|
| |
| |
| |
Stichtelijcke Rymen.
Derde Deel.
Gewillige Patientie. Ofte: Lydens Remedie.
GEzwets, of woorden-pronckery,
En vindt ghy, Lezers, niet in my:
D'Autheur acht zulcks voor nuts beletzel;
En heeft, al hadt hy 't schoon vermoght,
Niet dat, maer kracht van stof gezocht:
't Natuurlijck schoon hoeft geen blancketzel.
GEtrouwe herten, die nu lijdt,
En wacht misschien noch zwaerder strijdt:
Daer al de Werelt 't oogh op heeft,
En, hoewel kleyn en slecht, voor beeft:
Die vast tot noch toe hebt geweest,
En 't quaedt, doe 't ver was, niet gevreest:
Een ding hebt ghy voor al van doen,
Daer hert en zin zich na moet spoên:
Geduldt, een schoon en e'el Kleynoodt,
Van Prijs gering, in Krachten groot,
Daer al des Werelts beste goedt
| |
| |
[Ver] in waerdy voor wijcken moet:
[Da]t, als 't in 't hert wel is geraeckt,
[In] ongeluck geluckigh maeckt;
[En], als 't eens vast zit in 't gemoedt,
[In] druck geen druck gevoelen doet:
['t] Welck yeder niet verstaet die 't noemt,
[En] elck niet heeft die daer op roemt.
[Di]t is 't daer u dit Dicht van spreeckt,
[Op] dat ghy 't zoeckt, zoo 't u gebreeckt;
[Of] zoo ghy 't hebt, zorgvuldigh houdt,
[En] vaste ziel-rust daer op bouwt.
Geduldt is een gewilligheydt
[Om] al te lij'n wat Godt op-leyt;
[Do]or een oprecht Geloof gebaert,
[En] in een ziel vol hoop bewaert;
[Een] on-af roovelijcken schat;
[Een] steun-staff op der deughden padt;
[Een] toom van eygen zinlijckheydt;
[Een] muur van onverwinlijckheydt;
[Een] bedt waer op de zwackheydt rust;
[Een] water dat qua'e lusten blust;
[Een] deughdt, daer wanhoop door verteert,
[Di]e 't angstigh murmureren weert,
[Di]e 't waerde Woordt, Godts edel zaedt,
[Ni]et levenloos in 't hert en laet.
Deez is 't waer met men zich voor-zien
[En] alle lijden 't hooft moet biên.
[Nu] is het dat den strijdt begint:
[Wi]e best verdraeght, wie meest verwint.
[Ge]en leedt moet u terugh doen gaen
[Is] 't groot: dringt dies te stercker aen.
[De] deughdt krijght nu haer rechte stof:
[Ho]e zwaerder deughdt, hoe meerder lof.
| |
| |
Is 't konst te zeylen voor de windt?
Verwindt hy die geen vyandt vindt?
Vindt hy oock vyandt dien 't wel gaet,
En altijdt blijft in eenen staet?
Sa, nu is 't lijden voor de deur,
Lijdt wel of qualijck, ghy hebt keur.
Die mensch lijdt wel, die, zonder schuldt,
Zijn lijden af-lijdt met geduldt.
Gaern lijden maeckt het lijden min,
En Godt heeft meerder lust daer in.
Maer zoo m'onwilligh lijdt, en zwicht:
't Walght Godt, en 't noô-doen maeckt niet licht.
Wie willigh is, wie vrees verzwackt:
Wie ongaern doet, wie licht slabackt.
Goe' wil, maekt kloeck, en kloeck neemt toe:
De blood' is in 't begin al moê.
De kloeck', hoewel van buyten ang,
Heeft ruymt' en rust in 's herts bevang:
De bloode (onvast in 't Geloof)
Die gaern wel 't lijden van zich schoof,
Maer toont hem als die 't niet en doet,
Mist troost by elck, en in 't gemoedt.
Waer toe in 's strijdts begin dan mat?
Het Eng' is doch het Zaligh padt.
Gedenckt waer voor ghy wordt geacht
Van andr', en van u zelfs gedacht.
Ghy voert den hoogen naem van Christ,
Hebt ghy op lijden niet gegist:
Zoo heeft uw breyn maer windt gevat,
En letters zonder zin gehadt.
Wilt ghy zijn 't geen ghy wordt genaemt:
Of lijden past op u, of schaemt.
