Brieven. Deel 1. 1847-1876

Aan Mr. H.P.G. Quack.

Bloemendaal, 8 Julij 1865.

Waarde Vriend,

Eene aangenamer vergoeding dan de blijde tijding, in uw briefje van eergisteren vervat, hadt Gij ons met geene mogelijkheid kunnen schenken. Hadden wij het genoegen Jufvrouw van Heukelom te kennen, dan zouden wij ongetwijfeld geen oogenblik aarzelen met U ons kom-

[p. 141]

pliment te maken over uw goeden smaak; doch wij kennen en waardeeren slechts U, en dit geeft ons een goeden dunk van den haren. Op die wijze bekomt zij althans een deel van onze hulde. De omstandigheden hebben mij geleerd hetgeen ik anders zeker te waanwijs zou geweest zijn te erkennen: dat namelijk een gelukkig huwelijk, een huwelijk als in den rei van Vondels Gijsbrecht de beste van alle zegeningen is, en tevens eene dier hooge burgten waaruit men met veel kalmte kan nederzien op de wriemelende wereld daar beneden. Niet zulk een ideaal wenschen wij U toe - dit behoeft sedert lang niet meer - maar zulk eene werkelijkheid.

En nu ik weet hoe het met uw hart gelegen is, zeg mij eens in vertrouwen: hoe staat het met uw hoofd? Buijs heeft, naar ik bemerk, een huismiddel ontdekt: hij noemt het ‘misverstand.’ Hetgeen hij verhaalt van mijne ‘onvruchtbare gedienstigheid’ en van mijn ‘vlugtig overzien’ trek ik mij te minder aan omdat het, op een ander gebied, slechts eene iteratie is van het decoctum, hetwelk mij reeds in 1857 door de Groningsche en andere theologen toegediend is. Doch wanneer ik lees ‘dat het regtsbewustzijn van ons volk slechts kan gelouterd en veredeld worden in de kerk en op de school’; wanneer ik verneem dat ‘onze grondwet de uitoefening van het staatsgezag opgedragen heeft aan den Koning,’ - en ik bedenk dat Gij, Gijzelf, mede-redakteur zijt van het tijdschrift waarin die dingen verkondigd worden, dan is het mij of ik de Kleverlaan een cirkel zie beschrijven.

‘Onze grondwet heeft het staatsgezag opgedragen aan den Koning,’ opgedragen ‘in gemeen overleg met de

[p. 142]

Staten-Generaal’: wien denkt men te vangen in de strikken van dit woordenspel? Is ‘onze Grondwet’ hier iets anders als eene persoonsverbeelding? En wanneer men die sakramentele terminologie haren sluijer ontneemt, schiet er dan niet juist hetzelfde over als hetgeen ter wille waarvan men mij uit den Gids verdreven heeft, te weten dat de Koning de mandataris is van de natie? Eerlijk moet ik bekennen, dat ik Buijs tot hiertoe voor schranderder had aangezien. Ook dank ik hem hartelijk voor een regtsbewustzijn, ontwikkeld en veredeld in scholen en kerken als de nederlandsche. Wat althans mijnen Gideon betreft, ik hoop dat het mij gegeven zal zijn hem voor die loutering in tijds te behoeden; en zeer tevreden zal ik wezen indien het mij gelukken mag 's jongskens regtsbewustzijn gelijken tred te doen houden met de Bloemendaalsche snijboontjes, inzonderheid met die van den kouden grond.

Erken dat ik kort ben; zoo kort als men behoort te zijn in brieven aan verliefde luiden. Doch toon dan ook dat Gij gevoelig zijt voor die verschoonende attentie, en laat eenig berigt omtrent den staat van uwe verstandelijke vermogens het loon van mijne bescheidenheid mogen zijn. Met name wensch ik van U te vernemen of het waar is, dat ook Gij een doktrinair geworden zijt? ‘Sur ce, je prie que Dieu vous ait en sa sainte garde.’

Het spreekt van zelf, niet waar? dat Gij U met onze groeten en onze wenschen voor Jufvrouw van Heukelom belast; en niet minder, dat Gij aan onze volkomen opregtheid gelooft, wanneer ik U verzeker dat ons een feest zal zijn U met uwe romantische Roos aan het hart te ontvangen in ons binnenhuisje van Adriaan Van Ostade.

De Uwe.