Drie in een

Jordaan

In de kroeg in de Jordaan stommelde een man rond, die reeds vroeg op de middag goed voor zich zelf had gezorgd. Hij bereikte niet zonder moeite mijn tafeltje in de hoek, boog zich naar mij over en sprak: ‘Ik ken jou wel.’ Ik hoopte éven dat het een staartje televisieroem zou zijn. Maar hij vervolgde: ‘Jij bent 'n paardedief.’ Het was een oorspronkelijke beschuldiging, zo midden in de stad. Ik zond hem een glimlach, die de zaak in het midden liet. Hij keek zwaarmoedig terug, nam mijn glaasje van tafel en dronk het leeg.

‘Haállo,’ zei hij, met iets olijks opeens. Nu kwam de kastelein, die het tafereeltje koel had gadegeslagen, op moede voeten van achter zijn bierkraan vandaan, pakte de man bij zijn schouder, trok hem mee en bond hem met de versleten sjaal, die hij om de hals droeg, aan de tapkast vast als een hond.

‘Tóch is-ie een paardedief,’ hield de geketende vol. Maar hij bleef zoet staan. De kastelein begaf zich weer achter z'n kranen. Hij was geen prater. Meer een sombere duider, tegen wie al zóveel jaar is aan-gezwetst dat hij zijn eigen aandeel in de conversatie tot het schaarse minimum heeft gereduceerd. Er trad een lange, roodwangige figuur binnen, die met beide handen wees dat het bier moest zijn. Toen hij het kreeg, vertelde hij, meer tot nut van het algemeen, dat hij de aardige levensgewoonte had zeven maanden van het jaar te rusten en vijf maanden te werken.

‘Nou ja, wérken...’ zei hij geringschattend, ‘ik zit dan op zo'n tanker. Maar als ik bij de afreis overboord sloeg, zouden ze me pas vijf maan-

[p. 26]

den later bij de uitbetaling missen. Zó druk heb ik het.’ Hij ledigde zijn glas.

Nu verscheen er een vrouw van middelbare leeftijd, met een hoedje dat haar kleindochter waarschijnlijk wel leuk zou hebben gestaan. Zonder inleiding zei ze: ‘Joop is overreden hè?’

Niemand reageerde.

‘Erg, hè?’ vervolgde ze, de kastelein expliciet aankijkend.

‘Erg?’ zei hij, zijn brede schouders ophalend, ‘'t is al vier maanden terug. Er groeit alweer gras uit 'm.’

‘En die man van de overkant is ook aan 't gas gaan leggen, hè?’ sprak de vrouw, ongebroken.

Ze hield van leed, denk ik. De kastelein verroerde zich niet.

‘Vuile paardedief,’ riep de geketende, nu tegen de man van de tanker.

‘Hij had geldzorgen, zeggen ze,’ vervolgde de vrouw.

De zeebonk lachte bitter.

‘Wie maakt zich nou kopzorg over poen op déze wereld, die van viezigheid aan mekaar kleeft?’ sprak hij. ‘Elke ochtend staat het in de krant. Bankdirecteur steelt zes ton. Bankdirecteur steelt acht ton. Nou ja, kwansuis komen ze even voor de rechter, maar vier weken later lopen ze weer vrij, hoor. Die grote heren bijten mekaar toch niet? Maar híj moet het uitzitten.’

En hij legde zijn hand op de schouder van een juist binnengetreden oude man, die winter en zomer een soort ijsmuts draagt, omdat hij prijs stelt op een warm hoofd. De grijsaard begeerde te weten wat hij moest uitzitten - een billijk verlangen. Rustig zei de zeeman: ‘Neem nou eens aan - een bankier ontfutselt jou twee miljoen.’

't Was een zeer academische probleemstelling, maar we namen het even aan.

‘Goed, hij legt daar een miljoen van op een veilig plaatsje,’ vervolgde de verteller, ‘weet je wat er dan gebeurt? Hij krijgt vier, vijf weken. En dan komt hij vrij om jouw centen op te maken. Maar jij wordt mooi gek verklaard door de psychiater en voor je leven in het gesticht gestopt.’

De oude zeeg op een stoel neer om zijn perspectieven te overzien.

‘Ach, gezondheid is de grootste schat,’ zei de vrouw, ‘da's met geen geld te koop. Ik heb een buurman gehad en die had geld, maar altijd pijn. Hij is de gracht ingelopen.’

‘Da's waar,’ gaf de zeeman royaal toe, ‘als je een miljoen hebt en je kunt niet naar 't privaat, dan ben je óók mooi klaar.’

Hij betaalde en ging.

[p. 27]

[p. 28]

‘Vuile paardedief,’ riep de man aan de tapkast hem na, ‘da's het gemeenste wat er is - een paard stelen. Want een paard is een edel dier.’

Zijn stem brak in een snik. Geeuwend zei de kastelein: ‘Hè - was ik maar priester gebleven.’