|
| |
3 Illustraties bij de emblemen
| 1.1 |
Adriaen van de Venne, voortekening van embleemprent 1 bestemd voor de editie 1629 (ubl, mc, map 8 a, i-ii). |
| 1.2 |
‘Dum spiro spero’. Daniel Meisner, Thesaurus philo-politicus. Pars tertia. Frankfurt 1625, nr. 90 [lees: 40] (kb 959 e 35). |
| 2.1 |
‘Nec prope, nec longius’. Sebastián de Covarrubias Orozco, Emblemas morales. Madrid 1610, iii, 229, nr. 29 (gul 460, sm 609). |
| |
| |
| 2.2 |
‘Quo plus adiicio’. Juan Francesco de Villava, Empresas espirituales y morales. Baeza 1613, ii, 23, nr. 12 (gul 1717, sm 1079). |
| 2.3 |
‘Qua non nocet’. Jacob Cats, Silenus Alcibiadis. Middelburg 1618, i, nr. i (ubl 1018 c 1). |
| 2.4 |
‘Met arbeydt krijgtmen vyer uyt den steen’. Jacob Cats, Spiegel van den ouden ende nieuwen tijdt. 's-Gravenhage 1632, i, 43, nr. xv (kb 758 b 20). |
| 2.5 |
‘Denck, voor de nood, steeds aen de dood’. Johan de Brune, Emblemata. Amsterdam 1624, 339, nr. xlviii (kb 758 b 29). |
| 3.1 |
‘Oft daer mé niet en gaet; wat doen ick voorts daer naer? // Tpropost van monde slaet: oft anders, gaet van daer’. Johannes David, Christeliicken waerseggher. Antwerpen 1603, 178-181, cap. liiii (kb 2104 b 17). |
| 3.2 |
‘Clamaverunt iusti, et Dominus exaudivit eos’. Amoris divini et humani antipathia. Antwerpen 1629, ii, 118, nr. xvi (gul 128, sm 286). |
| 3.3 |
‘'Tis een stemm', en anders niet’. Antoon van Bourgoingne, Ghebreken der tonghe. Antwerpen 1631, 24, nr. v (gul 285, sm 249). |
| 3.4 |
‘Hy spreeckt gantsch uyt eenen mondt’. Antoon van Bourgoingne, Ghebreken der tonghe. Antwerpen 1631, 92, nr. xix (gul 285, sm 249). |
| 3.5 |
‘Vox clamantis’. Henricus Engelgrave, Lux evangelica. Antwerpen 1657, ii, 16, nr. iii (kb 522 b 8). |
| 3.6 |
Athanasius Kircher, Musurgia universalis. Roma 1650, ii, tegenover kk4v; Iconismus xv, fol. 264 (kb 34 b 10). |
| 4.1 |
‘Del amador de si proprio’. Juan Francesco de Villava, Empresas espirituales y morales. Baeza 1613, ii, 45, nr. 23 (gul 1717, sm 1079). |
| 4.2 |
‘Ghy zult u gheensins spoeden, // Om Kinderen leckerlick voeden’. Eduard de Dene, De warachtighe fabulen der dieren. Brugge 1567, 172 (kb 1702 c 23). |
| 4.3 |
‘Suum cuique pulchrum’. Florentius Schoonhovius, Emblemata partim moralia etiam civilia. Gouda 1618, 181, nr. lxi (kb 489 c 21). |
| 4.4 |
‘Amari nocet’. Albert Flamen, Devises et emblesmes d'amour, moralisez. Paris 1672, 126, nr. xxxii (pka 325 g 26). |
| 5.1 |
‘Het Houw'licks bed zy onbesmet’. Johan de Brune, Emblemata. Amsterdam 1624, 9, nr. ii (kb 758 b 29). |
| 5.2 |
‘Mulierem tangere, malum’. Barthélemy Aneau, Picta poesis. Lyon 1552, 27 (gul 136, sm 96). |
| 5.3 |
Juan de Horozco y Covarrubias, Emblemas morales. Segovia 1589, iii, 167, nr. xxxiii (gul 853, sm Add 208). |
| 5.4 |
‘Donde tu vives yo muero’. Sebastián de Covarrubias Orozco, Emblemas morales. Madrid 1610, i, nr. 63 (gul 460, sm 609). |
| 5.5 |
‘Sur le Satyre’. Petrus Costalius, Pegma. Lyon 1555, 140 (ubu lb lmy Coustau 2). |
| 6.1 |
Anoniem, ingekleurde tekening (ubl, mc, map 8, a 6-11). |
| |
| |
| 6.2 |
‘Dese wonde groeyt en blijft’. Antoon van Bourgoingne, Ghebreken der tonghe. Antwerpen 1631, 172, nr. xxxviii (gul 285, sm 249). |
| 7.1 |
Adriaen van de Venne, voortekening (ubl, mc, map 8, a 7-11). |
| 7.2 |
