Hoe bereidt men een ketter

110. Helse Duivel die te Brussel zijt!

(Ik weet aan wie je denkt, maar zet hem nog even uit het hoofd, hij komt pas aan het eind. Het gaat eerst over betere dingen.) Waarom kwam Jezus Christus op aarde? Dat is heel eenvoudig. Het is even onzinnig god lief te hebben als om het onweer, de struktuur van een eiwit of de Melkweg te beminnen. Nu laat ik even in het midden of het zo geweest is dat god behoefte had aan liefde, of dat de mensen een aspekt aan god begeerden dat zij konden liefhebben. Wie hem dus ook bedacht heeft, dat kunnen de mensen geweest zijn of god zelf, het komt in zoverre op hetzelfde neer dat het teorema van Thomas gaat werken: dingen die je gelooft worden ook waar; voor jou dan. En dat dat zo is, kun je wel weer aan god toeschrijven.

Goed, al dan niet met de keizersnede van Thomas is god daar. Kan men hem liefhebben? Evenmin als de Melkweg, begon ik zonet, evenmin als een hagelbui of het kamillekruid; maar hier begin ik te twijfelen. Ik hou namelijk veel van een hagelbui als die mij kippevel geeft en ik ben niet minder dan dol op bloeiende kamille. Als de hagelbui zich nou vermomt als een wit kamillebloempje? Dat kan. Dan zou ook de vervaarlijke schepper van hemel en aarde zich kunnen vermommen in een schuldeloos hulpeloos kind. Voor ons om lief te hebben, om op te eten! Dat laatste wordt dan ook gedaan. Daar is dus Jezus, het kindje om lief te hebben, om dagelijks op te eten en zijn bloed te drinken en om aan het einde der dagen met vreugde voor te sterven.

Je vraagt mij, hoe kom je zo... vreemd. Ach, ik had niets bij mij om te lezen en krijg hier gisteren de Annales de Sainte Thérèse de Lisieux in handen. Ik zit het blad op het terras

[p. 174]

onder de lamp die twee miljoen vliegjes aantrekt, te lezen. Een zweedse dame die langs komt, prikt met de vinger naar het omslag en vraagt (wij kennen elkaar al een paar dagen): ‘wie is dat?’ ‘Dat is de non die heilig verklaard is omdat zij de caramel heeft uitgevonden.’

‘Dat kan haast niet waar zijn,’ zegt zij.

Opeens denk ik aan mijn grootmoeders tovermiddel, het eau des carmes, een teelepel gevuld met suiker, maar nog niet zo vol of je kon er nog heel wat uit het flesje in druppelen. Weg buikpijn. En nog lekker ook.

Nu weer bij de zaken. Om 5 uur op 30 september 1897 is het meisje stervende. Zij houdt haar crucifix voor zich en kan daar het oog niet van afwenden. Om zeven uur, als het Angelus klinkt, kijkt zij een lange tijd naar een beeld van Maria. Dan zucht zij: ga ik nou nog niet dood? Ja, meisje, zegt de moeder van het klooster vriendelijk, dit is de zogenaamde doodsstrijd, en god wil die misschien wel een poosje laten duren. Vooruit dan maar, zegt de arme meid, en naar haar crucifix ziende zegt zij: O, wat heb ik hem lief!

Wie denkt dat ik hier spot, vergist zich erg. Ik vind het sterven van een doodzieke jonge vrouw, die nooit iemand kwaad gedaan heeft, integendeel, neem ik voetstoots aan, veel erger dan dat van een officier of een prins of een nato-sekretaris-generaal. En het is toevallig de dood die ikzelf het meest vrees: het stikken. Zij moet na al die bloedspuwingen prakties gestikt zijn. Zij heeft het wel geweten, het doodgaan. Maar zij sterft van liefde, zegt zij zelf nog een keer, van liefde voor god.

Als manichaeër zie ik opeens dat de kwade god wenst dat wij willen sterven uit wat wij denken dat liefde is voor de goede god. Wat een verdomd uitgekookte kwade god! Dat moet de god zijn van het lied: ‘Helse Duivel die te Brussel zijt, Uw naam voor eeuwig gemaledijd!’