Hier lijden, zoo ghy trouw'lijck diendt:
| |
| |
[Vo]or Godt schaemt, wordt gy 's werelts vriendt.
[So]eckt hoe ghy wilt, kijckt om end' om:
[Li]j'n is de Ziel van 't Christendom.
[Zi]jt ghy een lidt van Godes Kerck:
[Ve]el lijden is uw meeste werck.
[G]odts Kerck is een gedultsaem huys,
[S]y maeckt het nooyt, maer draeght wel kruys.
[V]erschuyft van 't lijden niet t'onty:
[V]eel beter eeuwigh dan vroegh bly.
[O]ntsluypt het niet door snoo geveyns.
[V]ermijdt het niet door bloo gedeyns.
[V]ersmackt het niet, (hoe zeer geverght,
[H]oe zeer genoodt-perst en geterght,
[H]oe schoonen kans zich daer toe biedt,
[H]oe schoonen schijn ghy daer toe ziet)
[V]ersmackt het niet (ach! Christen, neen)
[D]oor dreygement en laster-re'en,
[N]och daedtlijckheydt noch tegen-weer:
[M]aer wacht tot dat de Hooghste Heer,
[O]f zelfs zijn pijl ter wrake scherp,
[E]n 't jock van uwen hals af-werp:
[O]f u, als een uytnemend knecht,
[T]er doodt toe laet in zijn gevecht.
[D]en last neemt niemand tijdigh af,
[Dan] die hem eerst te dragen gaf.
[D]ie zekerst weet waerom, waer toe;
[W]eet alderbest hoe lang en hoe.
[V]an Godt is geen geduldt begeert
[D]an willigh en ongeforceert.
[Al]s Godt ons lijdens stof bescheydt,
[E]n 't padt van lijdtzaemheydt in-leydt;
[D]ie dan wel lijdt, maer gaern niet wou',
[E]n zoo hy kon, niet lijden zou':
| |
| |
Draeght 't kruys niet dat een Christen draeght
En willigh schort als 't Godt behaeght.
Dat kan, ja moet, elck, wie hy zy,
Hoe snoodt en boos, zoo wel als hy.
Dat doet wel die na 't Aerdtsch heel haeckt,
En in 't gemoedt van wrake blaeckt;
Dat doet (en moet wel door de noodt)
Die vast in 't hert zijn vyandt doodt.
Maer ghy, o Christen, niet alzoo;
Die, of schoon hoop en tijdt zich boo',
Om 't quaedt door 't quade te verhoên
En 't lijden uyt de weegh te doen,
Veel liever u Godt-hoorigh stelt,
En onder 't pack van 't lijden smelt.
Kort af; hoe lang, waer, en van wien,
Daer heeft ons oogh niet op te zien:
d' Uyt-kip van bly of droevigh lot
Staet niet aen ons, maer heel aen Godt.
Zoo oock de keur van 't Instrument
Waer door hy ons het lijden zendt.
Ons overlegh en Aerdtsche verstandt,
Als 't lijden koomt, moet aen een kant.
Godt in zijns Zoons hoogh-waerdigh woordt,
Moet steedts en alleen zijn gehoort.
In 't lijden geen uyt-vlucht, dan vlucht,
Omzicht, Gebedt, en Noodt-gezucht.
Zoo ghy dit wapen-tuygh gebruyckt,
En noch in lijden blijft: zoo duyckt,
En denckt dat van Gods laeffenis
De tijdt noch niet voor handen is.
Dit is de les. Nu hoort de re'en:
Die 't lijden ooyt gaern lijden de'en,
Waer door in 't hert de kracht zich stort,
| |
| |
[Wa]er door m' in 't lijden lijdtzaem wordt.
[Go]dts waerde Zoon, 't onschuldigh Lam,
[Da]t door de doodt den doodt ontquaem,
[En], door zijn lijden dat het droegh,
[Het] lijden eeuwigh van hem joegh;
[Da]t 's 't Oorloghs-teycken van ons Vaen,
[Da]er wij 't gezicht op moeten slaen:
[De] Ster, die ons voor-henen licht,
[En] maeckt een reyn en klaer gezicht:
[De] Pylaer, die ons onder-stut,
[En] alle lijden maeckt te nut.