‘Dese Tongh' is bot, en scherp’. Antoon van Bourgoingne, Ghebreken der tonghe. Antwerpen 1631, 130, nr. xxviii (gul 285, sm 249). |
| 8.1 |
‘Sine vulnere laedor’. Jacob Cats, Proteus. 's-Gravenhage 1629, 31, nr. viii (kb 2105 a 75). |
| 8.2 |
‘Den Blixem kan een sweert soo slaen, // Dat 'tsweert smilt, en de scheed' blijft staen’. Johannes à Castro, Zedighe Sinne-belden [sic] ghetrocken uit den ongheschreven boeck van den aerdt der schepselen. Antwerpen 1694, ii, 275, nr. 90 (ubu lb lmy Castro 2). |
| 9.1 |
‘Dum colo foeminam, hoc fio’. Daniel Heinsius, Nederduytsche poemata. Amsterdam 1616, ‘Emblemata amatoria. Het ambacht van Cupido’, 70, nr. 3 (kb 767 c 19). |
| 9.2 |
‘Ex vulnere pulchrior’. Amoris divini et humani antipathia. Antwerpen 1629, ii, 114, nr. xiv (gul 128, sm Add 286). |
| 9.3 |
‘Dum pungor, pingor’. Henricus Engelgrave, Caelum empyreum in festa et gesta sanctorum ... Köln 1668-1670, ii, 697 (sbt lvii 37 2o). |
| 10.1 |
‘Omnia vincit amor’. Daniel Heinsius, Quaeris quid sit amor? S.l. s.a. [1601], nr. i (kb 1121 f 61). |
| 10.2 |
Juan de Horozco y Covarrubias, Emblemas morales. Segovia 1589, iii, 181, nr. xl (gul 853, sm Add 208). |
| 10.3 |
‘Iram prudentia vincit’. Joachim Camerarius, Symbolorum & emblematum ex animalibus quadrupedibus. Nürnberg 1595, 18, nr. x (kb 488 d 36). |
| 10.4 |
‘Dimidium victoriae hostem noscere’. Dionysius Lebeus-Batillius, Emblemata. Frankfurt am Main 1596, nr. xxxiii (kb 488 d 34). |
| 10.5 |
Samuel Halvor Søn (Fanden), Esdoornhouten drinkkan, 1663 (Nationalmuseum Kopenhagen, inv. nr. d 101). |
| 11.1 |
‘Homo pomo similis, aut maturus cadit, aut si cito acerbus ruit’. Dionysius Lebeus-Batillius, Emblemata. Frankfurt am Main 1596, nr. v (kb 488 d 34). |
| 11.2 |
‘Felices iuvenes, quibus haec est arbor in hortis’. Theodor de Bry, Emblemata secularia. S.l. [Oppenheim] 1611, nr. 44 (kb 71 j 62). |
| 11.3 |
‘Cotonea’. Andrea Alciato, Emblematum liber. Padua 1618, 364, nr. cciii (ubu lb lmy Alciatus 6). |
| 11.4 |
Goossen van Vreeswijk, De roode leeuw, of het sout der philosophen. Amsterdam 1672, 91 (ubu r oct 2402). |
| 12.1 |
‘Captivus ob gulam’. Andrea Alciato, Emblematum liber. Augsburg 1531, e3v (Fotodienst ubu). |
| 12.2 |
‘Por buscar de comer’. Scipione Bargagli, Dell' imprese. Venezia 1594, 262 (gul 189, sm 144). |
| 12.3 |
‘Il mal mi preme, et mi spaventa il peggio’. Daniel Heinsius, Quaeris quid sit amor? S.l. s.a. [1601], nr. 20 (kb 1121 f 61). |
| |
| |
| 12.4 |
‘Mes pleurs mon feu decelent’. Daniel Heinsius, Emblemata amatoria. Amsterdam 1612, nr. 3 (kb 197 k 33). |
| 12.5 |
‘Steeckt u in gheen gat of sieter deur’. Roemer Visscher, Sinnepoppen. Amsterdam 1614, ii, nr. xxxi (ubu lb lmy Visscher 1). |
| 12.6 |
‘Coeur mal-heureux’. Openhertighe herten. S.l. s.a., nr. 38 (gul 1206, sm 805). |
| 13.1 |
‘Veeltijdts wat nieuws, selden wat goets’. Roemer Visscher, Sinnepoppen. Amsterdam 1614, iii, nr. x (kb 341 c 4). |
| 13.2 |
Anoniem Hollands (ca. 1700), ‘Cupido ontsteekt een pijp’. Opgenomen in: E. Fuchs, Geschichte der erotischen Kunst. München s.a., 48 (Fotodienst ubu). |
| 13.3 |
Dirck Pietersz Pers, Bacchus wonder-werken. Amsterdam 1628, 69-70 (uba 1082 j 35). |
| 13.4 |
‘Fumos vendit Amor’. Amoris divini et humani antipathia. Antwerpen 1629, 1, 20, nr. x (gul 128, sm Add 286). |
| 13.5 |
Jacob Cats, Alle de wercken. Zwolle 1862, nr. xiii (Fotodienst ubu). |
