|
| |
Rijckdom, Gout, Gheld.
| DIe met een gouden anghel vist, / 't Is zelden dat hy daer mé mist. |
| |
| |
| Bringht ghy vvat mé, zoo vind ghy sté: / Maer bringht ghy niet, Men ziet u niet. |
| Die wat ons bringht, is wille-kom; / Die niet en bringht, gae vry weer-om. |
| 't Is niet al goud, wat datter blinckt, / 't Is niet al bly, wat datter zinght. |
| Gheld ghereed is medecijn, / Beter voor de maegh, als wijn. |
| Het gheld ghegheven op de hand, / Doet blyven 't vverck in eene stand. |
| Door het gheld te voor ghegheven, / Is het werck gans onder-bleven. |
| Het gheld den vrecken dient tot straf, / Maer d'armen mensche tot een staf. |
| Het gheld, dat anders niet is quaed, / Bederft den jonghman in der daed. |
| Door 't gheld, dat anders niet is quaed, / De jonckheyd in het vveelde slaet. |
| Het gheld, dat doet het al, / Wat is, wat was, wat zal. |
| 't Is al om 't gheld, Dat elck zich quelt. |
| Al zijt ghy wijs, en hebt gheen geld, / Ghy wert aen eene zijd ghestelt. |
| Het gheld, zoo zeer van ons bezint, / Een yders hert en oogh verblint. |
| Daer gheld ont-breeckt, / Vergheefs men spreeckt. |
| Ghevveyghert gheld, Wert niet mis-telt. |
| 'tGeld is de proef, 't Maect blyd' en droef. |
| Men vveet aen 't gheld, Wat yder gheld. |
| |
| |
| Het is een schand altijds gheweest, / Dat gheld gheleent wert weer gheeest. |
| Van gheld, gheloof en van verstant, / In niemant oyt te veel men vant. |
| Hy is met gheld verzien zoo ruym, / Ghelijck een padde met de pluym. |
| Het gheld, en hy comt over een, / Als vier en 't vvater in 't ghemeen. |
| Het gheld is zonder steert ghewis, / Daer aen niet veel te houden is. |
| Het gheld, en 't gout, Maect fier en stout. |
| Dien geld ontbreect, Elck hem versteect. |
| 'T is een swaer verdrietich cruys, / Niet te hebben munt, of cruys. |
| Een yder gheld, Iuyst naer zijn gheld. |
| Gheen man en ghelt, Meer als zijn gheld. |
| Een yder ghelt, naer dat hy heeft: / Die niet en heeft, in on-eer leeft. |
| Gheld is de man, Die 't hebben can. |
| . . . . Gheslacht en deughd, / Is 't gheld daer niet, gans niet en deught. |
| . . . . deughd en gheslacht, / Is zonder gheld, gantsch niet gheacht. |
| Waer toe het gheld, Dat ons zoo quelt? |
| Elck wert gheacht, Naer gheld en macht. |
| Alleen het gheld, Dat maeckt een held. |
| Of vvijs. of mal, 't gheld doet het al. |
| Die heeft, dat klijnct, Die heeft, dat zijngt |
| Een groot ghemoed, vol heyligh vier, / En acht den rijckdom niet een zier. |
| |
| |
| Mijn Vader die is rijck ghenoegh, / Hy heeft vijf peerden tot de ploegh: |
| De twee zijn peerden van de buert, / De drie heeft hy om gheld ghehuert. |
| Die erten heeft met speck en brood, / En noch vijf guldens voor de nood, |
| Die mach wel zegghen, voor de lien, / Dat hy is rijck, en wel voor-zien. |
| Die tot een mijt gheboren is, / Wert van een gulden noyt ghewis. |
| 't Gheld maeckt de merct, / Die 't wel bemerckt. |
| 't Gheld alles stiert, / En 't Land regiert. |
| . . . . of grof, of fijn, / 't Moet alles 't gheld ghehoorzaem zijn. |
| Duym-kruyd is goed, / Voor 't droef ghemoed. |
| Gheld, zonder yetwes aen te slaen, / Het is zeer haest daer mé ghedaen. |
| 't Is goud, of immers daer voor houdt, / 't Gheen weerdigh is, zoo veel als goud. |
| Die wel kan winnen en versparen, / Kan rijcke zijn, in korte jaren. |
| Een goude sleutel maer te baet, / Gheen poorte die niet open gaet. |
| Een goude sleutel opent wel, / De poorten zelve van de hel. |
| Of 't quaed, of 't goed is, houd die les; / Volght altijds hem, die draeght de tes. |
| |
| |
| Gheen goed bezitmen zoo gherust, / Of 't maeckt noch zorgh, en veel on-lust. |