[Hy], Veld-heer, is voor uyt getre'en,
[En] heeft zijn lijden door-gele'en:
[On]s was ons deel oock wegh-geleyt:
[Nu] is 't ons beurt. Weest nu bereyt.
[De] Meester zelfs is voor-gegaen:
[Ho]e derff de Leerling blijven staen?
[No]oyt blijckt des Dienaers trouw zoo zeer
[Da]n als hy lijdt met zijnen Heer.
[Wa]t Oorloghs-man (ten zy versaeght
[En] die na trouw of eer niet vraeght)
[En] leedt niet gaern al wat hy magh
[Zo]o hy maer op zijn Hooft-man zagh.
[Wi]e is'er die met recht verflouwt,
[Wa]nneer hy J E S U M, 't Hooft, aenschouwt;
[Wi]e houdt 'er noch een duyster oogh,
[Als] hy bemerckt wat hem bewoogh?
[Zijn]s ziels natuurlijck neygen haets,
[Ga]f hy zijn eygen wil geen plaets:
[M]aer Godt, wiens wil zijn Lijden wou,
[Ga]f hy zijn wil, en was getrouw.
[De]s levens glorieuze Kroon
[Bl]onck oock in zijn gezicht zoo schoon
| |
| |
Dat hem al 't quaedt geen quaedt geleeck,
En, doe hy kon, voor 't quaedt niet weeck.
Op 't Eeuwigh was zijn oogh gevest;
En daerom koos hy 't quaedtst' als best.
Wel op dan Christen, kloeck Soldaet,
Ziet hoe uw Hooft ten strijdt waert gaet.
Denckt, als hy dacht, lijdt, als hy leedt,
Zoo leyt zijn Kroon u oock gereedt.
Denckt: Wat Godt wil, daer moet ick aen,
Veel liever gaern als noô gedaen.
Lijdt, al waer Godt van lijden spreeckt.
Buyght ras. al wat niet buyght dat breeckt.
Niet maeckt den last zoo goedt en zoet
Als gaern te lijden wan men moet.
Dan moeten wy, als 't Godt ons geeft:
Dan geeft het Godt, wanneer men 't heeft:
Dan heeft men 't recht, en op zijn tijdt,
Wanneermen als een Christen lijdt;
Wanneermen, zijnes doens gewis,
Onschuldigh en verduldigh is.
Verdrijf dan, eer 't de Ziel vervuylt,
Al 't ongeloof dat in u schuylt.
Verjaegh het uyt u, is 'er yet
Dat anders wil, als Godt gebiedt.
Maeckt u geen wil als Godes wil:
Zoo lijdt ghy willigh, wel, en stil.
Een hert dat willigh lijdt, is e'el;
't Ziet slechs waerom, en niet hoe veel.
En of 't niet wist waerom 't verdroegh,
Godts wil waer hem waeroms genoegh.
Hoe willigh moet het dan geschiên
Nu Godt zoo veel waerom laet zien:
Zoo veel waerom, die zulcken kracht
| |
| |
[W]el eer in Godts Beminde wracht,
[D]at zy, zelfs in de hooghste pijn,
[S]til en doorduldigh konden zijn.
[G]odt zend ons 't quaedt. Maer om wat zaeck?
[O]p dat hy ons te stercker maeck.
[H]y heeft geen sterckt', die nooyt en leedt.
[N]ooyt hieldt hy 't veldt, die nooyt en streedt.
[N]ooyt streedt hy strijdt, dien, zonder moeyt,
[H]et leven na zijn wenschen vloeyt.
['t] Is eygentlijck, wat Godt op-leght,
[G]een ongeval, maer slechs gevecht.
[G]een ramp; maer uw' krijghs avontuur,
[S]omtijdts wat zoet, somtijds heel zuur.
[G]een ware rusts of heyls verlies;
[M]aer vrucht-rijck arbeydts uyt-gekies.
[G]een ware goeds of lusts af-breck:
[M]aer manlijck loopen in het Steck
[N]a 't Prijs-stuck dat Godt zelfs op hangt,
[En] die kloeck loopt, alleen ontfangt.
[N]aeckt u dan lijden, houdt u koen;
[Go]dt wil u daer met eer aen doen;
[Hy] stelt u op zijns lijdens Veldt?
[Ve]rdraeght ghy wel: ghy zijt een Heldt.
[Een] Heldt, dien Godt met vreughden toont
[Aen] 't Hemelsch volck dat met hem woont.
