Noodlanding in de groene hel

[p. 128]

De dokter ontluisterd

‘We hebben nog twee extra passagiers morgen, Lens,’ was het eerste wat meneer Bos riep, toen ze na een snelle terugmars de airstrip weer bereikten.

‘Deze twee Braziliaanse vrienden van ons zijn de regering behulpzaam geweest bij het ontdekken van bodemschatten.’ Hij rammelde met het doosje aan het oor van de vlieger. ‘De strip komt hiér en nergens anders.’

‘Eerlijk gezegd kan ik je niet volgen, Bos,’ antwoordde de vlieger, maar hij zette pas grote ogen op toen hij ook dokter Gomez onder de geboeide mannen ontdekte.

‘Goede jacht gehad, dokter?’ kon hij niet nalaten te vragen, maar deze verwaardigde hem met geen blik.

‘Wat heeft de dokter op zijn kerfstok?’ informeerde de vlieger nieuwsgierig.

‘Heel veel,’ luidde het antwoord. ‘Ik zal 't je direct vertellen...’

Met een kort gebaar beduidde hij de drie arrestanten op de grond te gaan zitten. Daarop wendde meneer Bos zich tot dokter Gomez.

‘Vertel je kornuiten eerst maar in hun eigen taal dat ze niet moeten proberen te ontvluchten want dat er onmiddellijk zal worden geschoten.’

Maar hij had de hulp van de dokter niet nodig want vlieger Lens bleek een aardig mondje Portugees te spreken en die bracht de boodschap van meneer Bos over. Daarop noteerde hij eerst de namen der beide nieuwelingen. Ze bleken Santos en Diaz te heten.

‘Van beroep?’ wilde meneer Bos weten om dit later in zijn

[p. 129]

procesverbaal te kunnen opnemen, maar toen de vlieger de mannen die vraag stelde, haalden ze hun schouders op.

‘Schatgravers,’ noteerde meneer Bos in zijn boekje.

De man die zich Diaz noemde, lachte schamper en vertelde aan de vlieger dat meneer Bos niet bang hoefde te zijn dat ze zouden weglopen. Ze waren veel te blij dat ze uit het oerwoud bevrijd werden. En nu volgde plotseling een stortvloed van woorden. Wel probeerde de dokter nu en dan met een rauwe vloek of de uitroep ‘leugens’ de woordenstroom te stuiten, maar ook Santos begon zijn woordje te doen en toen ze uitverteld waren, kon de vlieger de volgende boodschap overbrengen.

‘Diaz en Santos zijn ruim drie jaar geleden uit een Braziliaanse gevangenis ontsnapt, waarbij ze hulp hebben gehad van een zekere Guarez, een avonturier. Deze Guarez is niemand minder dan de man die zich nu dokter Gomez noemt en die onder valse voorwendsels van de Surinaamse regering toestemming heeft weten te verkrijgen om naar deze airstrip gevlogen te worden.

Tijdens een expeditie waarvan hij jaren geleden deel heeft uitgemaakt als radiotelegrafist, had hij ontdekt dat het oerbos in deze streken rijkdommen verborgen hield waar niemand van wist. Door Santos en Diaz te helpen ontvluchten wist hij deze beide mannen aan zich te binden. Hij trok met hen onder schone beloften van grote rijkdommen de Amazonerivier op en vervolgens door de oerwouden de Surinaamse grens over. Het geluk diende hen en spoedig vonden ze wat zij zochten: diamanten.

Aanvankelijk ging alles goed. Guarez maakte lange reizen naar de Braziliaanse hoofdstad waar hij, naar hij zei, de stenen probeerde kwijt te raken. Nimmer hebben Santos en Diaz echter één cent gezien en toen ze er genoeg van begonnen te krijgen, uitte Guarez de grofste bedreigingen. Hij zou zorgen dat ze weer in de gevangenis terechtkwamen enzovoorts. Guarez had er angstvallig voor gezorgd dat de mannen geen geweren hadden zodat ze geheel in zijn macht waren. Al die tijd hebben beide mannen, die voor hun voedsel op de Trio's waren aangewezen, hier geploeterd voor meneer Guarez. Want zonder hun gids

[p. 130]

Guarez en zonder geweren weer de beschaafde wereld opzoeken durfden ze niet. Guarez had kaarten van dit gebied. Zij geen enkele. Enige maanden geleden zond Guarez hun door middel van een Indiaanse boodschapper bericht dat de Braziliaanse regering een airstrip bij hen in de buurt wilde aanleggen. De kerels wisten niet eens dat ze hier op Surinaams grondgebied waren. De opdracht luidde dat Santos en Diaz het deze mensen zo moeilijk mogelijk moesten maken, hen afschrikken en de Trio's tegen hen opzetten.

