Brieven. Deel 2. 1876-1886

Aan Mevrouw Bosboom-Toussaint.

Parijs, 29 Augustus 1882.

Hooggeachte Mevrouw,

Ik ontvang uw portret, in Onze Hedendaagsche Letterkundigen, en gevoel behoefte U te zeggen hoe fraai ik het vind. Mijne vrouw, mijn zoon, ikzelf, wij zijn er om strijd mede ingenomen. Het gelijkt een portret uit de 16^de of 17^de eeuw, uw lievelingstijdvak. Men moet U kennen om er tevens de schrijfster van Majoor Frans in terug te vinden, doch ons kost dit geen moeite en wij vinden het eene eer voor het majoortje dat die pen haar teekende.

Ten Brink, die mij de losse bladen van zijn opstel zond, heb ik een welgemeend kompliment gemaakt, en het spijt mij, ook met het oog op dit opstel, dat men hem niet te Utrecht benoemd heeft. Moltzer was op zijne plaats te Groningen; Ten Brink zou het te Utrecht geweest zijn, naast Gallée.

Wij zijn (voor óns doen) geruimen tijd van huis geweest, te Fontainebleau; eerst in de stad, bij het bosch zelf. Alle drie hadden wij behoefte aan versche lucht;

[p. 235]

maar de zomer van 1882 is onaardig. Sedert wij te Parijs terug zijn is het weder bijna iederen dag ongunstig.

Ik zit aan de laatste hoofdstukken van het eerste deel van mijn boek, dat in Oktober of November (onderstel ik) het licht zal zien. Het tweede deel zal zoo spoedig niet volgen. Eer ik daaraan begin moet ik weten hoe mijne lieve landgenooten over het eerste denken.

Ik heb aan U gedacht, toen de couranten de tijding van Van Oosterzee's overlijden bragten. Een zijner zoonen kwam te Batavia en te Buitenzorg vaak bij ons aan huis. Hemzelf heb ik bijna niet gekend. Tweemaal hoorde ik hem. Hij was een buitengewoon man, ‘de laatste kanselredenaar van Nederland’. Maar voor U was hij daarenboven een vriend; en het onverwacht doodberigt moet U geschokt hebben.

Met schaamte zit ik uw brief van 15 Junij te herlezen, waarin U zoo opgewekt vertelt van de zee, den storm, en de haringvloot, gezien uit het hotel Rauch. Waar zijn de derdhalve maand gebleven, sedert U ons met dat schrijven verheugdet? Ik weet het niet. In den laatsten tijd heb ik een weinig te hard gewerkt, geloof ik, en mij meer moeite gegeven voor mijn boek dan misschien noodig was. De weken zijn omgevlogen.

Aan M. te Kampen moet ik nog schrijven om hem te bedanken voor zijne studie over mevrouw Van Calcar. Het pleit voor zijn karakter, dat hij mij een exemplaar zond, want ik moet vreezen hem zeer gegriefd te hebben door mijn ongunstig oordeel over een ander opstel, dat hij mij in handschrift ter lezing bezorgde, en waarvan ik inderdaad niets goeds kon zeggen.

Zoo U dat boekje van Nippold nog bezit, over Potgieter,

[p. 236]

en de heer Bosboom de groote goedheid wilde hebben het van een kruisbandje te voorzien, dan houd ik mij bijzonder aanbevolen. Dezer dagen korrigeerde ik, ten behoeve van een herdruk, mijne eigen Herinneringen aan Potgieter. Meermalen ontmoette ik Nippold ten zijnent. Ik las Nippold's vroegere studie over hem, in het duitsch. Maar het door U bedoelde geschrift vind ik in geen enkelen katalogus of bibliografie genoemd.

Uw geweten, hoop ik, is thans tot rust ten aanzien der heeren Eastman, Kirberger, Wilkens, en verdere vertalers en uitgevers die eischten dat U hen te woord zoudt staan. Zoo de geest getuigt en de gezondheid het toelaat, verblijd ons dan weder met een causerietje op het papier, bid ik U. Elke brief van U is ons een klein feest.

Ontvang met den heer Bosboom onze eerbiedige groeten, en geloof mij steeds

Uw gehoorzame.

Eenigen tijd geleden ontmoetten wij hier, in het Salon, Jozef Israëls. Wij vonden hem vriendelijk, opgewekt en aardig. Hij verhaalde ons van het engagement zijner dochter en wij feliciteerden hem met het werk van zijn zoon. ‘Tout était pour le mieux.’