| 13.6 |
Cupido met rookwaar op een laat-zeventiende-eeuws blauw tegeltje. (Niemeyer Tabaks Museum Groningen, inv. nr. v-103). |
| 13.7 |
‘Fumo pascuntur amantes’. Daniel Meisner, Politica politica ... oder Statistisches Städtebuch ... Nürnberg 1700, vijfde serie, nr. e 72 (sbt 1 61 4o). |
| 14.1 |
‘Willighe vanckenis’. Pieter Cornelisz Hooft, Emblemata amatoria. Amsterdam 1611, nr. xxvii (kb 839 e 25). |
| 14.2 |
‘Perch'io stesso mi strinsi’. Daniel Heinsius, Quaeris quid sit amor? S.l. s.a. [1601], nr. 21 (kb 1121 f 61). |
| 14.3 |
‘Alienae vocis aemula’. Scipione Bargagli, Dell' imprese. Venezia 1594, 140 (gul 189, sm 144). |
| 14.4 |
‘Refert dictata’. Sebastián de Covarrubias Orozco, Emblemas morales. Madrid 1610, i, nr. 78 (gul 460, sm 609). |
| 15.1 |
Jan Pietersz van de Venne, Het panorama van Vlissingen, detail. (Rijksarchief Zeeland Middelburg, Zelandia illustrata. Cat. nr. ii, 1142 c). |
| 15.2 |
‘Omnia mea mecum porto’. Gabriel Rollenhagen, Nucleus emblematum selectissimorum. Arnhem 1615, nr. 74 (kb 488 d 23). |
| 15.3 |
‘Domus optima’. Joachim Camerarius, Symbolorum & emblematum ex animalibus quadrupedibus. Nürnberg 1595, 99, nr. xci (kb 488 d 36). |
| 15.4 |
‘T'huys best’. Roemer Visscher, Sinnepoppen. Amsterdam 1614, ii, nr. xxxvii (kb 341 c 4). |
| 15.5 |
‘Amor odit inertes’. Otto Vaenius, Amorum emblemata. Antwerpen 1608, 91 (kb 228 n 4). |
| 15.6 |
‘Mecum omnia’. Sebastián de Covarrubias Orozco, Emblemas morales. Madrid 1610, ii, 178, nr. 78 (gul 460, sm 609). |
| 16.1 |
‘Vigilate & orate’. Zacharias Heyns, Emblemata, emblemes chretiens et morales. Rotterdam 1625, [hiiij-recto] (kb 766 d 40). |
| |
| |
| 16.2 |
‘Dom is driest’. Roemer Visscher, Sinnepoppen. Amsterdam 1614, ii, nr. ii (kb 341 c 4). |
| 17.1 |
‘Agitata revivo’. Otto Vaenius, Amorum emblemata. Antwerpen 1608, 137 (kb 288 n 4). |
| 17.2 |
‘Surge, illucescet tibi Christus’. Georgette de Montenay, Monumenta emblematum christianorum. Frankfurt am Main 1619, 258, nr. lvii (kb 488 g 3). |
| 17.3 |
‘Dum spiro, spero’. Gulielmus Hesius, Emblemata sacra. Antwerpen 1636, ii, 158, nr. ii (sbt g 256 8o). |
| 17.4 |
‘'t Isser niet in, en 'tkomter uyt’. Roemer Visscher, Sinnepoppen. Amsterdam 1614, iii, nr. lviii (kb 341 c 4). |
| 17.5 |
‘Amore mutuo’. Gabriel Rollenhagen, Selectorum emblematum, centuria secunda. Arnhem 1613, div, nr. 44 (ubu lb lmy Rollenhagen 1/2). |
| 18.1 |
‘Om 't zobere kosje’. Roemer Visscher, Sinnepoppen. Amsterdam s.a., iii, 132, nr. viii (kb 909 g 11). |
| 18.2 |
‘Coeur trompeur’. Openhertighe herten. S.l. s.a., nr. 52 (gul 1206, sm 805). |
| 19.1 |
Rondleiding van een os. Glasraam in de Saint-Etiennekerk te Bar-sur-Seine (Aube), 1511 of 1521 (Foto R. Norbart). |
| 19.2 |
Anoniem, Prijsos, 1564 (Amsterdams Historisch Museum Amsterdam, inv. nr. a 3016). |
| 19.3 |
Blazoen van het vleeshouwersgilde, in goud en zilver, 1679 (Stedelijk Museum De Lakenhal Leiden). |
| 19.4 |
Jan Victors, De optocht met de prijsos (Laatst bekende verblijfplaats: kunsthandel Xaver Scheidwimmer te München. Fotodienst ubu). |
| 19.5 |
Jan Boeckhorst, Prijsstier (Huidige verblijfplaats onbekend. Foto University of London, Courtauld Institute of art). |
| 19.6 |
Samuel Halvor Søn (Fanden), Esdoornhouten drinkkan, 1663 (Nationalmuseum Kopenhagen, inv. nr. d 101). |
