Silenus Alcibiadis, sive Proteus

(1618)–Jacob Cats– rechtenstatus



[Folio ****1r]

Aen de Zeevsche ionck-vrovwen. GHy Zeeus, en soet gheslacht; ghy Venus lants-genooten, (VVant Venus is vvel eer oock uytter zee ghesprooten) Ghy die, met Venus, hebt het selve Vader-lant; Het selve soet ghelaet, het selve sacht verstant; Ionck-vrouwen, aerdich volck, die door verborghe crachten, Een liefelijcken brant ontsteeckt in ons ghedachten; Die door uvv' soet ghelaet, en lodderlijck ghesicht, Een drouve ziel gheneest, een treurich hart verlicht, Aen u coomt dit Gheschenck, het groote Rond der Eerden, Dat Venus Soon beschut, en Venus hout in vveerden, Aen u coomt dit gheschenck, een vvonderbaren Cloot, Die, al vvat hy verliest, vveer vint in uvven schoot; Aen u coomt dit gheschenck: in u leyt noch verborghen, Een ander Vader-lant, dat eerstmael schier offmorghen Sal coomen aen den dach, en steken op het hooft, Als ons de bleecke Doot sal hebben vvech gherooft. Dit VVeerelt-dragend' Kint coomt naer u toe-gestreken, En heeft u, soo het schijnt, vvat sonderlincx te spreken, Het coomt u segghen aen, in ronde Zeeusche tael, VVat datter omme-gaet in Venus gulden sael. Het heeft, niet lanck gheleen, my desen Bouck ontdraghen, 't Js slim, vol van bedroch, vol alderhande laeghen,
[Folio ****1v]
Het steelt, al vvaer het gaet, en lacht dan om ons smart, Och! die nu steelt mijn Bouck, ontstal vvel eer mijn hart. Ten vvas noch nacht, noch dach, de Son vvas rechs ghedooken Jn Thetys souten schoot; als hy my quam bestooken, Jck sach vvel, aenden damp die vvasemd' uyt sijn mont, Dat hem dat grillich hooft niet al te vvel en stont. VVaer (sprack hy) sydy nu, vvaersydy nu ghy Zeeuwen? Hoe heb-dijt nu soo slecht? hier voormaels vvaerdy leeuvven, Doen ghy voor 't Vader-lant op-settet lijff en goet, En doen uvv' zee vvas root, u visch vvas vet van bloet. Ghy vvaert eens op een tijt vermaert, voor dapper gasten, Doen ghy de vlagghen mocht gaen rucken vande masten, Doen ghy als vvoond' in zee, en, meer als sy, verstoort, Al vvat u teghen-quam ginckt vverpen over boort. Doen nevens u Maet-roos en onversaechde Helden, VVas hier noch ander volck, dat deser loff vertelden, Jn deuntjens nieu-ghedicht; die song'men breet en vvijt, 't Ginck soo vvat rau, 't is vvaer, maer soo ginck doen de tijt. Als d'oorlooch vvas in svvanck, doen vvaren hier Poëten; En, nu m'er sit in rust, is al 't ghedicht vergheten. De vveerelt is verkeert: daer Mars vervveckt een liet, Vermach de soete min, vermach daer Venus niet? Hoe? is der gheesten lust uyt Zeelant dan vertoghen? Off sal den bloet-hont Mars meer in dit lant vermoghen, Als 't soete Venus Kint? al heeft den crijch u lant Beschermt, en VRY ghestelt; 't vvas eerst door my ghemant. VVaer Venus stille staet, vvat can daer Mars bedryven? VVat is der mannen cracht, soo ghy verstoot de vvijven, Ons lieve burgery? Bellona valt ter neer, Jndien dat Venus Soon sick niet en stelt ter vveer.
[Folio ****2r]
Siet! Mars leyt nu in slaep, maer soo hy coomt 't ontvvaken, VVat salt dan zijn? vvat sal den ermen bloet gaen maken, Ontspan' ick oock mijn booch? voorvvaer 't is al maer vvint, Soo Mars, door mijn beleyt, gheen nieuvve stoff' en vint. Jn oorlooch vvert de jeucht vervvackert door trompetten, Een soet ghedicht behoort in tijt van pays te vvetten, De schicht van Venus Kint, om 't uyt-gheputte lant, Van nieus, met jonck ghevvas, rontsom te sien beplant. Let op't na-buerich volck, dat heeft al beter grepen, Als vvel uvv' Zeeuwen doen, siet, Hollant is gheslepen, Om groot ghetal van volck te queecken over al, En van haer burghery te meerderen 't ghetal. De vonden al te mael, vvaer door sy dit uyt-voeren, Versvvijg' ick nu ter tijt; van een vvil ick maer roeren, Om dat die my voor al, en mijn Vrou-Moeder raeckt, En ons van dach tot dach meer onder-saten maeckt. Daer is een gheestich volck dat, door een aerdich jocken, Door sanck, en soet ghedicht, de Jonckheyt vveet te locken Tot aen-ghenaem vergif van onbekende min, Dat leyt en maelt int hooft en vvoelt door hart en sin. Daer singt dien grooten HEYNS al vvat de soete Griecken, Ghedreven door de cracht van mijn ghesvvinde vviecken, Oyt brachten aen den dach, en doet mijn aert verstaen, Soo vvel, als oyt de pracht van Roomen heeft ghedaen. Siet HOOFT, een hooft vol gheest! die beelt daer af mijn banden, Jn soeten Herders-sanck: En vvie en sou niet branden, Als BREDERO brengt voort (ick laet nu staen Moy-ael) Een vverck niet boers voorvvaer, hoe-vvel in Boersche tael? Een dinck spijt my alleen, dat daer der mannen gheesten Staen veerdich my ten dienst, en vieren onse feesten,
