Brieven. Deel 1. 1847-1876

Aan dezelfde.

Lief Kind,

Ik verveel mij zoo! En gij? Ik zit te ploeteren aan Reinouts zevenden brief; straks ga ik ploeteren aan een nieuw stukje voor den Disciple; later zal ik gaan ploeteren aan iets anders; altoos ploeteren, ploeteren, ploeteren. Ik weet er niet beter op dan u even een briefje te schrijven, dat gij morgenochtend hebben zult. Een pleiziertje voor u, een verzetje voor mij.

Vindt gij het gek dat ik u zoo liefheb? Neen, niet waar? Maar ik kan het heusch niet helpen. Ik wou zoo graag dat gij altoos bij mij, dat gij mijn vrouwtje, mijn eigen vrouwtje waart. Ik lijk wel een beetje op de jodenpriesters in Psalm CXXX: mijn ziel wacht op u als de wachters op den morgen, even ongeduldig, even verlangend. De priesters wachtten op ‘den Heer’, ik wacht op u; maar ik durf het ‘den Heer’ wel bekennen dat ik op u wacht en niet op Hem. Hij weet wel, dat ik Hem liefheb in u en om u. Ik wou maar dat het morgen werd, en dat het wachten uithad.

[p. 89]

Van ochtend, toen ik u schreef, en van avond, toen ik u daareven sprak, had ik geen tijd of gelegenheid om u nog eens over te zeggen hoe dankbaar ik ben voor uw Schooljuffrouw. O mijn kleine meid, hoe groot is uw hartje en hoe warm klopt het voor uw miserabelen jongen! Als ik dát bedenk, moest ik ophouden met klagen, en mijn beide handen digtknijpen van dankbaarheid. Emma's toespraak aan het portretje is de beste bladzijde, die gij ooit geschreven hebt, en ik weet niet of het wel goed zou zijn, die bladzijde ooit publiek te maken. Zij is mij heilig en ik kan het denkbeeld niet verdragen dat deze of gene onbescheidene dat heilige zou gaan napluizen.

Waarlijk, van de May Queen zou wel iets te maken zijn. Alleen maar, een prozastukje kan nooit zoo beknopt wezen als een gedichtje. Het denkbeeld eener alleenspraak van het meisje, zooals bij Tennyson, moet alvast dadelijk wegvallen. Maar beproef eens twee tooneeltjes te maken: eene ontmoeting van het nuf en Robin, en een gesprek tusschen moeder en dochter. Of, zoo gij kans ziet, om de alleenspraak te behouden, laat dan het meisje zich opsluiten in haar kamer en voor den spiegel staan.

Dag, mijn kind. Ik ga weer aan mijn werk. Hoe moeilijk is het om goed te leven! Zou het waar zijn, zoo ik u had en gij mij, dat er nog altoos meer en iets anders te vragen zou overblijven? Zou ik dan nog even onvoldaan zijn als thans? of, zooal minder onvoldaan, toch altoos nog eenigzins? Ik geloof het niet, want mij dunkt dat mijne verwachtingen omtrent het leven zeer bescheiden zijn, en meer dan ons leven wezen zou, vraag

[p. 90]

ik van de aarde niet. Vindt gij het leelijk dat mijn ideaal is, om een eenzaam leven met u te leiden? om met niemand om te gaan? Laatst zei mijn tante: ‘gij hebt hier in Haarlem geen enkelen vriend.’ Dat is ook zoo. Zelfs heb ik geen enkele vriendin, buiten u. Doch dat deert mij niet, zoo ik u maar heb, u en de drukpers. Schrijven en met u leven, en voor de rest preeken zoo goed en zoo kwaad als het mag, daar kan ik het best mee stellen.

Geen enkelen vriend en geen enkele vriendin onder zes- of achtentwintigduizend menschen: zoo is het. Misschien zou het anders worden zoo wij getrouwd waren, maar voor 's hands is het zooals het is. Ongelukkig maakt het mij niet; ook niet gelukkig; alleen maar eenzaam, en ook vast wel zelfzuchtig, en in ieder geval lusteloos. Lust heb ik alleen dán wanneer ik de eene of andere reden kan bedenken om eens even naar u toe te gaan; en alles zou goed wezen wanneer ik bij u ben, zoo ik slechts niet geplaagd word door de gedachte hoe valsch onze positie is en hoe lang welligt zij nog even valsch zal blijven als thans. Het is maar al te waar: krijgen is de kunst.

Komaan, het slaat half-elf, en ik moet uitscheiden. Daarom nog eens: dag, mijn kind. Mijn voornemen is om niet naar u toe te komen vóór Donderdagavond, maar of ik bij mijn voornemen blijven zal? Zoo mijn levensmoed morgen en overmorgen niet grooter is dan van avond, dán zeker niet. Wij zullen zien. Krijg ik nog eens een lief briefje van u? mijn hart is op het oogenblik zoo leeg. Ik wou dat de hemel beenen had, dan trok ik hem bij zijn beenen naar mij toe. Maar jawel! Nu, al genoeg

[p. 91]

geleuterd. Morgen komt er weer een dag, en deze is bijna om. Dat is alvast zooveel gewonnen............

Uw Cd.

Maandagavond. [1859]