| 19.7 |
‘Geslachtrekening’. Stamboomoverzicht in Johannes Le Francq van Berkhey, Natuurlyke historie van Holland. Leiden 1805, iv, 88-89, plaat ii (kb 312 f 9). |
| 19.8 |
‘Extrema gaudii luctus occupat’. Henricus Engelgrave, Lux evangelica. Antwerpen 1657, i, 126, nr. xxi (kb 522 b 8). |
| 20.1 |
Adriaen van de Venne, voortekening van embleemprent xx (ubl, mc, map 8 a, 20-11). |
| 20.2 |
‘Dum trahimus trahimur’. Album amicorum Jacob Heyblocq. S.l. s.a., 72 (kb 131 h 26). |
| 21.1 |
Willem van Mieris, De ontsnappende vogel, 1687 (Kunsthalle Hamburg, inv. nr. 524). |
| 21.2 |
Godfried Schalcken, De nutteloze les (Mauritshuis 's-Gravenhage, inv. nr. 160). |
| 21.3 |
‘Silentium’. Andrea Alciato, Emblemata. Antwerpen 1581, 63, nr. xi (kb 1702 c 80). |
| 21.4 |
‘Averte ocolos tuos a me, quia ipsi me avolare fecerunt’. Amoris divini et humani antipathia. Antwerpen 1629, ii, 146 [= 156], nr. xxxv (gul 128, sm Add 286). |
| 21.5 |
‘Beati qui non viderunt, & crediderunt’. Gulielmus Hesius, Emblemata sacra. Antwerpen 1636, 74, nr. xxi (sbt g 256 8o). |
| |
| |
| 21.6 |
Herman Hugo, Pia desideria. Antwerpen 1624, iii, 350, nr. xxxx (kb 871 f 61). |
| 21.7 |
‘Leeft zo, dat ge niet vreest voor sterven’. [Anthonie Janssen], De leermeester der zeden, vertoont in Horatius zinnebeelden. Amsterdam s.a., 47, nr. 93 (kb 841 e 39). |
| 22.1 |
‘Qui nuyt à aultruy, il nuyt à soymesmes’. Gilles Corrozet, Hecatongraphie. Paris 1543, [fvi-verso] (kb 488 k 1). |
| 22.2 |
Chrispijn de Passe de Oude, Aqua (pka, Koninklijk Oudheidkundig Genootschap Amsterdam, nr. 1096) |
| 23.1 |
‘Purior inde fluit’. Philotheus [= Karl Ludwig von der Pfalz], Symbola christiana. Frankfurt 1677, 155, nr. lxxviii (kb 488 b 3). |
| 23.2 |
‘Eunt anni more fluentis aquae’. Dionysius Lebeus-Batillius, Emblemata. Frankfurt am Main 1596, nr. ii (kb 488 d 34). |
| 24.1 |
‘Dulces amorum insidiae’. Otto Vaenius, Amorum emblemata. Antwerpen 1608, 86 (kb 228 n 4). |
| 24.2 |
‘Stultorum est cum stercore pugnare’. Jacob Cats, Spiegel van den ouden ende nieuwen tijdt. 's-Gravenhage 1632, iii, 51, nr. xviii (kb 758 b 20). |
| 24.3 |
‘Stultitia ligaris non compedibus’. Amoris divini et humani antipathia. Antwerpen 1629, ii, 72, nr. xxxvi (gul 128, sm Add 286). |
| 24.4 |
Monogram in de Saint-Nizierkerk te Troyes. Afgebeeld in: L. Gruel, Recherches sur les origines des marques anciennes qui se rencontrent dans l'art et dans l'industrie du xve au xixe siècle par rapport au chiffre quatre. Paris etc. 1926, 51 (Fotodienst kb). |
| 25.1 |
‘Captivus ob gulam’. Andrea Alciato, Emblemata. Lyon 1551, nr. cii (kb 133 m 142). |
| 25.2 |
‘Om t'leckerlick leven, // Comt menich in sneven’. Eduard de Dene, De warachtighe fabulen der dieren. Brugge 1567, 138 (kb 1702 c 23). |
| 25.3 |
‘Amator cum dat, rapit’. Jacob Cats, Maechden-plicht. Middelburg 1618, 63, nr. xxxi (ubl 1018 c 1). |
| 25.4 |
‘Die greep, is in de neep’. Jacob Cats, Sinne- en minnebeelden. S.l. s.a., [f7r] (ubl 1019 f 21). |
| 26.1 |
Anonieme spotprent (naar David Vinckboons), uitgegeven door Claes Jansz Visscher (pka, inv. nr. 19138). |
| 26.2 |
Jacob Cats, Alle de werken. Zwolle 1862, nr. xxvi (Fotodienst ubu). |
| 26.3 |
Johannes à Castro, De on-ghemaskerde liefde des hemels. Antwerpen 1686, 114, nr. 8 (kb 233 o 2). |
