Van het kleine koude front

[p. 280]

Honger in de wereld

Op 3 juni 1961 schrijft oud-minister Welter in De Telegraaf dat het kommunisme verantwoordelijk is voor de honger in de wereld. In dat artikel wordt o.a. over Cuba gesproken. Nu is het in werkelijkheid omgekeerd zo, dat de honger in de wereld verantwoordelijk is voor het kommunisme. Dat weet de oud-minister Welter natuurlijk óók. Kijk maar naar Cuba, dat nog niet erg kommunisties is maar het zou kunnen worden, wat ik niet goed zou vinden. Niet omdat het kommunistiese blok dan een militair-strategiese positie zou hebben verworven die voor de Verenigde Staten een pistool op de borst zou zijn. De amerikanen zitten in Noord-Noorwegen en Turkije de russen trouwens allang veel dichter op de huid. Ik heb geen zin in deze termen te denken. Ik denk alleen aan een gedwongen opvoeding in kommunistiese geest voor cubaanse jongens en meisjes en die gun ik ze evenmin als honger. Maar aan de andere kant moet ik toegeven dat het ook wel weer gunstig zou zijn als de noord-amerikaanse en de duitse rijken, ondernemers en toeristen, die jongens en meisjes niet langer door het instrument van de honger zouden kunnen dwingen personeel te worden in de speelholen, hotels en bordelen.

De Telegraaf is De Telegraaf; dat is een blad waar zo'n enormiteit in past. En Welter is een partijgenoot van Luns. Welter wéét dat niet het kommunisme voor de wereldhonger maar de honger voor het kommunisme verantwoordelijk is. Waarom zou hij het dan andersom zeggen? Wacht eens even. Het kommunisme komt na de honger, dat is wat eenvoudig gezegd, maar als men weet van de maatschappelijke toestanden in de negentiende eeuw is het niet àl te eenvoudig. Wat veroorzaakte de honger? Een stelsel. En wie

[p. 281]

deden dat stelsel gelden? Een bepaald soort mensen die minder honger hadden dan nationale gevoelens, meer eerbied voor de in die tijd hoe langer hoe gekker wordende militaire uniformen dan voor de nood van hun evenmens. Het is déze negentiende-eeuwse patser met een nationaal rijmlied op de lippen, een haneveer boven zijn bolle hoofd, het van de landbewerker gestolen paard onder zijn kont, het scheermesscherp geslepen moordwerktuig in zijn rechterhand, die uit empirebuilding ging, soli deo gloria. Deze gelegitimeerde krimineel, deze fascist avant la lettre die het kommunisme heeft opgeroepen. Meneer Welter wil onze krachten koncentreren tegen vijand nummer 1, de kommunist. Zouden wij onze krachten maar niet koncentreren tegen dat wat het kommunisme heeft opgeroepen? Op Welter dus en Luns.

In Cuba behoorde 46 procent van alle bruikbare land aan 1% van alle eigenaren van land. Toen Batista viel op 1 januari 1960 had Cuba een 60 jaren amerikaanse kontrole achter de rug, gedurende welke een korrupte kleine minderheid in fantastiese luukse leefde, voor 't grootste deel in Havana, terwijl in de landbouwstreken, daar waar de weelde van Cuba werd voortgebracht, om een voorbeeld te geven slechts 4% van de bevolking in staat was vlees te eten. Uit een onderzoek van de katolieke universiteit van Havana bleek dat ongeveer 2,12% zich het eten van eieren kon veroorloven en nog niet 1% vis. Onder Batista leverde de waanzinnig-rijke bodem suiker voor de uitvoer, een gewas dat niet meer werk geeft dan vijf maanden per jaar. Ten gevolge daarvan was de gemiddelde werkloosheid van Cuba ongeveer gelijk aan die van de Verenigde Staten in het crisisjaar 1930. De Cubanen die dochtertjes van 12 en 13 jaar oud hadden hoefden niet zo snel van honger te kreperen: zij konden hun vrouwelijke kinderen grif leveren aan de toeristenbordelen. Die helemaal niet aan honger hoefden sterven, waren

