|
| |
| |
| |
Gebreck genesen, om een houwelick te vorderen.
Ontfanght oock dit verhael, ô soete jonge lieden,
Dat u mijn swacke pen hier aen bestaet te bieden:
't En koomt niet uyt een lant dat naeu geen menschen kent,
Het is een nieu geval, dat Hollant over-sent.
Ghy mooght'et als geschiet en voor waerachtigh lesen,
Het machtigh Amsterdam sal des getuyge wesen:
Want binnen haer begrijp, daer is het stuck geschiet,
Dat ghy hier in de plaet of in de vaersen siet.
Jefron, een hups gesel, die gingh, met rijpe sinnen
En naer een langh beraet, de soete Rachel minnen.
Het stuck is wel gevat, sy waren beyde rijck,
Heus, eerbaer, wel besaemt, en schier in all's gelijck.
Daer is maer één verschil: sy komt met vaste schreden,
En recht gelijck een kaers en vaerdigh, aengetreden;
Maer siet, de vryer hinckt, wanneer hy pooght te gaen,
En 't stont van eersten af de vrijster qualick aen.
Jefron was over langh en in sijn jonge dagen,
In 't hollen van een dijck, gevallen metten wagen;
Soo dat hier uyt ontstont een droevigh ongemack,
Vermits dat hem het been ontrent den schenkel brack.
De meester (soo het bleeck) aen wien het wert bevolen,
Was vry al wat te vroegh gekomen uyter scholen;
Hy bracht niet soo het dient de stucken over een,
En daerom hielt de vrient een slim en krepel been,
Jesron noch even-wel en gaf het niet verloren,
Maer hout gedurigh aen de Vrijster na te sporen;
En, schoon hy krepel gaet, des echter niet-te-min,
Hy krijght haer vaders gunst, en wint des moeders sin.
De vrijster is voortaen voor hem alleen te winnen;
En daerom hout hy aen als met de gansche sinnen:
Doch schoon hy aen dit werck sijn gansche krachten hingh,
Hy blijft gelijck hy was, en vordert niet een dingh.
Hy doet al wat hy kan, en wat de vryers plegen:
Doch sy noch even-wel en liet haer niet bewegen.
Hy bid, hy smeeckt, hy vleyt, hy gaet haer destigh aen;
Maer wat hy nam ter hant, hy wies den Moriaen.
Ten lesten stelt hy vast en wil haer naerder proeven,
Of sy tot scheydens toe sijn herte sal bedroeven;
Dan of hy voor het lest, na menigh ongeval,
Op haer vervrosen hert nog iet gewinnen sal.
Hy gaet haer weder aen, en seyt, met lange reden,
Al wat hy heeft gedaen, en wat hy heeft geleden,
Nu soo een lange wijl en soo geruymen tijt,
Als hyse met verdriet ter eeren heeft, gevrijt:
‘'t Is eenmael langh genoegh van dese saeck gesproken,
En mijn bedroefde ziel met langh verdriet gebroken;
Vergunt my nu een reys, dat ick eens weten magh
Mijn hoogste ziel-verdriet, of mijn gewenschten dagh.
Waerom sal ick voortaen in twijffel blijven hangen?
Ghy weet mijn innigh leet en mijn bedroeft verlangen;
Ghy weet, hoe mijn gemoet na weder-liefde dorst;
Maeckt hier een einde van, en spreeckt eens uit de borst.
Ghy weet van mijn bedrijf, van alle mijne saken,
Ghy weet, soo God ons voeght, hoe wy het sullen maken,
Ghy weet wie dat ick ben, en kent my vander jeught,
Soo dat ghy nu voortaen geen uyt stel nemen meught.
| |
| |
Uw moeder vint'et goet, uw vader is te vreden,
Ghy, doet wat u betaemt, en voeght u na de reden:
Want dat een vader prijst, een moeder dienstigh vint,
Wort sonder eenigh recht geweygert by het kint.’
‘Mijn ouders, sprack de Maeght, ick moet'et u bekennen,
Die souden, soo het schijnt, haer light aen u gewennen:
Ick sie dat uw bedrijf, daer meê ghy omme-gaet,
Ick sie dat uw beleyt haer wel te sinne staet.
Ick vond oock in uw doen al eenigh goet vernoegen,
En sou tot u misschien mijn sinnen konnen voegen:
Maer siet, daer hapert wat, dat my niet aen en staet,
Dies is het sonder vrucht al wat hier iemant raet.
Ick hoord' een deftigh man eens dese reden seggen,
En sijn bestendigh woort is niet te weder-leggen:
Wanneerder iemant trout een openbaer gebreck,
Noemt dien een gierigh mensch, of wel een rechten geck.