| 27.1 |
Antiek reliëf van drie putti met een masker (Musée d'art et d'histoire Genève. Opgenomen in: Photographische Einzelaufnahmen antiker Sculpturen ... Ed. P. Arndt en W. Amelung. München 1913, Serie vii, 19-20, nr. 1896 (Fotodienst ubu). |
| 27.2 |
Amorini, afkomstig uit het Herculaneum (Nationaal Museum Napels, inv. nr. 9177. Foto L. Jansen). |
| 27.3 |
Pieter Bailliu (naar Pieter Breughel), Allemode school, detail (pka 7932). |
| |
| |
| 27.4 |
‘Le masque’. Jacques Stella, Les jeux et plaisirs de l'enfance. Paris 1657, nr. 5 (Fotodienst kb). |
| 27.5 |
‘Van voor verdriet, van achter niet’. Jacob Cats, Sinne- en minnebeelden. S.l. s.a., 26, [d3r] (gul 383, sm 300). |
| 27.6 |
Pieter van der Borcht, Allegorie met spelende apen (pka 25850, inv. nr. a 16316). |
| 27.7 |
‘Larvata religio’. Dionysius Lebeus-Batillius, Emblemata. Frankfurt am Main 1596, nr. lxi (kb 488 d 34). |
| 28.1 |
Broker Vrou, toegeschreven aan J. [van] Horst (Rijksmuseum Amsterdam, inv. nr. c 1496). |
| 28.2 |
Pieter Aertsen, Keukenstilleven met Christus en de overspelige vrouw (Nationalmuseum Stockholm, inv. nr. nm 2106). |
| 28.3 |
Jacob Matham naar Pieter Aertsen, Keukenstilleven met pastoraal landschap, 1603 (pka 2839, inv. nr. b 167). |
| 28.4 |
Gerard Dou, Meisje dat uien hakt, 1646. Londen, Buckingham Palace (Fotodienst ubu). |
| 29.1 |
Adriaen van de Venne, voortekening van embleemprent xxix in pen, bruin gewassen en ingekleurd met groene waterverf (ubl, mc, map 8 a, 29-1). |
| 29.2 |
IJsvermaak op de stadsvest nabij de Noordpoort te Middelburg. Kopie naar een verloren gegaan schilderij van Adriaen van de Venne, eerste kwart van de zeventiende eeuw (Rijksarchief Zeeland Middelburg, Zelandia illustrata, ii, 26, cat. nr. 220). |
| 29.3 |
‘Onghestadigh, maer nut’. Roemer Visscher, Sinnepoppen. Amsterdam 1614, i, 35, nr. xxxv (kb 341 c 4). |
| 29.4 |
‘Mundanza sobre firmeza’. Sebastián de Covarrubias Orozco, Emblemas morales. Madrid 1610, ii, 105, nr. 5 (ubu lb lmy Covarrubias 1). |
| 29.5 |
Claes Jansz Visscher, T'Arminiaens kapproen, 1620 (pka 25965, inv. nr. ob 2500). |
| 29.6 |
Goossen van Vreeswijk, De groene leeuw, of het licht der philosophen. Amsterdam 1674, 92 (ubu r oct 2402). |
| 30.1 |
‘Undique insidiae’. Joachim Camerarius, Symbolorum & emblematum ex animalibus quadrupedibus. Nürnberg 1595, 90, nr. lxxxii (kb 488 d 36). |
| 30.2 |
‘Paupertatem alius fugit, ast hic advocat ipsam’. Theodor de Bry, Emblemata secularia. S.l. [Oppenheim] 1611, nr. 53 (kb 71 j 62). |
| 30.3 |
‘Coniunction’. Steffan Michelspracher, Cabala, Spiegel der Kunst und Natur: in Alchymia. Leipzig 1704, nr. 3 (kb 367 d 11). |
| 30.4 |
Miniatuur in het Roi-Modushandschrift van een man en zijn fretten tijdens de konijnejacht; eerste helft 15e eeuw (Kupferstichkabinett, Staatliche Museen Berlin, fol. 58r, inv. nr. 78 c 6. Foto J.P. Anders). |
| 30.5 |
Jean Puget de la Serre, Le miroir qui ne flate point. Brussel 1632, tegenover 79 (sbt ao 574 8o). |
| 31.1 |
‘Het aenzicht wijst, wat de ziele prijst’. Johan de Brune, Emblemata. Amsterdam 1624, 294, nr. xl (kb 758 b 29). |
| |
| |
| 33.1 |
‘Virginitatis honos virginitate perit’. Jacob Cats, Maechden-plicht. Middelburg 1618, 23, nr. xi (kb 477 c 37). |
| 33.2 |
‘Virgo ludendo laeditur’. Jacob Cats, Maechden-plicht. Middelburg 1618, 65, nr. xxxii (kb 477 c 37). |