[p. 282]

Batista's politiemannen. Zij leefden van goede salarissen die gesausd werden met de inkomsten uit deze prostitutie en van de dobbelhuizen. Dat Batista een diktator was die veel bloed deed vloeien kan niet ontkend worden en is overigens als pleonasme voor bestrijding niet interessant. Voor Castro, als diktator, geldt vooralsnog hetzelfde. Er zijn echter twee punten van verschil die een vergelijking nogal onzinnig maken. De paar honderd onder Castro in het stadion onder gejuich van de massa veroordeelde en later geëksekuteerde mannen waren beulen onder Batista. Tegen de aktuele eksekuties van deze beulen heeft de roomse kerk geprobeerd de wereld te alarmeren. Toen de beulen zelf nog eksekuteerden, zweeg de kerk. En zweeg Amerika.

The Guardian schrijft op 26 april: door de invasie van Cardona te steunen heeft Kennedy uit koppigheid, trots en gebrek aan verbeeldingskracht de naam van zijn land bezoedeld. Hij heeft bovendien volgens het blad Castro verder in de armen van het kommunisme gedreven. Daar zijn wij weer bij de oude en enige etiologie van het kommunisme. Honger, prostitutie, uitbuiting; verzet; eufore militante reaktie op het verzet tegen het verzet; enzovoort. The Guardian zegt in het genoemde hoofdartikel, dat het bedroevendste van Kennedy's politiek is dat Kennedy kennelijk nog bij benadering geen wetenschappelijk-juiste voorstelling van zijn tegenstander, het kommunisme, heeft. Ik voeg er aan toe: wel een koncept, maar de voorstelling van De Telegraaf en van Van Oorschot, kortom het valse koncept van de ekskommunisten en van de Welters. Het kommunisme, aldus The Guardian, is niet een plaag als de Colorado-kever, die je met vernietiging kunt elimineren. Het kommunisme is een idee geweest van verdrukten en van hen die verdrukten wilden bevrijden, één van de geloofwaardigste en sterkste ideeën die de geschiedenis van de mensheid heeft gekend.

[p. 283]

De kommunisten hebben overigens de cubaanse revolutie als sentimenteel en burgerlijk de rug toegedraaid. Nog in juni 1961 zegt Chroesjtsjow: die Castro is geen echte kommunist. Dat is hij ook niet, maar wie zal zeggen dat Cuba niet tot het kommunistiese areaal zal behoren wanneer Castro er, binnen hoe kort, niet meer is? De cubaanse revolutie was een zaak van het volk en de intellektuelen tegen uitbuiterij en schrikbewind, een zaak waar leraren en priesters hun leven voor gaven. Andere priesters en leraren zullen hun levens kunnen aanbieden nu de nog voortdurende revolutie een meer en meer kommunistiese koers zal ingaan. Een van de belangrijkste kondities voor het kommunisties worden van de cubaanse omwenteling is de amerikaanse reaktie. Hoe meer moeilijkheden Castro krijgt hoe kommunistieser Cuba worden zal; hoe kommunistieser Cuba worden zal, hoe gerechtvaardigder Amerika's reaktie is; ziehier de diaboliese schroef.

In de uitgesproken rechtse Figaro schrijft in juni 1961 de korrespondent Marc Clos uit Havana over de aanval van het ‘bevrijdingsleger’. Op de plaats van de landing staan tegenover 1500 goed-opgeleide en modern-bewapende bevrijders goed vijftig boeren van de lokale militie, die tien uren stand houden, tot een hoofdmacht van Castro daar is om de strijd te beslissen. Die boeren, zegt Clos, hebben zich niet bij de bevrijders aangesloten en zich ook niet overgegeven. Zij hebben tot het leger kwam koppig stand gehouden en zich tot de laatste man laten afmaken. ‘Ik geloof niet,’ zegt Clos, ‘dat mensen zich door propaganda-argumenten laten doden. Als de boeren van Playa Goron hebben stand gehouden, is dat omdat zij iets te verdedigen hadden. C'est cela que les opposants bourgeois et intellectuels de La Havane ne paraissent pas avoir compris.’ Misschien is Welter een intellektueel. Dan is hij zo'n intellektueel die niet begrijpt wat er werkelijk gebeurt, of een regelrechte schoft. Wat is Luns?