[Een] Heldt: dien Godt met lof verhooght,
[En] voor zijn heyligh heyr op booght.
Ons treft by wijlen tegenspoedt:
[Wy] achten 't quaedt, Godt acht het goedt.
[Wa]erom? hy wil dat 's weelds gebreck
[De] Werelt ons al bet ontreck.
[Op] dat wy vry zijn voor 't gevaer
[Van] na 't verderf te gaen met haer.
| |
| |
Wat schaedt het doch al wordt men quijt
't Beletzel van zijn hoogst profijt?
Wat baet het oock, al houdt men 't lief
't Welck dijdt tot eeuwigh ongerief?
Merckt slechs in alle quaedt op 't endt:
Zoo is 't geen quaedt al wat Godt zendt.
Daer is voor 't vroom en lijdtzaem hert
Zoo zwaer niet dat niet licht en werdt.
Dies dubbelt hy zijn lijden dan
Die deynst, en niet ontgaen en kan.
Daerom is 't een waerachtigh woordt,
Uyt een Onchristen mondt gehoort:
Toont my een mensch die wijsheydt heeft,
Ick toon u een die lijdzaem leeft.
Wat doet hy die geduldt verwerpt
Dan dat hy 's lijdens wee verscherpt?
En, zuchtend' om vermindering,
Krijght minderings verhindering.
Oock, als men Godts getrouwen raedt
Met dieper ernst ter ziel in-laet,
Wiens lijden, als hy lijdt, is 't meest?
Dien d' ongeduldt raeckt in zijn geest.
Wiens lijden, als hy lijdt, is 't minst?
Die 't willigh lijdt, en acht'et winst.
Wie acht'et winst? al die 't wel vaet.
Wie vaet het wel? die 't eyndt verstaet.
Wie is des eyndts gants wijs en wis?
Die wel weet wat een Christen is.
Wie weet dat wel? die 't oogh af-treckt,
En verder dan op d'Aerde streckt.
Bekent slechs, Christen, wat ghy zijt;
Zoo is 't u niet al wat ghy lijdt.
Hier is geen Canaän voor dy,
| |
| |
[D]aer aerdsche weeld u vreughd in zy:
[D]aer ghy in mackelijcke lust,
[I]n vleeschelijcke zachte rust,
[I]n uyterlijcken overvloedt
[Z]oudt leven zonder tegenspoedt.
[H]ier is voor dy geen zulcken standt.
[H]ier is voor dy geen zulcken landt
[D]at waerdt zy dat'er 't hert aen kleef,
[O]f dat men voor 't verliezen bleef:
[D]at waerdt zy datmer slagh om sla,
[Of] immer in 't geweer om sta:
[D]at ghy met forts beschermen moet,
[En] houden 't in door menschen bloedt.
[O] neen. dit 's u noch toe-geleyt,
[No]ch van Godt zeker toe-gezeyt.
[Da]t was voor 't volck van d' Oude wet,
[Die]n 't eeuwigh niet was voor-gezet.
[Ha]er was een landt van zaligheydt
[Op] deze Werelt toe-bereydt:
[Een] zaligheydt en zeker lot,
[Als] 't leven was na 's Wets gebodt:
[Een] zaligheydt van Godt vergost,
[Ma]er die nochtans eens eynden most.
[Hee]l anders, Christen, is 't met u:
[Wa]nt doe was doe, en nu is nu.
[Doe] was het nacht, en licht den dagh;
[Nu] ziet men dat men doe niet zagh;
[Nu heeft het schadu-werck heel uyt:
[Nu s]laet Godts stem een nieuw geluydt;
[Nu] heeft het kinder-doen een endt.
['t Ou]d zy dan 't Oud: merckt wat ghy bent.
[Gy] bent een vreemde gast op Aerdt.
[Hier] vreemdt: hier lastigh en onwaerdt.
| |
| |
Hier vreemdt: hier niet dat u behoort.
Hier Pelgrim: hier gestadigh voort.
Den Hemel is ons eygendom.
Hier gaetm' als vreemde met ons om.
Wat oorzaeck dan van veel verdriet?
't Heyl dat wy zoeken is hier niet.
Geen schat: geen angst. geen winst: geen scha.
Al 't geen ons koomt, koomt eerst Hier na.
Wat doet hy dan, die, als hy ziet
Dat zich nu lijdens stof aenbiedt,
Voor 't lijden ongeduldigh schroomt?