[Folio ****2v]
Dat daer een teere Maeght veracht mijn soete vlam, (O vvonderbaer verstant! O eer van Amsterdam!) V meyn' ick, Roemers Spruyt, u Anna, bloem der Maeghden, Die oyt door gheest en konst aen Phoebi Rey behaeghden; V meyn' ick, vvat ick doe, hoe gunstich ick u ben, Noch can ick, my ten dienst, niet trecken uvve pen. Ghy maeckt een aerdich veers, doch niet van onse saken; Maer kiest een hoogher stoff, O! mocht ick eens ghenaken V hart met dese toorts, ghy songt een ander liet, Nu, onder Pallas schilt, ontvvijckt ghy vvat ick schiet. Maer seght, ghy Zeeuwen, seght, vvat is hier oyt gheschreven Dat yemant eenich spoor, tot mijnen dienst mocht gheven? Jck vveet nochtans seer vvel dat hier gheen cunst ontbreeckt, Maer 't is verborghen vier, dat als in d'assen steeckt. Jck vveet dat Zeelant is vol gheesten, vol verstanden, Maer vvatter yemant schrijft, dat sluyt men als in banden, Den nacht bedeckt u vverck, en niemant macht eens sien, Maer hiet ick Venus Kint, ten sal niet meer gheschien. Ick vveet dat onder u verscheyden dinghen rusten, Al over lang' ghemaeckt; ké laet de Zeeusche custen, Tot onses jeuchs vermaeck, yet brenghen aenden dach, Maer vvaerom bid' ick doch, daer ick ghebieden mach? Flux, langt my vvat ghy hebt bequaem tot ons Scholieren. Dit seyd' hy, en terstont greep alle mijn pampieren, En bontse, met de pees van sijnen booch, te hoop, En seyde, nu vaert vvel: en steldet op de loop. VVat vvasser voor te doen? eylaes! ick moest vvel svvichten, Ick vreesde voor sijn toorts, ick vreesde voor sijn schichten,
[Folio ****3r]
Jck vreesde dat het my eens vveer mocht tasten aen, Ghelijck dat vinnich dinck vvel eertijts heeft ghedaen. Cupido vlooch daer heen, en droech met hem mijn stucken, En op den staenden voet ginck hyse laten drucken, Ontbont al-daer sijn pack, en leydet al daer heen, Gaff drinck-gelt aen de knechts; en strax daer na verdvveen. De vrees vvas nu van my, met Venus kint, vertoogen, Doen riep ick: 't is gheen noot, den Lecker is bedrooghen; Al heeft hy mijn ghedicht, als met gewelt, ontleent, Ten sal daer med' niet gaen, als hy vvel heeft ghemeent: VVant, midts hy vierich vvas en gierich in het vatten, Soo tast' hy vvat te diep: hy meynde, 't vvaren schatten, Alleenlijck op-gheleyt tot voetsel vande min, Maer neen, al vvist hy't niet, daer stack vvat anders in. Het VVerck dat ghy hier siet, beelt aff des menschen leven, Ghy vint int eerste Deel de blinde Jeught beschreven, Vervoert door sotte lust, vervvert in Venus net; Het tvveede stuck verthoont den mensch nu vvat gheset, En vvijst als metter handt de Borgherlijcke plichten, En hoemen onder 't volck zijn saecken moet verrichten, Roert oock de feylen aen, en vvatter omme gaet, Ter vvijl eens yders hant is uyt om eyghen baet. Het derde Deel begint vvat hoogher op te stijghen, En handelt vande vvech om 't Hoochste Goet te crijghen: Climt na den hemel toe, en leert, met vast bescheyt, Dat vvare lust en rust aldaer verborghen leyt. Maer niemant achte vreemt, dat vvy te samen bringhen, Jn een ghedicht vervat, soo onghelijcke dinghen; Noch dencke dat ons vverck verandert al te seer, VVant sekerlijck den mensch verandert noch al meer.
[Folio ****3v]
't Js al veranderingh, den mensch en al syn saken, Al vvat hy heden prijst, soud' hy vvel morghen laken; En als het in dit vverck sou gaen naer mijnen vvensch, Soo moest des Menschen beelt ghelijck zijn metten Mensch. Voorts vvat ghy, hier en daer, leest van den God der minnen, Al dat en is hier niet, als ons verdorven sinnen, En 't vier van dertel lust, daer in de jonckheyt blaeckt, Dat d'Outkeyt tot, 'k en vveet vvat, Goden heeft gemaeckt. Cupido staet, 't is vvaer, op 't eerste blat ghesneden, Omringhelt van syn volck, van yder aenghebeden, Een die op het begin alleen syn ooghen slaet, Meynt dat hier niet en schuylt als Venus-janckers praet. Maer neen, Ionck-vrouwen, neen, neemt vry dit Bouck in handen, Ten spreeckt, ghevvis, ten spreeckt niet al van Venus banden. Daer is oock ander stoff: want soo ghy't vvel door-leest, Ghy sulter vinden in dat Venus brant gheneest; Ghy sulter vinden in den vvegh tot goede zeden, Ghy sulter vinden in veel stichtelijcke reden: Het beelt van Venus Soon besit maer d'eerste sael; Ghy dan, off leestet niet, off leestet al-te-mael.

Vorige Volgende

Aen de Zeevsche ionck-vrovwen.