De const van rhetoriken

[p. V]

¶ Ian Cauweel, an allen Nederlandschen Poëten ende Beminders van Poësien, gheseid Rhetorica.

HEt es een ghemeen opinie (Eerzame ende Goedwillighe Lezer) onder den meerderen deel van den Poëten, ofte Rhetoriciennen van hedensdaeghs, angaende alle waercken van Rhetoriken, hoe goed, schoone ende elegant die wezen moghen, dat zy die blaméren, zo wanneer de zelue in prente ghecommen zijn. Dat meer es, zij verachten ooc, ende versmaden alzulken Poëet, die zine waercken in prente laett commen, specialicken, binnen zinenleuenden tide, taxérende hem van Ambitien ende glorysoukene. In de welke zaken (behaudens haerlieder reuerentie ende goed iugement) zij ons dijncken grootelicken verdoolt ende buten weghe zijnde: want, indien alle Autheurs van zulken zinne ende opinie gheweest hadden, latende haerl. waercken niet uutcommen voor naer de dood, zo waren ons zonder twifel, alsnoch, vele, schoon, fraeye ende excellente waercken verborghen ende onbekend, endemoghelick inder eeuwigheid zouden bliuen: also wel van Philosophen ende Oratueren, als Poëten ende ander Schriuers, te wetene Moderne. Daude Schriuers zijn danof licht ghenoug t'excuserene, mids causen dat zy de Const van der Druckerien thaerlieder tide niet ghehadt en hebben twelc schade was. Niet te min daerom en hebben si niet ghelaten haerl. waercken te divulghérene, ghedurende den tijd haerlieder leuens: zoomen daer of ghenough beschreuen vind.

[p. VI]

¶Ende van den ghenen die tonzen tide gheschreuen hebben, latende tzelue commen in prente, binnen haerlieder leuene, danof zijnder onder de Latijnsche Schriuers, in allen Consten, zonder ghetal, ende daghelicks nieuwe: zo allen Studiëusen Gheesten, hemlieden in die tale verstaende, wel kennelic es. Onder de Fransooysen hebben wy ooc om tselve t'approbéren, ende alle in Poësien, by namen, Molinet, le Maire, Habert, Ronsard, du Bellay, Charon, de Magny, Fonteine, Collet, Muret, Gruget, ende la Marguerite des Princesses, die wel d'eerste plaetse van desen behoorde t'haudene: met noch ontellighe vele andere danof al den meerderen deel noch leuen, ende diens weercken wy al hebben. Ooc tselfs, onder de Nederlandsche, hoe wel weinigh, maer groeiende: als te wetene, Ian vanden dale, Ian van den Beerghe, Andries van der muelen, Cornelis van Ghistele, Cornelis Manilius, Maerc van Vaernewijc, ende onzen teghenwoordighen Castelein, alzo hy zelue belijdt in dezen Page 220. Bala. 212. metgaders ooc zinen Liedekens-bouc, zyn Historie van Piramus ende Thisbé, ende zijn Baladen van Doornicke, zo ons emmer wel kennelic es. Al welke voornoemde Autheurs, ende dusent andere (duer tlaten prenten ende ghemeen maken van huerlieder weercken) hemlieden eenen eeuwighen ende ontsteeruelicken name vercréghen hebben: bouen den lof, prijs, fame, ende eere, die hemlieden ende haerlieder waercken met allen rechte, t'allen tyden, wel toebehoord.

[p. VII]

¶ Vvy laten ons dogh daghelicks een ghemeen Spreecwoord ontvlieghen, twelcke luudd aldus:Vooren ghewezen, es naer gheleerd. Ditte ghemaerckt dan, wat moghen wy Nederlanders meer verbueren, onslieder tale verrijckende ende vercierende, dan al ander uutlandsche natien, die noch daghelicks daertoe tendeéren. Dus niemand en late dan, om dusdanighe opinie, ofte vreeze van versmadenessen, zine waercken in tlicht te brijnghene, voor zijn dood: op dat den rechtsinnighen Poëte ende Orpheiste, teghen den Straetdichter, ende Midas muselaere magh werden bekend. Vvant, alzulke Straetdichters (zo wy ons beduchten) zijn meest de ghene van der voor ghenoopte opinie: de welke, qualic, ghenough haerlieder moeders tale te rechte connen spellen ende lezen, naer den aerd ende Etimologie van diere. Beminde Lezer, met dezen vermane wisen wy u tot onzer Vvaerschuwijnghe, ghesteld in thende van dezen bouc, ende die ghelezen hebbende, blijft Gode beuolen. Te Ghendt, dezen twalefsten Nouembris. Anno. 1555.