Mag 't een ietsje meer zijn

[p. 5]

Vijftig dwaasheden
(1940)

Het etentje

Die neef Ger met zijn kouwelijk gezicht heeft het toch nog tot doctor in de wijsbegeerte gebracht. We waren al gaan twijfelen, want hij zat al zóveel jaren te mieren met boek en cahier, maar nu heeft hij de bul veroverd en zou kunnen opereren en genezen, als hij medicijnen had gekozen.

Zijn ouders hebben er natuurlijk een hoop drukte van gemaakt, want ook zij zagen die doctorshoed als een soort rehabilitatie van de slungel, die, als er niet met steekgeld is gewerkt of een vergissing het spel vertroebelde, een dommer voorkomen heeft dan hij verdient. Oom en tante besloten in hun agitatie, dat er een eetpartij van komen moest, niet gewoon aan de uitgeschoven tafel in de voorkamer, doch in een restaurant, met kelners en ijs tot besluit. Oom had een apart zaaltje bedongen, want in zo'n afgeschutte ruimte kun je ernst en luim beter de vrije teugel laten dan in een publiek café, waar handelsrelaties of lui van de belasting allerlei fatale conclusies aan je avondje kunnen ketenen. We gingen dus in de afzondering en zaten er met een klein, doch select gezelschap. Doctor Ger zag er uit of hij pas had overgegeven en het straks weer ging doen, maar zijn ouders straalden. Voor die mensen is het dan ook een groot geluk, want ik heb wel horen vertellen dat ze, in Gers examentijd, op kousevoeten door het huis slopen om hem niet te hinderen bij de studie.

We waren wel nette lui, zoals we daar, in feestkledij, de kip sierlijk met ons bestek bevochten en we werden bepaald gewichtig, toen oom overeind kwam, zijn glas beroerde en zijn aan een oud boekwerk met pasklare gelegenheidsredevoeringen ontleende speech begon met de woorden: ‘Waarde Gerard, het examen, dat ge met goed gevolg hebt afgelegd, is zonder twijfel een der gewichtigste gebeurtenissen in uw leven. Het vormt de grondslag, waarop uw gebouw des geluks moet worden opgetrokken. Gij hebt de eerste steen van dat gebouw gelegd, en daar ik u een goed hart toedraag, kan het u niet verwonderen, dat ik in dit feestelijk uur aan de eisen des gemoeds voldoe en een hartelijk...’

Op dit ogenblik ging de deur open en trad een slank jongmens binnen. Het zag er vrolijk, zelfs enigszins verhit uit en was bezig zijn colbert los

[p. 6]

te knopen. Toen de jongeman ons ontwaarde, kromp hij ineen, als een kluchtspeler die plotseling tegenover een gorilla komt te staan. Hij sloot onmiddellijk zijn jas weer, als wilde hij daaronder gestroopt wild verbergen, en stamelde iets van ‘onduidelijk’ en ‘het stáát er toch’, om vervolgens, beschaamd en bedremmeld, te verdwijnen.

‘...een hartelijk woord tot u spreek,’ vervolgde oom. ‘Wij allen zijn bij deze heuglijke gebeurtenis met blijdschap vervuld. Gij hebt de eerste stap gedaan, op de weg, die naar de vervulling uwer dierbaarste wensen leidt en nu...’

Deze keer verscheen er een grijsaard. Ook zijn gelaat toonde die uitdrukking van verrukking, welke men wel kan waarnemen bij woestijnreizigers die een oase naderen na een lange, verzengende tocht. Onze aanwezigheid sloeg hem met verwildering. Hij greep zich in de baard, zoals dat aan het eind van de vorige eeuw op de planken werd gedaan, en vatte ons geruime tijd in zijn waterig oog.

‘Wat wilt u?’ vroeg oom. ‘U stoort!’

De kelner snelde op de oude af, gereed om hem met geweld te verwijderen.

‘Ik kan er niets aan doen!’ riep de man. ‘Hierbuiten staat toch duidelijk “Heren”, of ben ik soms gek?’

‘Dat staat er wel,’ sprak de kelner, ‘maar het slaat op de deur aan de réchterkant.’

Nu wendde de oude zich tot ons, als een beklaagde, die recht verkrijgen wil. ‘Laten ze er dan een pijltje bij zetten, dan raakt iemand niet in verlegenheid, nietwaar dames en heren?’ vroeg hij.

‘Jawel meneer!’ riepen wij. De kelner drong hem naar buiten. Achter het schot bleef hij nog morren, maar oom zei: ‘Ik wijd u een dronk, waarde zoon, onder het uitspreken van de wens, dat ge in de maatschappij de plaats zult vinden, welke u, krachtens uw ijver en uw bekwaamheid, ten volle toekomt!’

Wij verhieven ons en klonken.

De kelner stond zwartgallig met zijn rug tegen de deur.