Hy wacht hier meer dan hem hier koomt.
Wat doet hy oock, die, als hy vast
Begint te voelen 's lijdens last,
In 't lijden zich te zeer bedroeft?
Hy zoeckt hier meer dan hy hier hoeft.
Als 's Werelts quaedt is hem geen quaedt,
Die al des Werelts goedt versmaedt.
Het quaedt heeft op zijn hert geen macht,
Die hier op aerdt geen goedt verwacht.
Wat noodt is 't dat hy 't quaedt zeer vliedt,
Die geen verlies van goedt en ziet?
't Verlies van Eygen doet maer zeer:
't Verlies van 't Vreemde geeft geen deer.
Schroomt ghy nochtans voor 's lijdens pijn?
't En kan niet meer als 't quaedtste zijn.
Maeckt u het alderquaedtste bang?
Het alderquaedtste duurt niet lang.
Als watm' hier lijdt, is lijdelijck:
Waerom? 't is al t'saem tijdelijck.
't Is kleyn wat hier geleden wordt:
Waerom? 't is tijdelijck en kort;
Allencken mindert u de smart,
| |
| |
[En] door veel hardens wordt men hardt.
[Hoe] meer gequels en droeffenis,
[H]oe meerder vreughd als 't over is:
[H]oe eerst meer last, hoe na meer lust:
[V]eel arbeydts, volght de zachte rust.
['t] Quaedt dat men lijdt, is eens gedaen:
['t] Goedt daer m' om lijdt, zal nooyt vergaen.
[D]it heeft ons Hooft en Heer gedacht,
[En] daerom heeft hy 't al veracht:
[N]u heeft hy 't eeuwigh dat hy zocht,
[En] draeght de Kroon daer hy om vocht.
[Zo]o u dees reden 't hert zoo reackt
[D]at ghy daer van de kracht wel smaeckt:
[Z]oo acht ghy 't Aerdtsche min dan min,
[En] 't lijden wordt u een gewin.
Heyllooze Werelt, die ons dringt,
[En] noch hoe lang hoe meer bespringt:
[D]ie uw verstandt tot listen spitst,
[En] 't hert tot nieuwe wreedtheydt ritst,
[D]ie op d' onnooz'le woedigh raest,
[En] vuur en dreygementen blaest:
[Ve]rdruckt, vervolght, doet wat ghy wilt:
[G]eduldt is ons een Scheut-vry Schildt.
[N]ooyt was een hert voor quaedt verveert,
[D]at al begeert wat Godt begeert.
[He]ngt Godt het quaedt niet dat ghy denckt:
[W]at is 'er doch dat ons dan krenckt?
[G]eeft Godt verlof tot uw gequel:
[D]oet wat ghy wilt, het is ons wel.
['t] Is niet, al wat ghy op hem tracht,
[D]ie 't lijden voor geen lijden acht.
[W]at hebt ghy met de quelling voor?
[Gh]y meynt ghy doet ons druck daer door.
| |
| |
Vergeefs brengt ghy ons in den druck:
Druck is den in-gang van geluck.
Voor druck, een weynigh tijdts bezuurt,
Wijckt ongeluck, dat eeuwigh duurt:
Voor vreughdt, een weynigh tijdts gederft,
Koomt vreughde, die men eeuwigh erft.
Vergeefs bestrijdt ghy onzen naem;
Vergeefs schendt ghy ons goede faem;
Vergeefs zoo stelt ghy ons te spot:
Daer is geen eer, als eer voor Godt.
Vergeefs beneemt ghy haef en goedt;
Vergeefs soo dorst ghy na ons bloedt:
Wat vraeght hy na 't Bederffelijck,
Die 't oogh heeft op 't Onsterffelijck?
Vergeefs is al 't bedrogh en list
Dat Satan uwe Prins ooyt wist,
En uyt des boosheydts afgrondt haelt:
Ons hert is met geduldt verstaelt.
Maer ghy, o Godt, die 't nu behaeght
Dat uw Gemeynte veel verdraeght:
Is lijden dan het rechte padt
Na uwe grooten vreughden-stadt?
Laet dan geduldt ons altijdt by,
Datz' op dien Wegh ons teer-geldt zy,
En breng, als trouwe leyderin,
Al lijdend' ons ten Hemel in.
|
|
Auteursrechtvrij