Stvltitia ligamvr, non compedibvs.
XXIII.
QVoties rerum humanarum interior iliqua cogitatio animum mihi subit, non possum non seriò deplorare, tmò & indignari, affectuum nostrorum, non inscitiam modo, sed insaniam. Irretitos nos mundi, nescio quibus, illecebris sat scimus, & futile jugum excutiendi ardor nos aliquis interdum invadit: sed irrito plerumque conatu. Quin age, & seriò rem tangamus. Quid si tota haec Machina plenâ manu, quidquid in sese delitiarum complectitur, in nos parata sit effundere, qualia tandem aut quanta nobis conferre possit, enumeremus. Honores dabit, inquies; fumi sunt. Divitias; vmbrae. Nomen ac famam, aura ac stepitus. Voluptatem denique; fallax prurigo est, primò blandiens, posteà dolens. Et quidem ista omnia deteriores non rarò nos reddiderunt, meliores ferè nunquam. Nec enim, aut firmiora latera, aut vita longior, aut mens beatior hinc alicui futura est. Ex adverso, quid si, effusis habenis, in nos saeviat Orbis terrarum, adeò vt
Ruina caeli sidera misceat,
Ingens tamen solatium in praesentium brevitate, in futurorum perseverantiâ.
ALS ick somwylen, met innige gedachten, de menschelijcke dingǫ in my selvẽ overwege, so en can ick, niet laten droevich, jae gram, te werden over de slofficheydt, jae dwaerheyt, onser gheneghentheden. Wy sien voor de hant dat wy inde wereltsche saken gans verwerret zyn, des crijgen wy somtijts goeden wille, om ons daer van t'ontwerren: maer, och armen! wy slabacken telcken in ons goet voornemen. Wel aen dan, laet ons tegenwoordelijckẽ eens de sake wat nader ondertasten. Genomẽ dan dat de gantsche werelt haren schoot als open dede, om ons, met al datse weet by te brengen, op het vriendelijckste te troetelen, wat soudt doch al te beduyden hebben? Sy can ons Eer-staten gheven, fuldy segghen. Maer wat zyn die anders, als roock? Sy can ons rijckdom toe brenghen. Maer wat zyn die anders, als een schaduwe? Sy can ons een heerlijcken naem verheffen. Maer wat is die anders, als een suysende windeken? Sy can ons met wellust vroylijck maken. Maer wat is dat anders, als een bedriechelijcke ketelinghe? Dit alles, maeckt ons veeltijts slimmer, selden beter. Ten gheeft ons noch langer leven, noch stercker lichaem, noch gheruster ghemoet, maer wel het teghendeel. Off dan schoon de werelt ons al quame af nemen, watse can en mach, so sal, in allen gevalle, voor ons groote vertroostinghe ontstaen, eerstelijck uytte cortheyt vande jeghenwoordighe ellende, ende ten tweeden, uytte lanckduericheyt vande toecomende ghelucksalicheyt.
PAVL. ROM. 7.22.
DElector lege Dei secundum interiorem hominem, video autem aliam legem in membris meis, repugnantem legi mentis meae; & capientẽ me sub lege peccati.
AVGVSTIN. LIB. CONFES.
O Amator mundi! cujus Dei gratia militaris; hic quid nisi fragile, nisi plenum periculis, & per quot pericula pervenitur ad majus periculum? pereant haec omnia, & dimittamus haec vana & inania: conferamus nos ad solam inquisitionem eorum quae finem non habeant.