| 33.3 |
‘Maeghde-wapen’. Jacob Cats, Houwelyck. Middelburg 1625, voorwerk [i(***)iij] (kb 759 b 15). |
| 33.4 |
‘Den schilt der maeghden, // teghen Cupido, den eer-dief’. C. P[asschier] van Wesbusch, Haerlemsche duyn-vreucht. Haarlem 1636, 86 (kb 1 c 17). |
| 33.5 |
‘Roseo rosa vivit odore’. Nicolaus Taurellus, Emblemata physico-ethica. Nürnberg 1595, [e7r] (kb 71 j 58). |
| 33.6 |
Guillaume de la Perrière, La morosophie. Lyon 1553, nr. 87 (Foto van idc-fiche 0-663). |
| 33.7 |
‘Ogni fiore al fin perde l'odore’. Jacob Cats, Spiegel van den ouden ende nieuwen tijdt. 's-Gravenhage 1632, 158, nr. lii (kb 758 b 20). |
| 34.1 |
‘Ingratos natura abhorret’. Juan de Boria, Empresas morales. Praga 1581, nr. 83 (gul 264, sm 204). |
| 34.2 |
‘Gratis servire iucundum’. Joachim Camerarius, Symbolorum & emblematum ex animalibus quadrupedibus. Nürnberg 1595, 106, nr. xcviii (kb 488 d 36). |
| 34.3 |
‘Compositis legibus’. Giulio Cesare Capaccio, Delle imprese trattato. Napoli 1592, ii, 59v (kb 1705 b 6). |
| 34.4 |
‘Als die ketelt, dese doodt’. Antoon van Bourgoingne, Ghebreken der tonghe. Antwerpen 1631, 284, nr. xxi (gul 285, sm 249). |
| 35.1 |
‘Laet legghen dat hachjen’. Roemer Visscher, Sinnepoppen. Amsterdam 1614, ii, nr. xxv (kb 341 c 4). |
| 35.2 |
‘Contre les divers assaults denvie’. Gilles Corrozet, Hecatongraphie. Paris 1543, [cviii-verso] (kb 488 k 1). |
| 36.1 |
Jacob Cats, ‘Invallende gedachten’. Opgenomen in Alle de wercken. Amsterdam 1655, 17, nr. xxv (kb 145 h 27). |
| 36.2 |
‘Zulck hem slapende stercken, // Als andere wercken’. Eduard de Dene, Warachtighe fabulen der dieren. Brugge 1567, 34-35 (kb 1702 c 23). |
| 36.3 |
‘Ut ardentius’. Roemer Visscher, Sinnepoppen. Amsterdam 1614, iii, nr. xiv (kb 341 c 4). |
| 36.4 |
‘Daerder veel smeden moetmen slach houden’. Jacob Cats, Spiegel van den ouden ende nieuwen tijdt. 's-Gravenhage 1632, iii, 14, nr. vi (kb 758 b 20). |
| 37.1 |
Mateo Alemán, Primera parte de Guzmán de Alfarache. Madrid 1599 (British Library London, sign. 1074 d 4). |
| 37.2 |
Johann Michael Dillherr, Himmel und Erden. Nürnberg 1674, 121, nr. xxi (sbt i 10 8o). |
| 37.3 |
Samuel Halvor Søn (Fanden), Esdoornhouten drinkkan, 1663 (Nationalmuseum Kopenhagen, inv. nr. d 101). |
| |
| |
| 37.4 |
‘Plagae illius non est sanitas’. Paolo Aresi, Liber de SS. papis, episcopis, religionum fundatoribus ... Frankfurt am Main 1702, ii, 277, nr. xxiv (sbt lxvii 95 2o). |
| 38.1 |
Miniatuur in een Spaans getijdenboek, 15e eeuw (British Library London. Foto M.G.A. Schipper-Van Lottum). |
| 39.1 |
‘Insuffisance’. Gilles Corrozet, Hecatongraphie. Paris 1543, [bii-verso] (kb 488 k 1). |
| 39.2 |
‘Si deus voluerit’. Gabriel Rollenhagen, Selectorum emblematum, centuria secunda. Arnhem 1613, div, nr. 97 (ubu lb lmy Rollenhagen 1/2). |
| 40.1 |
Guillaume de la Perrière, Tpalays der gheleerder ingienen. Antwerpen 1556, nr. xlix (kb 1703 g 39). |
| 40.2 |
Guillaume Gueroult, Le premier livre des emblemes. Lyon 1550, 27, nr. 9 (gul 731, sm 535). |
| 40.3 |
‘In corruptos iudices’. Petrus Costalius, Pegma. Lyon 1555, 43 (ubu lb lmy Cousteau 2). |
| 40.4 |
‘Violentior exit’. Joachim Camerarius, Symbolorum et emblematum volatilibus et insectis. Frankfurt 1654, 101, nr. xcix (kb 488 d 36). |
| 40.5 |
