Woelige weken: november-december 1813

Vrijdag 19 november 1813

Gisteren thuiskomende vond ik twee wijkcommissarissen die bij de ongesteldheid van papa mij verzochten om die nacht de post van waker op mij te nemen. Omstreeks negen urr begaf ik mij aan de zijde van de heer Sluiter, met een hartsvanger gewapend die hem weleer op zijn Oostzeese reis gediend had, de twee heren Joosting en de heer Snoek met een steek en

[p. 39]

kokarde geëquipeerd, naar het huis van de heer Holy, waar wij nog veel heren vonden, zoals de heren Nijhof, Van der Schaaf, Bartedink, Brak en Gildemeester. Wij verdeelden ons in twee patrouilles van negen man ieder. Wij deden drie reviers, meest alle met sabels, van de zeeprefect geleend, gewapend. Onze wijk was een gedeelte van de Prinsen- en Herengracht, de Anjeliersstraat etcetera, doch de tweede keer strekten wij onze course nog veel verder tot aan het Bickers Eiland uit, hetwelk wij geheel doormarcheerden zonder ergens de minste sporen van onraad te ontdekken. Integendeel zagen wij bijna geen sterveling op de been behalve wanneer wij nu en dan tegen de een of andere patrouille, hetzij te voet, hetzij te paard aanstuitten. Onze metgezellen waren gedurende onze afwezigheid bezig geweest met het arresteren van een dronken man, die enig geweld gemaakt had. De heer Holy, te kennen gegeven hebbende dat hij over onze diensten voldaan was, namen wij een grote tour met een patrouille van achttien man. De meesten oordeelden echter dat het niet onze plicht was ons nu naar onze post te begeven. Toen wij bij de Herenstraat kwamen, deserteerde een gedeelte van het gezelschap en de compagnie bleef slechts uit negen man bestaan. De heer Snoek een blijk van lafhartigheid gegeven hebbende bij het passeren van de wacht op de Westermarkt, werd de heer Brak in zijn plaats aangesteld. In een kroeg, alwaar een kapitein van een corps was, ons bevindende, bracht het bericht van een kolenwerker dat er brand zou zijn, ons weer in beweging. Nu wilden wij niet scheiden. Wij ontmoetten verscheidene patrouilles maar niets dat op brand geleek. Hier op trokken wij over de Dam naar de Nes, alwaar wij een wacht ontmoetten die in de Brakke Grond haar residentie hield. Wij werden zeer heus ontvangen bij deze wacht die zeer goed van wapens en levensmiddelen voorzien was. - Wanneer wij een post passeerden riep men Werda - Patrouille korporaal Kraus. De chef avanceerde en zei de korporaal het wachtwoord dat gisteren ‘Hoop en verwachting’ was. Dan was het ‘Voor-

[p. 40]

waarts mars’. De wachten presenteerden hun geweren en wij trokken onze sabels. - Van de Nes marcheerden wij over de Oude Turfmarkt en de Halvemaansteeg naar de Hoofdwacht op de Botermarkt alwaar wij vernamen dat de dronkaard, door ons corps in verzekering genomen, aldaar reeds gevankelijk was aangebracht. Van hier de Reguliersgracht, Keizersgracht, Vijzelstraat tot aan de Munt. Alhier begon bij het doormarcheren der Kalverstraat de eetlust der troepen te ontwaken. Men trad in een koffiehuis binnen alwaar zich een aanzienlijke wacht, meest alle met geweren bewapend onder het bevel van de heer De Groot bevond. Hier legden wij aan en gebruikten met algemene goedkeuring enige beefsteaks en vocht van Bacchus waarna wij besloten weer onze wijk te nemen en op een roemrijke wijze te eindigen. Wij spoedden ons dan weer derwaarts heen, spraken een burgerman aan, die wij echter na gedaan onderzoek zijn weg lieten vervolgen, lieten de wacht aan de Zaagmolenpoort uitkomen van dewelke wij weinig nieuws vernamen, gingen nogmaals om halfzes het huis van de heer Holy voorbij, doorkruisten de gehele wijk nogmaals en eindigden onze tour met een bezoek aan de kroeg aan de hoek van de Leliegracht. Het was zes uur toen wij 's ochtends van onze onderneming terugkwamen.

Echt nieuws is er zeer weinig. De Haagsche Courant welke bijna niet te krijgen is, behelst een proclamatie van de graaf Van Limburg Stirum uit naam van de prins van Oranje, een oranjeliedje en een convocatie van de overgebleven ministers van het oude bestuur van 1790. Het schijnt dat Stassart zelf aldaar aan het nemen van deze maatregelen heeft meegewerkt. Te Haarlem schijnen de arend en andere merktekenen der Franse heerschappij eerst weggenomen en vervolgens weer aangehangen te zijn. Vandaag schijnt er echter ook een omwenteling plaatsgehad te hebben en het dragen van oranje ingevoerd te zijn uit hoofde van het vertrek der troepen. Te Utrecht schijnt de generaal Molitor strenge maatregelen tegen het samenscholen van

[p. 41]

volk en het dragen van oranje linten genomen te hebben doch men verzekert dat hij met zijn troepen van daar naar Gorkum gevlucht is. Te Halfweg commandeerde nog een Frans officier die niet duldde dat men na vijf urr 's avonds aldaar doortrok. Te Delft schijnt ook enige omwenteling plaatsgehad te hebben. Men spreekt dat het in Brabant onrustig zou zijn. Iets waar men hier zeer verlegen mee is, is het gedurig aankomen van schepen met douaniers en gendarmes, die dan door de stad geëscorteerd moeten worden. De Fransen, zodra zij zagen dat de zaken hier voor hen verkeken waren, zijn ten uiterste gedwee en lafhartig geworden. Men zegt dat er in Zwolle nog maar honderdvijftig Kozakken zijn, dat de Fransen Kampen eerst uit- en toen weer ingetrokken zijn.