Bonorvm servitvs libertas est.
XIII.
SI quis mundi voluptatibus etianmum immersus, fidelium mores ac tetricam (vt videtur) vivendi rationem inspiciat; nil praeter aerumnas, dolores, ac veluti ergastuli angustias, meramque captivitatem eam esse facilè pronuntiabit. Quippè, ex sese conjecturam faciens, nil nisi quod oculis, quod auribus, ac abdomini blandiatur, in bonis habendum putat. Aliter censet animus verè pius; ei enim ex dolore gaudium, ex fletu plausus, ex captivitate libertas, tanquam è lympido fonte, scaturire videtur: Ille in quavis conditione servitij, liber est (inquit Ambrosius) qui amore non capitur, metu criminis non obligatur, quem non terrent praesentia, qui securus exspectat futura. Servit contrà, quicunque vel metu frangitur, vel delectatione irretitur, vel cupiditatibus ducitur, vel indignatione exasperatur; vel maerore dejicitur. Omnis passio servilis est.
YEmant inde wellusten des werelts verwerret zynde, die zyn oogen slaet op het doen vande God-salighe, ende haer strenge maniere van leven, (soo hy meynt) insiet, laet hem duncken dattet al ongeval, druck ende hertenleet wesen moet, daer in dese luyden haren tijt besteden: ia dat de selve als in eeuwige gevanckenisse ghehouden zyn. Want, nae zyn eygen herte oordeelende, meynt datter niet vermaeckelijckx en can ghevonden werden, dan dat de oogen, ooren, en den buyck aengenaem is, en wel bevalt. Een Godsalighe ziele gevoelt hier van geheel anders, want die weet blyschap uyt droefheyt, hertenlust uyt weedom, vermakelijckheyt uyt tranen, en vrydom uyt slavernije te trecken. Den desen, seyt Ambrosius, is vry, oock in alderley manieren van dienstbaerheyt, die met geẽ malle liefde beseten en is, die met den bant van giericheyt niet gebonden en is, die door vreese van sijn quade daet, t'elcken niet wech gheruckt en wert, dien het jeghenwoordighe niet en verschrickt, het toecomende niet bevreest en maeckt. Hy is daerenteghens een rechte slaeff, die door vreese ontset wert, die door wellusten vervoert wert, die door begeirlickheden herwaerts en derwaerts getogen wert; die, off door gramschap wert verbittert, off door droefheydt wert neder-ghedreven. Int corte, elcke quade gheneghentheyt, is als een nieuwe slavernie.
2 COR. 3.17.
VBi Spiritus Domini, ibi libertas.
AVGVST. IN IOHAN.
VIs vt serviat caro animae tuae: Deo serviat anima tua: debes regi vt possis regere.
ECCLECIASTIQ. 6.24.
MOn enfant esconte, recoi mon propos & ne refuse point mon conseil.
25. Mets tes pieds dedans ses ceps & ton col dedans son carquant.
30. Et ses ceps te seront comme vne place forte & ses carquants pour accoustrements honnorables.