Een geest die iets te zeggen had. De briefwisseling van dr. P.H. Ritter jr. - Frans Coenen (1916-1936)

Bijlage 13
Frans Coenen over De Lusten en Lasten der Redeneerkunst van P.H. Ritter Jr. in Groot Nederland, 1927, deel I:

De heer P.H. Ritter Jr., die blijkbaar een gezocht en gevierd ‘Nutslezer’ is, heeft zijn ervaringen dienaangaande neergelegd in een aardig boekje met bovenstaanden eenigszins weidschen titel. Met zekere plechtige ironie, met gemeende hartelijkheid, met bewonderenden geestdrift bespreekt hij achtereenvolgens alle bestanddelen van het Nutslezersbedrijf, als daar zijn de Nutspublieken, de Nutsbesturende notabelen, de Nutslokaliteiten, de Nutsstemmingen in de diverse plaatsen,... tot de reisgelegenheden toe, waarmee de ‘ingevoerde’ Nutslezer vaak moeizaam door het platte en platste land scharrelt. En het is, al met al, een causerie geworden, die ook zeer wel

[p. 88]

voor een Nutslezing kan dienen in de middelmatige steden onzes vaderlands, waar men humor weet te waardeeren en niet bang is voor wat critiek op het eigen gedoe en de eigen soort. Critiek, die trouwens altijd weer trouw wordt opgewogen door de waardeering van de ‘sfeer en gemoed en stille fut’ van den Hollandschen plattelandsbewoner en geestdrift voor het Hollandsche landschap. Ritter is een geestig man en tevens een gemoedsvol man, die gaarne waardeert en de zeer werkelijke verdrietelijkheden van het Nutslezersbedrijf liefst niet al te hoog aanslaat, tenminste niet te luid klinken laat in een causerie, die immers vooral wil amuseeren, met nu en dan een ernstiger ondergrond. Aan deze laatste omstandigheid is dan wellicht een zekere omslachtigheid van zeggen te wijten, een breedsprakigheid, die de zaken minder verheldert dan verduistert en soms nogal precieus aandoet. Men zou den schrijver willen waarschuwen voor een teveel van elk zijner goede eigenschappen: een teveel aan geestigheid, aan waardeeringswarmte, aan fijne onderscheiding. Minder van dit alles is tenslotte meer en is vooral genoeg. Zoo'n boekje wordt er misschien wat minder dik van, maar aan de qualiteit zal ietwat matiging ten goede komen en wij zullen ‘den spreker van den avond’ er dankbaar voor zijn en hem zeker nog eens terug verzoeken.