Mag 't een ietsje meer zijn

[p. 209]

Willy

Toen ik na de begrafenis, op weg naar de uitgang, over het kerkhof liep, zei een dikke vrouw in het zwart die op een bankje bij een der graven zat, tegen me: ‘Zo - hoe gaat het met je?’

Aan de stem herkende ik haar.

‘Willy!’ riep ik verbaasd.

Zij was dienstbode in mijn ouderlijk huis, een mooi, elegant vrouwtje en altijd vrolijk, hoewel ze daartoe niet de geringste aanleiding had, want haar man was een door vier jaar werkloosheid totaal verzuurde metselaar en haar dochtertje lag met iets ongeneeslijks in een inrichting. Willy verdiende blijmoedig de kost. Voordat zij 's ochtends om negen uur bij ons kwam, had ze al ergens een kantoor aangedweild, want haar energie kende geen grenzen. Als ze aan het eind van de middag bij ons wegging, verkleedde ze zich met zorg en reed onberispelijk naar huis op een blinkende fiets, waar ze erg trots op was. 's Avonds wilde ze graag uit, naar een bioscoop of naar een café, maar die metselaar was er te knorrig voor.

‘'t Is toch zo'n saaie Piet, hè,’ zei ze 's ochtends tegen mijn moeder. En dan toog ze zingend aan haar werk. Haar goede humeur was eenvoudig niet te vernielen, hoewel de omstandigheden toch echt hun best deden.

Toen ik trouwde kwam Willy twee dagen per week bij ons werken. Ze had een diepe affectie voor mijn vrouw opgevat, met wie zij in de keuken haar liefdesproblemen besprak. Van die metselaar was ze gescheiden en ze beleefde nu allerlei romances. Toen kwam de oorlog en begon ze uit te gaan met Duitsers, eerst met officieren en toen met soldaten, want haar uiterlijk verloederde snel. Aanvankelijk verscheen ze nog keurig op tijd bij ons thuis om te werken, maar ze liet alles uit haar handen vallen, omdat ze meestal nog dronken was van de feestnacht met onze bezetters. Als mijn vrouw haar in de keuken de les las, onder het aanroepen van de nationale zaak, huilde ze tranen met tuiten en beloofde van alles, maar al spoedig bleef ze weg, omdat haar leven niet langer discutabel was. Na al dat zwoegen en dweilen had ze nu eindelijk eens een beetje lol. Maar het was de verkeerde lol.

In een paar jaar was ze beroepsprostituée en betippelde een straat in de buurt van ons huis. Als ze me zag gaf ze me alleen een particuliere, buiten haar bedrijf staande knipoog. Maar toen ik eens in beschonken toestand een bar binnenwapperde waar ze met een klant in een hoekje zat, riep ze met een schelle stem: ‘Stinkerd! Ga naar je vrouw en je kind.’

Ze bedoelde het aardig. Iedereen lachte en ik zorgde dat ik buiten kwam. In die bar ben ik nooit meer teruggeweest. Dát had ze tenminste bereikt.

[p. 210]

Toen ik eens op een avond met mijn vrouw door haar tippelstraat liep, kwamen we haar tegen. Ze bleef staan en zei hees: ‘Daag.’

Ze droeg een mooi, kort bontjasje, maar haar gezicht was paarsig en gezwollen.

‘Je hebt nog een goed figuur,’ zei ze tegen mijn vrouw. Ze zei geen u meer, zoals vroeger. Ze was geëmancipeerd.

‘Hoe gaat 't nou?’ vroeg mijn vrouw.

‘Ach, ik verdien goed,’ zei ze, ‘maar het is een sjagrijnig leven.’

Mijn vrouw knikte. Het gesprek was kennelijk uit. Ze keek ons aan met een droeve blik, waaraan haat toch niet geheel ontbrak. Het was de oerhaat van de onderwereld tegen de burgers met hun beschutte baantjes.

‘Nou, ajuus,’ zei ze opeens.

En ze stapte weg, met van die vakmatig roterende billen.

Op dat kerkhof vroeg ik: ‘Is er een familielid van je gestorven of zo?’

Ze schudde haar hoofd, dat dik en rond geworden was.

‘Nee,’ antwoordde ze, ‘maar ik zit hier een beetje uit te kijken. Misschien kan ik een weduwnaartje vangen. Iets vastigs. Ik ben altijd een uitgaande vrouw geweest, maar ik word te oud voor het leven.’

En met een zekere vertedering in haar stem: ‘Hoe gaat 't met je vrouw?’

‘Best,’ antwoordde ik.

Ze keek me aan met onmiskenbare verachting en zei: ‘Je hebt het goed. Weet je dat?’

Ik knikte en nam afscheid. Toen ik bij het hek even omkeek, zat ze nog altijd bij dat graf en keek voor zich uit.

Ik hoop dat ze een weduwnaartje vangt. Hij zal het goed hij haar hebben.