Het recht van de sterkste

[p. 149]

28

DE tweeëntwintigste april, juist op paasavond, werd Maria's tweede kind geboren; een jongetje. Het werd 's anderendaags morgens vroeg gedoopt en ditmaal vervulden Beert en Oele Feeffe wederzijds het ambt van peter en van meter. Het kind werd Francies geheten - Cies, klonk het al dadelijk - naar de voornaam van zijn grootvader. En weerom greep hetzelfde toneel plaats: al de vrouwen van de gebuurte kwamen Maria bezoeken; het wichtje - een gedrocht van kleinte en rachitisme - werd van arm tot arm overhandigd; Maria's bed stond onophoudend omzet van pratende, schaterende, schreeuwende wijven; er werd overvloedig koffie gebruikt, met tarweboterhammen, en aldra bier en jenever gedronken. 's Avonds gaf Beert, stomdronken, blootshoofds en barrevoets, in de kamer zelf, waar zijn dochter met koorts te bed lag, een vertoning van De kleine Pier Steyaert. Maar hij kon het niet tot een goed einde brengen; na het derde couplet begon hij te zeveren en verging zijn stem in een dierachtig gebommel. Het onophoudend ronddraaien en wippen deed hem op zijn benen waggelen, tot hij eensklaps, als naar gewoonte, bij het luid, honend getier van al de aanwezigen, met een rochel in de keel op de vloer neerstortte en er als een beest bleef liggen.

Enige dagen verliepen. Maria, steeds bedlegerig, had vruchteloze pogingen aangewend om op te staan. Zij was ongemeen zwak, zij bleef er zo bleek uitzien als de dood, zij had eens enige stappen gedaan, tot in het keukentje, en was er machteloos ineengezonken. Beert en zijn vrouw werden geroepen, en hadden haar weer naar bed moeten dragen.

De armendokter werd ontboden. Hij kwam, hij zag

[p. 150]

haar lang en peilend aan, hij stelde haar enige vragen. Zij moest ook, op zijn bevel, haar borst ontbloten en de aanwezigen, verbaasd, zagen hem op die blanke, vermagerde borst, een zonderling voorwerpje, een soort van zilveren horentje - een ‘toetertje’ werd het terstond geheten - plaatsen en daar, met het oor erop gedrukt, aandachtig in luisteren. Verder had hij niets gevraagd; ja toch, hij had haar ook gevraagd of zij veel hoestte, en of zij de geldelijke middelen bezat om wijn, vlees en eieren te kopen. Op haar ontkennend antwoord was hij heengegaan, maar sinds was hij teruggekomen en nu ontving Maria eindelijk, door de tussenkomst van de dokter, van het Weldadigheidsbureel en van een rijke juffer uit het dorp, zei men, de nodige bijstand. Zulks had zelfs opspraak en jaloersheid verwekt in de Zijstraat.

- Het spijt mij, dat ik aftands ben, had Stoute Treze nijdig-spottend gezeid, anders zou ik ook nog eens pogen aan de kweek te geraken en met de ‘toetersziekte’ te bed blijven liggen, om van het Weldadigheidsbureel geld, en van Eefer Pluimsteert wijn, vlees en eieren te krijgen.

En ditmaal nog had Stoute Treze de lachers op haar zijde gehad: de Zijstraat vond dat Maria het op haar gemak nam en dat het waarlijk prettig was zo'n beetje de ‘toetersziekte’ - de benaming had fortuin gemaakt - te hebben.

Een treurige gebeurtenis deed eensklaps de kwatongen zwijgen en de spotternij van enkelen tot medelijden overgaan: op een morgen liep het door de schreiende vrouw Beert aldra bevestigd nieuws de Zijstraat rond, dat Maria 's nachts bloed gespuwd had.