Dit heeft nu langen tijt in mijnen geest gelegen,
En wat gebreckigh is dat is my byster tegen:
Word' ick mijn leven oyt tot iemants echte wijf,
Ick wil een fris, een gaef, een rap, een wacker lijf;
Ick wil voor al een man, die met geswinde schreden
Kan vaerdigh op den dam, op beurs en straten treden,
En wie dit niet en heeft, hy zy dan wie hy magh,
Dien wensch ick nu ter tijt voor eeuwigh goeden dagh.
Hy sal noyt mijne zijn, en dat op vaste reden,
Daer sal noyt krepel been op mijnen leger treden:
Want soo dat oyt geviel, ick waer een droeve vrou,
En kreegh gewis een kint dat krepel wesen sou.
Soo maelt my dit gebreck tot in de diepste sinnen,
En daerom, vrient, vertreckt, op my is niet te winnen.
Gaet heen: want uw bedrijf heeft my nu lang verveelt.
't Is beter korte pijn als lange tijt gequeelt.’
De vryer die besterft van soo een harden donder,
Sijn brein en gansche kracht, sijn hert beswijckt'er onder;
Het schijnt als of de man sijn leste vonnis kreegh,
Of, door een swijm geraeckt, ter aerden neder seegh.
Ten lesten gingh hy wegh met wanckelbare gangen,
Het schijnt de bleecke doot die sit hem op de wangen;
Hy wist in dit geval niet wat te sullen doen,
Hy laet de vrijster daer, en biet haer niet een soen.
En mits hy nu den moet ten vollen heeft verloren,
Soo hinckt sijn krepel been noch slimmer als te voren;
Sijn oogh is sonder glans, sijn tonge sonder tael,
Het waggelt al gelijk, en 't hapert altemael.
Hy geeft hem na het bed, daer gaet hy leggen duchten,
Daer gaet hy met verdriet veel uren leggen suchten;
Daer peyst hy al den nacht, tot aen den dageraet,
Of hem in dit geval geen uyt-komst open staet.
Ten lesten roept hy uyt: ‘ick gevet niet verloren,
My dunckt ick weet een dingh my dienstigh na te sporen;
Te Gisp is nu ter tijt een wonder handigh man,
Die oock het slimste been te rechte brengen kan.
Ick moet het nu ter tijt, ick moet het heden weten
Of hy sich over my geen kracht en sou vermeten.’
Daer mede scheyt de man uyt sijn bedroeft gepeys,
En, sonder langh verblijf, soo tijt hy op de reys.
Hy komt naeu in het dorp, hy laet den meester halen,
Hy seyt: ‘hier is een man die sal u wel betalen;
Hier is een krepel been, indien ghy dat geneest,
Geen meester is'er oyt soo wel betaelt geweest.’
De meester doel de man sijn hosen stracx ontbinden,
Om, watter schuylen magh, te beter uyt te vinden,
En naer hy heeft betast het voeghsel van het been,
Soo vint hy stracx de pijp gewassen over een.
Hy voelt noch andermael, hy raeckt aen alle zijden;
Hy grijpt wel happigh toe, oock sonder iet te mijden.
Ten lesten quam'er uyt: ‘Ick sie het wat'er schort:
Alleen door quaet beleyt soo is het been te kort.
En om dit wederom in goeden stant te brengen,
Soo moestje vry de slagh van dese vuyst gehengen;
Ghy moest niet zijn beschroomt voor ongewone pijn,
En moght al beter koop den beul gelevert zijn.
Maer al dat meepsche volck, geboren in de steden,
En is geen praem gewent ontrent haer teere leden;
't En soeckt maer sijn vermaeck, al wat het hertje lust,
Ghy daerom, keert te rugh, en hout uw hooft gerust.’
‘Bey, holla! sey de vrient, ick bid u niet te vragen
Of oock mijn tanger lijf sal pijne konnen dragen;
Stelt dat tot mijnen last, en seght my slechts alleen
Of ghy geen uitkomst weet voor dit mijn krepel been:
Soo ghy u dat vermeet, en gaet op vaste reden,
Daer sal geen mangel zijn aen mijn geheele leden:
Begint ghy slechts het werck, en doet'et na den eysch,
En acht dit gansche lijf niet meer als paerde-vleys.’
De meester stont verbaest van soo gestrenge woorden;
‘Tsa, seyt hy, wacker knecht! loop, hael ons nieuwe koorden,
Loop hael ons watter dient, en bint my dese gast;
Maer bint hem, soo het hoort, aen alle kanten vast.’
Jefron seyt wederom: ‘'k en wil niet zijn gebonden,
Ick kan oock sonder schrick besien mijn eygen wonden.
