogelyk door (dat

1 J.A. Fortuyn (1855-1941) trad als uitgever van Cohens brochure op.

2 De zaak Cohen - Hankes Drielsma. In september 1911 was Cohen op anonieme wijze bij de hoofdredactie van De telegraaf in diskrediet gebracht. De ongenoemde briefschrijvers klaagden over de ‘inférieure en platte wijze, waarop Uwe Fransche correspondentie gevoerd wordt.’
Cohen zag er zijn bête noire mr A.J. Hankes Drielsma op aan, Parijs correspondent van de nrc. Meer dan eens had hij hem als zelfingenomen arrivist in zijn artikelen voor De telegraaf te kijk gezet.
In juli 1912 had Drielsma tijdens een twist Cohen voorgesteld door een jury te laten uitmaken wie van de twee de meeste stijl had. Als repliek nam Cohen Drielsma in een feuilleton van De telegraaf van 11 september 1912 à faire: hij liet een Franse staatssecretaris een portret van hem op de vlooienmarkt kopen, dat door moest gaan voor een zelfportret van Frans Hals. Cohen beschrijft vervolgens hoe hij deze Hals vindt. Dit stuurde hij aan Drielsma.
Zijn vermoeden dat Drielsma de auteur van de anonieme brief van 16 september 1912 aan De telegraaf was, werd gedeeld door zijn collega's Snabilié van Het vaderland en Het nieuws van den dag, en Wiessings opvolger Voorbeytel. Op verzoek van Drielsma stelde de buitenlandse persvereniging waar beiden lid van waren, l'Association syndicale de la presse étrangère, een commissie van onderzoek in. Terwijl Cohen hier gretig op inging, draalde Drielsma en wraakte hij de door Cohen genoemdevrouwelijke arbiter Cécile de Jong van Beek en Donk. Deze commissie trachtte beiden te sauveren, zei dat Cohen te goeder trouw was op grond van incidenten tussen beiden uit de laatste jaren, en sprak Drielsma op 29 december 1911 vrij. Dit besluit werd de volgende dag op formele gronden door de algemene vergadering ongedaan gemaakt. Cohen stapte dezelfde dag uit de vereniging; Drielsma meende zijn zaak gewonnen te hebben. Maar de algemene vergadering van de Association presenteerde hem op 4 februari 1912 de rekening: hij verloor zijn zetel in het bestuur, waarin hij sinds 1909 elk jaar bij acclamatie herkozen was.
Inmiddels had De (groene) Amsterdammer van 4, 11, 18 en 25 februari en 3 en 10 maart 1912 hierover gepubliceerd. De Nederlandsche Journalistenkring zond in april een enquête-commissie bestaande uit haar voorzitter mr L.J. Plemp van Duiveland en A. Voogd, eerste secretaris, naar Parijs. Het bestuur sprak ten slotte het onschuldig over Drielsma uit, omdat de door beide partijen geraadpleegde schriftkundigen het niet eens konden worden.
De hoofdredacteur (1910-1936) van de Nieuwe Rotterdamsche courant, G.G. van der Hoeven (1872-1955) diende een klacht in tegen Wiessings artikelen bij de Journalistenkring, die op 23 juni 1912 niet ontvankelijk werd verklaard. Van der Hoeven zei met vier andere nrc-journalisten het lidmaatschap van de Nederlandsche Journalistenkring op.

[p. 313]

kan nu best in één dag!) en stuur haar my op met je eventueele kantteekeningen. En doe my in 's hemelsnaam het plezier even naar Fortuyn te gaan om aan te dringen op spoed. Het wordt nu toch te gek! Hy heeft de copie nu sedert 5 of 6 augustus d.i. ruim 6 weken. Als het nu nog langer duurt is de heele zaak totaal vergeten en stelt niemand er meer belang in. Toe, Henri! por dien Fortuyn eens aan!

Veel liefs van ons 2en aan jelui allemaal

t.t. A.C.