De pijlen die u hier gevonden heeft, kwamen van hun hand. Guarez berichtte hun dat hij spoedig zou komen opdagen en dan zou de grote beloning volgen waarop ze nu al jaren wachtten. Guarez beloofde de domme mannen naar Venezuela te zullen brengen waar ze hun verdere leven in rijkdom zouden kunnen slijten. Welnu...,’ en hier moest meneer Lens even slikken, ‘Guarez is ook komen opdagen en nog wel met een vliegtuig deze keer! Maar van de beloning is niets gekomen en ook de reis naar Venezuela staat nog steeds op het programma. “Eerst moeten we verhinderen dat er hier een vliegveld in de buurt komt,” had hij gezegd, “anders zijn we alles kwijt”.’

‘Dan hebben Santos en Diaz dus die brand gesticht!’ zei Kodjo.

Even wisselde meneer Lens een paar woorden met de beide halfnaakte ex-gevangenen, waarna hij zijn verhaal vervolgde:

‘Inderdaad, zij hebben op last van Guarez de brand gesticht. Ze mochten vooral niet gezien worden want u moest denken dat het de Indianen waren die hier geen airstrip wilden...’

‘De dokter had zijn koffer al in veiligheid gebracht,’ riep Kodjo uit.

Ineens begon Santos weer te spreken en de vlieger vertaalde:

‘Ze zeggen dat ze liever naar de gevangenis terugkeren dan hier, ver van de beschaafde wereld, als beesten in het oerwoud te leven en te ploeteren.’

‘En dat vliegtuigongeluk?’ vroeg meneer Bos. Weer keerde de vlieger zich tot beide mannen maar nu sprong de dokter op en wilde Santos en Diaz te lijf gaan. Langzaam had hij zijn handen

[p. 131]

weten los te wringen, maar juist voor hij Diaz bij de keel kon grijpen struikelde hij over Kodjo, die vlug zijn been had uitgestoken, en een minuut later zat hij weer stevig geboeid op de grond. Nu volgde er een lang gesprek tussen de beide Brazilianen en de vlieger.

‘Ze zeggen niets te maken te hebben met dat ongeluk,’ vertaalde de vlieger. ‘Guarez heeft hun verteld ervoor gezorgd te hebben dat de leider en een vlieger nooit meer de bewoonde wereld zouden bereiken, maar ze wisten niets van een vliegtuigongeluk. Dat horen ze nu pas.’

‘Gemene leugens!’ bulderde de dokter nogmaals.

‘Alleen mond opendoen als je wat gevraagd wordt,’ beet meneer Bos hem toe. ‘Eh... zaten zij in de hut van de piai toen wij te Appikalo waren?’ vroeg hij daarop aan de vlieger.

Weer volgde een vertaling van de vraag en inderdaad bleek dat het geval geweest te zijn.

‘Ze waren juist die dag in het dorp voor voedsel en hadden gezien waar u en Kodjo de geweren verborgen. Ze wilden zich met deze geweren van Guarez bevrijden... maar ze moesten nog patronen hebben...’

Hier zweeg de vlieger en hij, Kodjo en Jacob keken nu naar meneer Bos. Wat was zijn verhaal?

‘Ik vond het kort na de komst van dokter Gomez wel vreemd dat deze er zo op aandrong dat we van hier zouden verhuizen,’ nam meneer Bos het woord, ‘maar ik dacht toch werkelijk dat hij het belang van de Trio's op 't oog had. Verder vond ik bij het openkappen van de strip immers een schoen. Die kòn haast niet van een vroegere expeditie van zoveel jaren geleden zijn. Ik heb ook nooit begrepen waar die rook vandaan kwam die meneer Lens de eerste dag had gezien!’