‘Musca retenta perit crabro violentior exit’. Theodor de Bry, Emblemata nobilitati et vulgo scitu digna. Frankfurt am Main 1593, 30, nr. xix (gul 312, sm 237). |
| 40.6 |
‘Weltliche Gesetz. Leges politicae’. Christoph Maurer, xl emblemata miscella nova ... Zürich 1622, nr. xxxx (gul 1107, sm 924). |
| 40.7 |
‘Op het gesichte van een spinnekop’. Jacob Cats, ‘Invallende gedachten’, opgenomen in Alle de wercken. Amsterdam 1655, 25, nr. xxxvi (kb 145 h 27). |
| 41.1 |
‘A gatto che lecca spiedo, non gli fidate arrosto’. Jacob Cats, Spiegel van den ouden ende nieuwen tijdt. 's-Gravenhage 1632, 118 (kb 758 b 20). |
| 42.1 |
‘Natuerlicke daedt, // Voor leerijnghe gaet’. Eduard de Dene, Warachtighe fabulen der dieren. Brugge 1567, 62 (kb 1702 c 23). |
| 42.2 |
‘Viro indecora saltatio’. Barthélemy Aneau, Picta poesis. Lyon 1552, 102 (gul 136, sm 96). |
| 42.3 |
Anoniem, Esdoornhouten drinkkan (Nationalmuseum Kopenhagen, inv. nr. onbekend, neg. nr. 23 d 22). |
| 43.1 |
‘Amor docet musicam’. Gabriel Rollenhagen, Nucleus emblematum selectissimorum. Arnhem 1615, nr. 70 (kb 488 d 23). |
| 43.2 |
‘Dorica musa’. Petrus Costalius, Pegma. Lyon 1555, 112 (ubu lb lmy Cousteau 2). |
| 43.3 |
‘Aliis pulsis resonabunt’. Camillo Camilli, Imprese illustri di diversi. Venezia 1586, i, 1 (kb 488 d 4). |
| 43.4 |
‘Niet hoe veel, maer hoe eel’. Roemer Visscher, Sinnepoppen. Amsterdam 1614, i, nr. xxi (kb 341 c 4). |
| 44.1 |
‘Ad fontem Dodonae’. Petrus Costalius, Pegma. Lyon 1555, 75 (ubu lb lmy Cousteau 2). |
| 44.2 |
‘Maulvaise nourriture’. Gilles Corrozet, Hecatongraphie. Paris 1543, [ivii-verso] (kb 488 k 1). |
| |
| |
| 45.1 |
‘Afbeeldinghe des huwelyx onder de gedaente van een fuyck’, detail. Jacob Cats, Alle de wercken. Amsterdam, 1655. Ingebonden ná Aspasia en vóór Invallende gedachten (kb 163 a 6). |
| 45.2 |
‘Les deux sont un’. Daniel Heinsius, Quaeris quid sit amor? S.l. s.a. [1601], g1r, nr. 19 (kb 1121 f 61). |
| 45.3 |
Otto Vaenius, Amorum emblemata. Antwerpen 1608, 5 (kb 228 n 4). |
| 45.4 |
Guillaume de la Perrière, Le theatre des bons engins. Paris 1539, [lvi-verso-lvii-recto], nr. lxxxi (kb 229 h 1). |
| 45.5 |
Claes Jansz Visscher, Titelgravure van Bruylofts-dichten, ter eeren den seer vromen en godsaligen iongman Rombout Iacobsen de Ionghe. Ende de eerbaere deuchden-rijcke ionghe-dochter Hillegonda van Baesdorp. Amsterdam 1616 (kb 852 f 298). |
| 45.6 |
‘Ex ramo enascitur arbor’. Nicolaus Taurellus, Emblemata physico-ethica. Nürnberg 1617, n3 (ubg et i 169). |
| 46.1 |
‘Cum tempore crescit’. Joachim Camerarius, Symbolorum et emblematum ex aquatilibus et reptilibus. Frankfurt 1654, 67, nr. lxvi (kb 488 d 36). |
| 46.2 |
‘Magnitudinis eius non est finis’. Paolo Aresi, Liber de SS. papis, episcopis, religionum fundatoribus. Frankfurt am Main 1702, ii, 169, nr. xv (sbt lxvii 95 2o). |
| 46.3 |
Detail van een eind-vijftiende-eeuwse houtsnede uit Pierre Michault, La danse des aveugles, uitgegeven te Parijs. Opgenomen in: Bilder des Todes. Ed. D. Briesemeister. Unterscheiden 1970, 170 (Fotodienst ubu). |
| 46.4 |
Detail van een laat-achttiende-eeuwse volksprent (Rijksmuseum voor Volkenkunde ‘Het Nederlands Openluchtmuseum’ Apeldoorn, inv. nr. 1712). |
| 46.5 |
Jacob Cats, Alle de werken. Zwolle 1862, nr. xlvi (Fotodienst ubu). |
| 47.1 |
