Ik lieg de waarheid. De beste Kronkels

[p. 37]

Sigaar

Sinds de oude Bleekmans zijn welverdiende rust geniet, heeft hij zich een bepaalde manier van lopen aangewend, die het slijten van zijn schoenen tot het uiterste beperken moet. Want véél pensioen geven ze niet, als je veertig jaar een bakkerskar hebt voortgeduwd. Zijn baas behandelde hem met de coulance van een speelhol, dat de man die zijn vermogen heeft vergokt, altijd een derdeklaskaartje naar huis geeft. Tevreden zit Bleekmans op de harde houten bank naar de koetjes te kijken, want hij behoort tot die brave zielen van wie Balzac eens zei: ‘Ik kan me hun gezichten voorstellen, als God de ongepaste aardigheid uithaalde op hun dag des oordeels afwezig te zijn.’

Elke morgen verlaat hij om half tien zijn kosthuis en maakt een loopje, om te kijken naar alles wat voor niets te zien is. Hij passeert dan altijd een provinciaal bankgebouw en gistermorgen kwam een dikke heer van zaken daar zó bedrijvig uit gestapt, dat hij, vlak bij zijn auto, de hele Bleekmans van de sokken liep.

‘Pijn gedaan?’ vroeg hij, toen de grijsaard weer was opgekrabbeld.

‘O nee, meneer, dat valt best mee,’ zei de afgedankte broodloper verlegen.

De ander knikte even, op een organisatorische manier.

‘Steek eens op,’ sprak hij, zijn koker trekkend.

Toen de auto wegreed, stond Bleekmans met een sigaar in zijn hand. Het was een mooie grote en er zat een zwierig gouden bandje omheen. Daar het chagrijnig regende, ging de oude ermee in een portiek staan en rook voorzichtig aan het geschenk.

Die kost misschien wel een gulden, dacht hij romantisch. Hij knoopte zijn jas los, schoof de sigaar behoedzaam in zijn borstzakje en begon met zichzelf te overleggen, hoe hij het uiterste profijt zou kunnen puren uit het riante genotmiddel, dat hem zo onverwacht was toegevallen.

Ik mot 'm roken, dacht hij, in een afgesloten ruimte waar het niet koud is en waar je op je gemak in een goeie stoel kan blijven zitten, zonder dat ze je wegjagen.

[p. 38]

Even overwoog hij naar zijn kosthuis terug te keren, maar dat plan verwierp hij dadelijk weer, want vroeger, vóór zijn pensionering, toen hij zich op zondag nog wel eens een sigaar kon permitteren, had zijn hospita dat schaarse plezier altijd bedorven met haar luide scènes over de gordijnen, die van de rook te lijden hadden. Thuis woonde dus geen oplossing, voor een kroeg had hij geen centen en het wachthuisje van de bus op het plein was maar half werk, want daar zat je op de tocht.

Terwijl hij in het portiek stond te dubben, dacht hij plotseling aan de openbare leeszaal. Zijn stadje was er sinds kort een rijk en ofschoon andere oude mannetjes reeds een week na de opening vertelden dat je er voor niks mocht zitten, had de moed om er ook eens binnen te stappen, hem tot nog toe gemankeerd. De feestsigaar gaf hem echter kracht.

Dáár rook ik 'm, dacht hij en hij ging vastbesloten op pad. Onderweg hield hij zijn hand beschermend op zijn borst, om te voorkomen dat het cadeau door onbesuisde tegenliggers zou worden gekneusd en toen de vestiaireman bij de ingang van de leeszaal zijn jas opeiste, ontdeed hij zich uiterst behoedzaam van dit veel geplaagde kledingstuk.

Binnen bleek de stoel goed en de temperatuur aangenaam. Hij nam een dik boek uit een der kasten, ging op zijn gemak zitten en sloeg het open. Aangezien hij de g van de encyclopedie getroffen had, las hij, moeizaam spellend, een verhandeling over Gran Chaco, keek op van de veertigduizend indianen die daar aan de rivieren wonen en geraakte langzaam in een stemming die prettig genoeg was om aan de sigaar te beginnen.

Het bandje liet hij erom. Zéér zorgvuldig verwijderde hij het puntje en blies er eens in. Toen ging hij, lekker treuzelend, de lucifers pakken.

‘Meneer,’ klonk het, ‘roken is hier niet toegestaan.’

‘O, neem me niet kwalijk, dame,’ zei Bleekmans blozend tegen de juffrouw van het toezicht. Hij schoof de sigaar weer in zijn borstzak en borg de lucifers weg. Waar nu eens heen? Hij ging een poosje zitten soezen, hoorde de gerekte kreet van een trein in de verte en dacht opeens aan de stationswachtkamer. Natuurlijk, dát was het. Daar kon je ook voor niks in.

[p. 39]

Omdat hij zich erg onzeker voelde in de geleerde leeszaal, dorst hij niet dadelijk weggaan. Hij beëindigde de Gran Chaco en beet zich nog even vast in het leven van kardinaal Granvelle, maar toen de Raad van Beroerten ter sprake kwam, sloeg hij het boek onaangenaam getroffen dicht.

‘Zal ik u er even in helpen?’ vroeg de vestiaireman.

‘O graag, heel graag,’ zei de oude.

Bang dat de sigaar bij die behandeling in het gedrang zou komen, legde hij 'm even op de tafel en schoot in zijn jas.

‘Nou, wél bedankt meneer,’ zei de jassenknecht, ‘da's een fijne. Die zal ik met studie genieten.’

En hij stak de sigaar voorzichtig in zijn binnenzak.