Verzameld werk. Deel 2

[p. 254]

XXXVII

Toen ze weer tot haar zelve kwam had ze de indruk of er eensklaps iets met ruw geweld diep uit haar binnenste was weggerukt. - Hij was verdwenen, zij stond alleen in de schemerige schuur en 't leek alles zo vreemd: zij schreide noch klaagde noch voelde zich boos; zij had alleen maar dat zonderling, onbegrijpelijk gevoel of heel haar leven plotseling was omgekeerd, of alles wat ze tot nog toe goed had gekend en liefgehad, opeens heel ver van haar was verwijderd, terwijl alles wat zij als het vreemde en ongekende vreesde, als door een donderslag in haar was neergesmakt. Haar ouders, haar kinderen, de tere nagedachtenis en haar belofte aan Alfons, haar broeders en haar zuster, de jonge barones en de baron, alles, álles wat zij kende en liefhad, tot zelfs haar buren en bedienden, tot zelfs de mensen uit haar vroeger leven, die zij nu en dan slechts eens terugzag; en ook de onbezielde dingen van haar dagelijks bestaan: haar beesten, haar landerijen, de boomgaard, het huisje, alles leefde nog een laatste ogenblik met pijlsnelle intensiteit voor haar geschokte geest op en zonk toen weg in 't niet, om plaats te maken voor de stormkomst van de woesteling-alleenheerser, die eensklaps als het ware uit de grond gerezen was en zonder een woord, enkel door zijn bruut geweld van aanrander, allen en alles om haar heen weg- en stukgeslagen en haarzelf als een nietig, weerloos slachtoffer in bezit genomen had.

Als in een droom stapte zij uit de schuur, wonder kalm, maar voorgevoelend dat de schok in al zijn hevigheid eerst later zijn vernielingskracht zou botvieren, kwam buiten in de heldere werkelijkheid van 't zonnelicht, ging machinaal weer in het woonhuis. Wat was het alles vreemd en toch zo doodgewoon! Wat voelde ze zich onverschillig-kalm en nuchter! Waarom huilde en raasde ze niet? Waarom holde ze de mis-

[p. 255]

dadiger niet schreeuwend na? Waarom troepte ze de hele buurt niet samen om hem daar ter plaatse dood te stenigen?

- Neen, niets. - Zij sprak gewoon met Meleken die met haar kinderen speelde; zij keek hoe laat het was; zij liep even in haar kamer en kwam er dadelijk weer uit, zonder te weten wat zij er gaan doen was.

- Smul es thuis, weet ge 't, bezinne? 'k Hè hem doar op 't hof zien leupen, hoorde zij het meisje eensklaps zeggen. En zonder de minste moeite wist Rozeke zich te beheersen terwijl ze doodkalm antwoordde:

- Joa, 'k hè hem euk gezien. Hij es zeker zat?

- 'k En weet 't nie, bezinne, hij 'n ziet er toch moar oardig uit. As hij om eten komt 'k zal 't hem toch wel moete geven?

Zij keek het meisje aan, roerloos en stom een ogenblik, als was het haar niet mogelijk die eenvoudige woorden te begrijpen.

- Wat dijnkt ou, bezinne? herhaalde 't meisje bedeesd.

- Ach joa g' e-woar, antwoordde zij eindelijk, als uit een droom ontwakend; - hij zal nou woarschijnlijk wel honger hèn; hij... Zij beet op haar lippen en staarde opnieuw, sprakeloos, als verwilderd, 't meisje aan.

- Wil ik 't hem goan vroagen, bezinne?

- Joa joa, zeker, goa moar.

Meleken liep naar buiten en Rozeke bleef even met haar kinderen alleen. Hilairken waggelde op zijn kromme benen over de vloer; Marietje in haar stoeltje sloeg halsstarrig met een stokje op de houten armleuning.

- Oeder, Eleken wig, kwam Hilairken naar haar toe; en hij poogde op haar schoot te klauteren.

Zij schrikte hevig, als onder een plotse pijnsteek, bij de zachte aanraking van de kleine handjes. Heftig schoof zij haar stoel achteruit en strekte, als 't ware verdedigend, haar beide handen vóór zich uit, terwijl zij riep met hese stem:

- Nie nie kind, nie nie kind, ge 'n meug niet; moeder es steit, moeder es vuil!

Het dienstmeisje kwam weer in huis:

- Hij es bezig in de peirdestal, bezinne en hij zegt dat hij gienen tijd 'n hèt om te komen eten. Hij vroagt of 'k hem

[p. 256]

doar 'n stik breud en 'n gloas bier wille brijngen.

- Brijng het hem, zei Rozeke.

- 'n Stik roggenbreud mee 'n schel heufvlakke, bezinne?

- Joa, 't es goed.

Meleken ging in de kelder, kwam met een vol glas bier, met het roggebrood en de schotel hoofdkaas weer boven. Zij sneed een dikke homp van 't brood, legde een zware plak hoofdkaas erboven. Roerloos en zwijgend zag Rozeke er haar mee weggaan naar de stallen, als met het eten voor een beest.

- Oeder, 'k moe euk 'n stik heufvlak hèn, kwam Hilairken zaniken.

Werktuiglijk stond zij op, ging naar de schotel, sneed er een plakje af en gaf het aan de bengel.

Marietje, in haar stoeltje, zat met juichende armen te slaan, opgewonden zwoeg-ademend, de grote, blauwe, hunkerende ogen op de hoofdkaasschotel. Zij wilde ook een stukje en Rozeke gaf het haar en weer ging ze roerloos-stom voor 't venster zitten, als op een vreemde plaats waar niets meer van haar was en waar zij ook geen mens meer kende.