‘En we vonden toen die schoenafdruk op de kreekoever...,’ vulde Kodjo aan.

‘We hebben daar toen immers naar een dorp gezocht,’ vervolgde meneer Bos, ‘en niets gevonden. Die rook moet dus uit het kampje van deze beide mannen gekomen zijn. Wel stuurden ze de Trio's op ons af om ons te bespionneren en bang te maken.

[p. 132]

Ja, ja, nu wordt me een hele hoop duidelijk.’

Even keek meneer Bos het kringetje rond.

‘Die verhalen van Gomez over zijn verschrikkelijke ervaringen met de Trio's waren natuurlijk allemaal verzinsels om ons af te schrikken.’

‘En dat verhaal over die twee expeditieleden die door de Trio's zijn vermoord...!’ riep Kodjo uit.

‘Ik dacht dat het een beetje opschepperij was,’ antwoordde meneer Bos. ‘Ja, en dan ons bezoek aan Appikalo. Gomez was natuurlijk doodsbenauwd dat we de kortste weg zouden nemen, want dan zouden we misschien op het voetpad van het diamantmijntje naar Appikalo komen en dàt mocht niet gebeuren! Daarom leidde hij ons er natuurlijk omheen met een smoesje over moerassen.

Kapitein Appikalo was tegen ons opgehitst, want zijn houding was heel anders dan ik uit vroegere reisverhalen had opgemaakt. Bovendien moest Gomez alles vertalen wat de kapitein en ik elkaar te zeggen hadden en daarbij zal hij ook wel niet in zijn eerste leugen gestikt zijn. Ik heb zo het idee dat de Trio's blij zullen zijn van deze lastposten bevrijd te worden.

Weet je nog, Kodjo, dat de dokter ons voor het dorp liet wachten en alleen vooruitging... zogenaamd om de kapitein te vertellen dat we met goede bedoelingen kwamen! Hij moest Santos en Diaz eerst verbergen, want die waren daar juist. Hij verstopte hen in de hut van de piai.’

Meneer Bos sloeg met zijn hand tegen zijn voorhoofd en riep met een pijnlijk gezicht uit:

‘Dat ik dát niet begrepen heb... maar goed, het viel me ook op dat Gomez wel meer dan “een paar woordjes” Triotaal sprak.’

Hij keerde zich nu tot Gomez en zei:

‘Verder heb ik nòg iets dat je misschien zal interesseren.’ Uit zijn broekzak haalde hij een flinke dot met olie bevlekte poetskatoen.

Het gezicht van de zogenaamde dokter-etnoloog, met het keurig verzorgde baardje, verbleekte.

‘Allemaal leugens, hè?’ riep meneer Bos hem toe. ‘Maar deze

[p. 133]

dot poetskatoen heb je toch zeker wel eens eerder gezien?’ De Braziliaan haalde zijn schouders op.

‘Ik zal je helpen... kort voor we in de rivier terechtkwamen, riep Polderman: “Het lijkt wel of de motor geen lucht krijgt!” Dat waren zo ongeveer zijn laatste woorden. Nadat ik Pol had begraven schoten mij deze woorden weer te binnen. Ik onderzocht de lucht inlaat en... daaruit haalde ik deze dot poetskatoen tevoorschijn! Van Doorn heeft niets kunnen vinden... dat klopt want ik heb de dot meegenomen.

Toen herinnerde ik me dat vlak vóór onze start, Gomez in de Pipercup was geweest. Zogenaamd om naar een paar lage schoenen te zoeken die hij plotseling kwijt was. Maar hij was helemaal niet in die Piper gekomen! Jij, Lens, hebt hem immers met je Auster hier gebracht? Heeft hij daarna nog wel eens naar zijn lage schoenen gevraagd, Kodjo?’

De bosnegerjongen schudde het hoofd. ‘Nee, meneri, nooit meer!’

‘Je had helemaal geen lage schoenen,’ riep meneer Bos uit, ‘maar je moest iets knoeien aan die Pipercup!’