Waer toe soo veel geruchts? doet watter dient gedaen
En tast my soo ghy wilt met rauwe duymen aen;
Ick ben des wel getroost.’ De meester is verwondert,
Hy kent niet eenen boer soo hertigh onder hondert;
Hy siet den vryer aen, hy siet het swacke lit,
Maer weet niet watter schuylt, of watter achter sit,
Hy weet niet dat een maeght, een maeght van teere zeden,
Een vryer stijven kan met krachten in de leden;
En schoon hy wonder diep in alle kruyden siet,
Soo kent hy lijckewel de kracht der minne niet.
Hy tijt dan aen het werck, en, sonder iet te binden,
Soo gaet hy eerst het been in groene kruyden winden;
Hy stooft'et voor een wijl, en, des al niet-te-min,
Hy breeckt-et metter hant, hy set het weder in.
| |
| |
Hy doet den Jongelingh gelijck de rauwe gasten,
En als hy voortijts plagh de boeren aen te tasten.
Hoe seer dat iemant kermt, ja schoon al riep hy moort,
Hy gaet noch even-wel met sijnen handel voort.
't En lijt, na mijn onthout, naeu ses of seven weken,
De man komt uit het dorp gelijck een pauw gestreken,
Bly-geestigh, fris, gesont, het been wel in-geset,
En recht gelijck een kaers, en met een vasten tret;
Stracx naer de vrijster toe, en dat met rappe voeten,
Hy gaet de soete Maeght met vrolick wesen groeten;
Hy treet vrymoedigh toe, en, met een soeten lagh,
Soo geeft hy haer een kus, en biedse goeden dagh.
De vrijster siet hem aen, en is geheel verwondert
Van waer hy komen mocht, soo schielick op-gedondert,
Daer midden in de zael. Want sy en wiste niet
Wat dat hy had gedaen, na dat hy van haer schiet.
Sy seyt hem: ‘Lieve vrient, ghy zijt hier al vergeten,
Geen mensch en is bekent waer dat ghy hebt geseten;
Wat jaeght u weder hier? dat wil ick eens verstaen,
Het is u wel bekent, uw saken zijn gedaen.’
‘Ick kome, seyt de vrient, om noch een mael te vragen,
Of ghy nu eens de kans met my sout willen wagen?
Ick hebbe dit geluck my heden toegeleyt,
Dat ghy sult beter doen als eertijts was geseyt.’
Sy antwoort met een lach: ‘Ja, 't sal eens beter wesen,
Wanneer uw krepel been van hincken is genesen:
Dan wil ick eens met troost versetten uw verdriet;
Maer dat is, na ick acht, uw levedagen niet.’
De vryer nam het aen, en seyt: ‘Ick ben te vreden
Te doen, in dit geval, na uw gestrenge reden;
Ick sal versteken zijn, indien ick krepel blijf;
Maer word' ick eens gesont, soo wort mijn echte wijf.’
De vrijster stont het toe, en winckte metten hoofde,
Dan 't was maer enckel spot, gelijckse doen geloofde;
Maer Jefron, op het woort, die maeckt een capriool,
En toont sijn rappen voet tot onder aen de sool.
Hy sprongh noch andermael, en gingh, met rappe leden,
En om en wederom voorby de vrijster treden;
En, naer een korte wijl, soo springht hy noch een mael,
En laet sijn blijde stem dus hooren op de zael:
‘Wat schort nu, soete maeght, wat schort my aen de beenen?
'k En ben soo krepel niet, gelijck de lieden meenen.
De vrijster stont en keeck, sy wist niet watse sagh,
En ofs' haer eygen oogh geloove geven magh.
Sy vraeght den Jongelingh, hoe dit soo konde wesen,
En waer hy was gereyst, en wie hem had genesen,
En wat hy had gedaen? Hy seyt: ‘Door groote pijn
Soo zijt ghy, waerde Maeght, ten langen lesten mijn.’
Daer gaet hy met bescheyt de vrijster openbaren:
En waer hy is geweest, èn hoe hy is gevaren;
En wat hy voor verdriet te Gisp had uyt-gestaen,
En wat de rauwe gast hem pijn heeft aen-gedaen;
En hoe hy menighmael in flaeute had gelegen,
En hoe hy wederom den adem had gekregen;
| |
| |
Niet door een vreemde salf of dingen van de kunst,
Maer door een soet gepeis van haer gewenschte gunst.
En t'wijl hy dit verhaelt, soo geeft hy ondertussen,
Soo geeft hy aen de Maeght niet weinigh soete kussen;
En schoon sy dat verbiet en weert hem dickmael af,
Haer woort is niet te fel, haer wesen niet te straf.
En hier uyt heeft de vrient ten vollen ondervonden,
Dat even by de Maeght sijn dingen beter stonden.
Hy past dan op het stuck, en dringht de sake voort,
En kreegh dien eygen dagh van haer het gunstigh woort.
|
|
Auteursrechtvrij