‘Indoctus ipse alios iuvo’. Florentius Schoonhovius, Emblemata partim moralia etiam civilia. Gouda 1618, 194, nr. lxv (kb 489 c 21). |
| 47.2 |
Jan Steen, Meisje biedt een oude man botten aan; te dateren (waarschijnlijk) na 1674. (Poesjkin Museum Moskou, inv. nr. 2632). |
| 47.3 |
‘Post funera bellat’ (Il combat apres sa mort). Albert Flamen, Devises et emblesmes d'amour, moralisez. Paris 1672, 90, nr. xxiii (pka 325 g 26). |
| 47.4 |
Goossen van Vreeswyk, Vervolg van 't cabinet der mineralen, of de goude son der philosophen. Amsterdam 1675, titelpagina (ubu r oct 2042). |
| 48.1 |
Johan van Beverwijck, Van de uitnemendheydt des vrouwelijcken geslachts. Dordrecht 1643, ii, 206 (kb 184 o 14). |
| 48.2 |
‘Uxoriae virtutes’. Hadrianus Iunius, Emblemata. Antwerpen 1565, 56, nr. l (kb 1704 b 3). |
| 48.3 |
Houtsnede in: Zacharias Heyns, Voorbeelsels der oude wyse. Amsterdam 1623, fol. 80r (kb 31 b 3). |
| 49.1 |
‘Mens immota manet’. Joannes Sambucus, Emblemata. Antwerpen 1564, 84 (kb 1705 e 2). |
| 49.2 |
Herman Hugo, Pia desideria. Antwerpen 1624, 296, iii, nr. xxxiv (kb 871 f 61). |
| |
| |
| 49.3 |
‘Immobilis ad immobile numen’. Diego de Saavreda Fajardo, Idea principis christiano-politici, centum symbolis expressa. Brussel 1649, 160, nr. xxiv (kb 483 b 2). |
| 49.4 |
‘Sans autre guide’. Roemer Visscher, Sinnepoppen. Amsterdam 1614, i, nr. vi (kb 341 c 4). |
| 49.5 |
‘Aspicit unam’. Paolo Giovio, Dialogo dell' imprese militari et amorose. Lyon 1574, 90 (kb 488 h 16). |
| 50.1 |
‘In recessu nihil’. Jacob Cats, Proteus. 's-Gravenhage 1629, nr. l (kb 2105 a 75). |
| 50.2 |
‘De coemiteriis, sive Adytis Aegyptiorum veterum’. Athanasius Kircher, Sphinx mystagoga, sive diatribe hieroglyphica ... Amsterdam 1676 (ubu fol. 241). |
| 50.3 |
‘Mihi heri, & tibi hodie’. Henricus Engelgrave, Caelum empyreum in festa et gesta sanctorum ... Köln 1668-1670, ii, 316 (sbt l vii 37 2o). |
| 51.1 |
Zestiende-eeuws Frans Memento mori-paneel (Musée du Louvre Paris, inv. nr. rf 1950-1. Foto Réunion des Musées Nationaux). |
| 51.2 |
Pieter Nolpe, De overleden monnik Jacobus Tiras (pka, inv. nr. 20696). |
| 51.3 |
Guillaume de la Perrière, La morosophie. Lyon 1553, nr. 95 (Foto van idc-fiche 0-663). |
| 51.4 |
Guillaume de la Perrière, Tpalays der gheleerder ingienen. Antwerpen 1556, nr. xciiij (kb 1703 g 39). |
| 51.5 |
‘Ultio crudelitatis a posteris’. Barthélemy Aneau, Picta poesis. Lyon 1552, 74, nr. 98 (gul 136, sm 96). |
| 51.6 |
‘Noctua ut in tumulis, super utque cadavera bubo - Talis erit: Virgo nubere parce seni’. Daniel Heinsius, Quaeris quid sit amor? S.l. s.a. [1601], nr. 24 (kb 1121 f 61). |
| 52.1 |
‘Purus ut erumpam’. Joachim Camerarius, Symbolorum & emblematum ex volatilibus et insectis. Frankfurt 1654, 97, nr. xcv (kb 488 d 36). |
| 52.2 |
Henricus Engelgrave, Lux evangelica. Antwerpen 1657, ii, 156, nr. xxi (kb 522 b 8). |
| 52.3 |
‘De erucis’. Thomas Mouffet, Insectorum sive minimorum animalium theatrum. London 1634, 180-181 (ubl 666 a 28). |
| 52.4 |
‘Vernieuwinghe vanden gheest’. Adriaen Poirters, Afbeeldinghe van d'eerste eeuwe der Societeyt Iesu. Antwerpen 1640, 136 (ubu lb lmy Afbeeldinghe 1 b). |
| 52.5 |
‘Die wetenschap vermeerdert, vermeerdert moeyte’. Johan de Brune, Emblemata. Amsterdam 1624, 185, nr. xxvi (kb 758 b 29). |
|
|
Auteursrechtelijk beschermd