‘Ik had niet de bedoeling het vliegtuig te laten verongelukken,’ verweerde Gomez zich en hij barstte in snikken uit. ‘Ik dacht dat de motor niet zou starten. Ik wilde u het vertrek diezelfde dag verhinderen, want ik wilde dat u de brand hier zou meemaken... Toen de motor toch startte, hoopte ik nog dat hij zou afslaan en... toen het vliegtuig over de airstrip schoot was het te laat... Toen hoopte ik vurig dat er niets zou gebeuren... heus, gelooft u me, meneer Bos, ik ben geen moordenaar. Ik wilde meneer Polderman niet doden.’

‘Dat moet de rechter maar uitmaken,’ stelde meneer Bos vast. ‘En toen kwam die geschiedenis met dat zogenaamde mooie steentje. Gomez had iets verloren...’

‘En hij wilde niet zeggen wat,’ vulde Jacob aan.

‘Geen wonder! Midden in de nacht heeft Kodjo hem weer zien zoeken, maar pas de volgende morgen vond Kodjo wat de man blijkbaar verloren had, al bekende hij dat niet,’ vervolgde meneer Bos zijn uiteenzetting. ‘En toen ik dat van Kodjo hoorde,

[p. 134]

ging mij opeens een licht op. Ik moest snel handelen en de zaak oplossen vóór Gomez naar de stad zou vertrekken. Dáárom ging ik vanmorgen niet mee terug naar Paramaribo, Lens,’ bekende meneer Bos glimlachend. ‘Ik had hier belangrijker zaken op te knappen dan een beetje te gaan rusten!’

‘Maar hoe wist je waar deze Santos en Diaz werkten?’ wilde de vlieger weten. Ben je werkelijk op je barre voettocht na dat ongeluk op die diamantplaats gekomen?’

‘Welnee, het was alleen een vermoeden. Ik dacht zó: als die dokter Gomez nu gelooft dat ik een plaats gevonden heb waar edelstenen te vinden zijn en ik vertel hem dat ik de volgende dag een onderzoek ga instellen, en er ìs ook werkelijk zo'n plaats, dan zal hij wel als de bliksem zorgen dat wij daar niet deze twee mannen aantreffen.

En zo is 't ook gegaan. Dat de Indianen niets met die brand te maken hadden en evenmin met het vliegtuigongeluk stond voor mij als een paal boven water... en toen ben ik aan het denken gegaan...’

Vierentwintig uur later startten twee volgepakte vliegtuigen van de voorlopige Sipaliwini-airstrip. De lucht was bewolkt, een teken dat de regentijd naderde. Het eerste toestel werd bestuurd door piloot Lens met als passagiers: meneer Bos en Kodjo en verder de drie geboeide Brazilianen. In het andere toestel zaten vlieger van Doorn en zijn twee mannen, die juist waren teruggekeerd, en Jacob.

Terwijl van Doorn regelrecht koers zette naar het noorden en klimmend al spoedig in de wolken verdween, bleef Lens beneden het wolkendek en vloog een half uurtje later zijn Auster laag over de Akalapirivier, juist boven de plaats waar de verongelukte Pipercup op zijn neus in de rivier stond.

Nog even boog meneer Bos zich voorover. ‘Arme kerel...,’ mompelde hij. Nu pas voelde hij hoe verschrikkelijk moe hij was. Hij keek opzij naar Kodjo. ‘Een paar dagen rust en dan gaan we eindelijk beginnen met de aanleg van de werkelijke Sipaliwinistrip... en op dezèlfde plaats!’ riep hij boven het la-

[p. 135]

[p. 136]

waai van de motor uit. Kodjo knikte. Hij had ook nooit anders verwacht.

Meneer Bos draaide zich om, keek de zogenaamde dokter scherp aan en wees naar beneden. ‘Dat was een èchte schurrrkestreek!’ riep hij.

Vlieger Lens trok nu zijn toestel op en even later zaten ze boven het wolkendek, in de felle zon.

Meneer Bos en Kodjo waren met hun gedachten bij de ongelukkige vlieger Polderman. Beneden hen strekte zich de groene hel uit, boven hen de blauwe hemel. 't Was eigenlijk maar een kleine stap...