[p. 284]

Pardon, de vraag gaat niet op, Luns is geen intellektueel.

Claude Krief in L'Express van 4 mei 1961: op 7 december 1960 werd Soustelle tijdens zijn toernee door Amerika ontvangen door drie leden van de Central Intelligence Agency, deze staat in de staat die ook de oppositie tegen Fidel Castro coördineerde en in Laos de pro-amerikaanse generaal Phoumi aan het bewind bracht. In Kongo kreeg Moboetoe steun van amerikaanse geheime diensten om Loemoemba te elimineren. Soustelle zei dat een onafhankelijk Algerije kommunisties zou zijn en niet alleen in Noord-Afrika maar op het gehele kontinent de westelijke posities onhoudbaar zou maken, want Rusland zou er zich installeren. Dit zou de val van Europa betekenen. Soustelle vond gemakkelijk gehoor. Op 12 april vond in Madrid een ontmoeting plaats tussen verschillende buitenlandse agenten, onder wie de leden van de cia en de samenzweerders van de algerijnse putsch. De amerikaanse agenten vernamen het besluit van de generaals om handelend op te treden. Van hun kant gaven de amerikanen de fransen inlichtingen over de groeiende irritatie die de politiek van generaal De Gaulle in de Verenigde Staten veroorzaakte vooral in kringen van de navo en het Pentagon. De Gaulle zou volgens de amerikaanse militairen de navo verlammen en de verdediging van Europa onmogelijk maken. Degenen die generaal Challe van nabij kennen zijn er volgens Krief allen van overtuigd dat hij door amerikaanse agenten is aangemoedigd.

Het schijnt zeker dat Challe op zijn minst het ‘begrip’ van de amerikanen voor zijn staatsgreep heeft willen winnen. Zijn woordvoerder in Algiers verklaarde al direkt dat Kennedy zich niet tegenover de aktie van de generaal kon stellen, omdat zij Algerije voor het westen wilden behouden.

Niet meer dan 36 uur na de aanvang van de putsch ontving Washington een rapport van cia-agenten dat berichtte dat de revolutie veld won. De cia verzekerde dat het gevaar-

[p. 285]

lijk voor de Verenigde Staten was om tegen de generaals te interveniëren en verklaarde dat het verzet van De Gaulle zou kunnen uitlopen op een kommunisties-gezind volksfront. Er heerst een diepe malaise. Frankrijk is door sommige amerikaanse agenten gelijkgesteld met landen als Venezuela of Laos, waar men ‘anti-kommunistiese’ generaals naar voren pleegt te schuiven. Generaal Challe moet op welwillende neutraliteit van de amerikaanse troepen in Frankrijk hebben gerekend. Zodra hij konstateerde dat president Kennedy zich helemaal achter De Gaulle stelde, maakte hij een einde aan de onderneming en gaf hij zich over.

Het lijkt waarschijnlijk dat de pertinente mededelingen van het franse nieuwsbureau en het tunesiese blad Afrique Action, over het-betrokken-zijn van amerikaanse en spaanse agenten aan het komplot der ultra's van april 1961, juist zijn. Dat wil niet zeggen, dat ook Kennedy op de hoogte zou zijn; het lijkt waarschijnlijker dat zijn bevel, kort na het bekend worden van dit bericht, om de geheime dienst van Allen Dulles te kontroleren een blijk is van zijn ontstemming. De opvatting van de diehards van de spaanse en amerikaanse geheime dienst is dat de ontkolonisering van Algerije het middellandse zee-gebied onder kommunistiese invloed zou kunnen brengen.