De huilende libertijn

III

Het gesprek met Stéphanie vond plaats in het koetshuis, terwijl Paola zich discreet in de villa had teruggetrokken. Wij hadden vrijwel geen contact à deux gehad ooit, na de eerste ontmoetingen. Onder de tactische besprekingen die Paola leidde (zij instrueerde niet minder Stéphanie dan mij; Stéphanie, onder het voorwendsel van mij, leek het soms) was er een zwijgende verstandhouding tussen ons ontstaan. Beiden waren wij spellbound door Paola, de Spaanse zaak, de vernietiging van de heersende mannenkaste en de vervanging daarvan door verse mannen. Maar nog steeds wist ik niet waarom Stéphanie Laïs niet schreef.

‘Voor mij is het na morgen voorbij,’ zei ik, ‘ten goede of ten kwade. Hoe lang ga jij nog door?’

‘Ik zit in onbeschrijflijke moeilijkheden,’ zei Stéphanie. ‘Je moet weten dat ik mij nauwelijks interesseer voor het fascistische regime hier. Ik bedoel: natuurlijk heb ik medelijden met ze, en wat Paola wil bereiken is beter. Maar veel erger vind ik het seksefascisme dat over de hele wereld is verbreid, en dat ook hier niet zal ophouden als de beweging wint.

Het betekent niets dat Paola een vrouw is. In Holland hebben we ook een koningin, maar bij ons zijn veertien procent van de

[p. 87]

studenten vrouwen, nog geen één procent van de professoren, nul procent van de curatoren, nul procent van de industrie- en vakbondsleiders, en we hebben één vrouwelijke minister soms. In India is een vrouw soms prinses of staatshoofd, maar je weet wat de vrouwen daar zijn. Hier vlakbij, in Noord-Afrika...’

‘Hou op,’ zei ik. ‘Ik weet wat je wilt zeggen. We zijn het eens. Ik zie ook geen verandering in het seksefascisme in Spanje, ongeacht wie er wint. Laten wij iets van de guerillatechnieken leren en zelf...’

‘Dat heb ik ook bedacht,’ zei Stéphanie. ‘Mijn probleem is: ik kan niet leven zonder Laïs. Paola weet dat, en ze heeft mij op straffe des doods verboden contact met haar te onderhouden, zolang ik in de beweging wil blijven.’

‘Ga er dan uit,’ zei ik. ‘Dat kan nog niet,’ zei Stéphanie, ‘want ik moet eerst...’

Op dat moment kwam Paola weer binnen. Ze vroeg Stéphanie of zij die nacht wilde blijven slapen, op een toon die weinig keuze liet. Stéphanie stemde toe, en ik bracht mijn laatste nacht met handen vol vrouwen door.