Martjie

[p. 10]

II.

Roelof is 'n seun van Freed'rik Prins,
Oom Kootjies boesemvrind, -
skoolmaats was die twee gewees,
en vrinde, tot die dood hul het geskei,
vrinde aan mekaar geheg
so onbaatsugtig trou
as selde in die lewe word gesien.
Freed'rik was dit ook wat hom met beurs
en raad gehelp het toe tekort en skande
gedreig het voor sy deur.
Nadàt hul was getroud, het wêrelds loop
die vrinde van mekaar geskei
en vèr was hulle van mekaar gaan woon.
Freed'riks dogters was al almal weg,
getroud, verspreid;
en Roelf, die een'ge seun,
was weg op studie toe sy pa
meteens gestorwe is.

[p. 11]

 

En nou, met hulp en invloed van oom Koot,

 

is Roelof in die dorpie daar geplaas,

 

waar Uitkyk, ou oom Koot se plaas,

 

nie al te ver vandaan is.

 

Begryp'lik dus dat hy die deur vir hom

 

daar altyd ope vind

 

en gou op Uitkyk hom moes tuis gevoel.

 

 

 

En elke dag ook vind oom Koot

 

dat Roelf sy hart al meer en meer

 

gewonne het,

 

veral dewyl hy in maniere en aard

 

die ou-man so herinner aan sy vrind,

 

aan Freek, sy boesemvrind,

 

wat hy nooit sal vergeet.

 

Sy kinders, boëndien,

 

is almal uit die huis,

 

net Martjie allénig het nog oorgebly.

 

Dit alles, en begeerte nog daarby

 

om aan die seun

 

die liefde-skuld weer goed te maak,

 

het d'ou-man tot besluit gebring

 

dat Roelf by hom 'n nuwe tuis moes vinde.

 

Oom Kootjie en tant' Mieta het wel stil

 

gedagtes by hulself gemaak

 

dat wellig, as die jonkman daar sou kom,

 

verhoudings tussen hom

 

en Martjie kan ontstaan

 

- in jonge harte maklik opgewek -

 

maar vir hulle maak dit sorg nog vrees,

[p. 12]

 

soos hul hom nou al ken;

 

ja, nou en dan, en sonder woord te praat,

 

verwissel die twee oudjies ongemerk

 

'n laggie met mekaar,

 

en albei dink daarby

 

aan wat die toekoms sou kan bring.

 

Maar dit is al, geen woord of teken meer

 

wat aan hul teed're wense uiting gee;

 

want dis hul goed en lang genoeg bekend

 

dat Martjie 'n wil,

 

'n koppie van haar eie het

 

en haar gevoelens nie laat lei.

 

 

 

In buurte en dorp

 

is Martjie baie gesien,

 

in meisies-kringe ook gesog,

 

hoewel sy in maniere en aard

 

haar onderskei deur iets aparts -

 

vir hoogmoed of verbeelding aangesien

 

deur die wat haar nie ken.

 

Maar duid'lik is 't vir elkeen, van begin,

 

dat agter daardie grys-blou oë-paar

 

'n siel woon wat sig op sy plek gevoel,

 

vol erns en diepte, maar daarby

 

'n sonneskyntjie bêre,

 

gemak'lik tot 'n tint'ling op te wek,

 

wat baiemaal

[p. 13]

 

ondeuënd uit die raaksiende oë straal -

 

tot wanhoop, ag,

 

van menig jonkman wat alreeds

 

om Uitkyks noointjie het gedraai:

 

dis duid'lik, sy is almal skoon die baas,

 

en lyk of sy aan trou nie dink.