Mag 't een ietsje meer zijn

Het woord

Bij een overheidsdienst moest ik een rapport halen waarnaar de redactie van mijn dagblad al lange tijd reikhalzend uitzag. Na in een vijftal verkeerde kamers te zijn binnengeweest, bleek ik eindelijk terecht aan een loket waarachter zich wel dertig schrijvende personen van beiderlei kunne in bedrijvige houdingen ophielden.

‘O ja, u hebt hier al vaker gevraagd om dat stuk, he?’ zei de ambtenaar die mij te woord stond. ‘Nou, het is bijna gereed. We moeten het alleen nog even epibreren. Dus als u volgende week terugkomt...’

‘Dat is goed,’ zei ik en ging heen.

Toen ik echter op de gang was dacht ik: wat zou de term epibreren eigenlijk inhouden? Signeren, seponeren, corrigeren... daar heb ik allemaal wel eens van gehoord, maar dit was een volslagen nieuw woord voor mij. Ik hoorde het gesprek al dat ik straks met mijn baas zou moeten voeren. Zo, waar is het stuk? Dat moet eerst nog even geëpibreerd worden. Wat is dat? Tja, daar heb ik geen idee van... Het zou te zot zijn. Hoewel het vervelend is je onwetendheid ál te manifest aan het licht te brengen, keerde ik mij toch na korte zelfstrijd om, en ging de zaal weer binnen. De dertig schrijvende personen lieten en bloc de kroontjespennen rusten en keken mij welwillend aan.

‘Ja meneer, wat verlangt u?’ vroeg de ambtenaar.

‘Ik wou eens vragen,’ zei ik moeilijk, ‘u sprak zoëven van epibreren... het zal wel erg dom van me zijn, maar wat is dat eigenlijk?’

Een gemompel van bijval ging door de rijen en ook de ambtenaar keek licht ontroerd toen hij mijn hand greep en sprak: ‘Dit is werkelijk een heel bijzonder ogenblik, meneer.’

‘Waarom?’ antwoordde ik.

‘Omdat u vraagt wat het betekent,’ zei de man. ‘Het betekent namelijk niets. Het is gewoon maar een woord. Ik heb het zelf verzonnen. Op een

[p. 87]

dag was er een lastige heer aan het loket die ons haast wilde laten maken met een kwestie die zijn tijd moest hebben. Ik zei: “Meneer, u hebt groot gelijk, maar geef ons nog een weekje om de zaak te epibreren.” Het woord kwam vanzelf uit mijn volheid te voorschijn. En het werkte uitnemend: de man ging getroost heen.’

Sindsdien was het al spoedig onmisbaar. Want in iedere denkbare situatie bleek het te pas te komen. ‘Nee, meneer Frederiks is er niet, die moet de hele middag epibreren.’ Dan zei men ‘o’ en berustte eerbiedig. Het was praktisch, een oningewijde een dossier te geven met de opdracht: ‘Wilt u dit even epibreren?’ want altijd maakte de betrokkene zich dan met zo'n mapje uit de voeten, om er iets mee te doen dat naar zijn gevoelen de betekenis van het fascinerende woord het dichtste nabij kwam. ‘Wij hebben zelfs,’ vertelde de ambtenaar, ‘op het bureau van een der hoogste functionarissen een sponzedoos geplaatst, met een briefje, waarin stond: “Zoudt u zo vriendelijk willen zijn, de gaatjes van deze spons even zelf te epibreren?” De betrokkene, een gegradueerde intellectueel, bleek er de volgende morgen onder geschreven te hebben: “Spons onderzocht en in orde bevonden.” Een voorzichtige geest, u merkt het al. Hij verzweeg zijn onwetendheid maar liet zich tóch niet epibreren.’

Ik betuigde mijn diepe eerbied voor de wijsgerige achtergronden van deze opzet en was al weer bij de deur, toen de ambtenaar mij nariep: ‘Meneer... 't is niet om het een of ander, maar ik heb dit uitgevonden en... nou ja, zou ik nou niet in aanmerking komen voor een prijsje of zo iets...?’

‘Ik zal het vragen,’ antwoordde ik.

‘En hoe hoor ik het antwoord?’ vroeg hij begerig.

‘Wacht u maar af,’ zei ik. ‘Ik epibreer u wel.’