| Men kan dat gheenzins noemen goed, / Het geen men krijgt, met quaed gemoed. |
| Die door het land gaet zonder ghelt, / Die vindt zich dickwils zeer verstelt. |
| Die erghens reyst, gans zonder gheld, / En vreest gheen moorders, noch geweld. |
| Die een lock-vinck kan er-langhen, / Kan oock ander' voghels vanghen. |
| Een goude sleutel in de hand, / Gheen poort en doeter weder-stand. |
| De zond haer thoont, / Daer rijckdom woont. |
| Ont-breeckter gheld, 't Is al ontstelt. |
| 't Is een swaer en droevigh kruys, / Niet te hebben munt' of kruys. |
| Die rijckdom heeft in overvloed, / Daer by wilt altijd grooter goed. |
| Wegh rijckdom, die gheen vreughd en heeft! / Wegh liefde, die gheen munt' en gheeft! |
| Die luttel heeft, zal hebben min, / Daer niet en is, daer komt niet in. |
| Het krois men vry wel achten mach; / Het loopt gheduerigh, nacht en dagh. |
| Dat is, daer van de beurze klijnckt, / Dat 't water tot de molen brijnght. |
| Het goud is bleeck, het schijnt dat 't beeft, / Om dat het veel bespieders heeft. |
| Het goed, dat onrecht heeft ghebaert, / Wert voor een vremde erf bewaert. |
| |
| |
| Geld zonder deughd, Gans niet en deught. |
| Zonder goed, is 't al verdriet: / Zonder water, slijptmen niet. |
| Zonder vinghers, is 't quaed nijpen; / Zonder water, is 't quaed slijpen. |
| Ah! zonder goed is 't maer ghetater: / Want 't is quaed slijpen zonder water. |
| Die het speeltjen wilt beginnen, / Moet eerst op het gheld verzinnen. |
| Hy vischt ghewis, ghelijck een dwaes, / Die aen zijn anghel doet gheen aes. |
| Daer het gheld en heeft gheen luyster, / Daer zijn alle deughden duyster. |
| Niemant op die wijsheyd dijnckt, / Daer het gheld niet by en klijnckt. |
| De bye, wat dat zy zorght of waeckt, / Gheen heunigh zonder blom en maeckt. |
| Een goed vier maeckt een snelle kock. |
| Noyt en vondmen goede zop, / Als maer vvater was daer op. |
| Een kock is een onnuttigh dier, / Indien hy niet en heeft goed vier. |
| Een ezel maer met goud ghelaen, / Door alle poorten kan hy gaen. |
| Het opent al, 't wert al verstomt, / Daer maer me-vrouw de Munte komt. |
| De sporen niet, maer 't gheld ghehoopt, / Maect, dat een peerd te poste loopt. |
| Wilt ghy 't gheld wel leeren achten, / Leent maer eens een stuck van achten. |
| |
| |
| Rivier en vviert noyt schielijck groot, / Of drabbigh vvater vuld' haer schoot. |
| Als een serpent een ander eet, / Het wert een draeck van zulcken beet. (Beyde voor-gaende Spreeck-woorden werden verstaen, van luyden, die schielijck en onbehoorlijck van anders middelen rijck werden.) |
| Het goed dat comt van langher hand, / Is zaligh, en van vaste stand. |
| Het langhsaem goed, al valt het zuer, / Is zaligh, en van langh gheduer. |
| Een kleed te ruym het lijf belet, / En goed te veel de ziel besmet. |
| Een kleed te enghe, noch te wijt, / En matigh goed, van langhzaem tijd. |
| Het is een rijck, en vrolijck man, / Die van het zijne leven can. |
| Weynigh rijckdom, weynigh kommer, / Grooten rijckdom, groot beslommer. |
| Grood goed en is niet goed, maer quaed; / 't en bringht gheen baet, maer nijd en schaed. |
| De steen die rolt, en dickwils keert, / Geen most vergaert, of ruyght vermeert. |
| Pennincks reden klinct wel best, / Al ist dat zy comt op 't lest. |
| Gheen beter waer, als zuyver gheld, / Dat 's winters, en des zomers ghelt. |
| Wat can dat lieve gheld niet doen, / Wat goed en quad en can 't niet voen? |
| |
| |
| Gheen trouwer vriend, die meer my baet, / Alst gheld dat in de kiste staet. |
| Gheen beter vriend, gheen beter held, / Als dicke beurs, of louter gheld. |
| Onder goed' en onder boos', / 't Gheld is over al de loos'. |
| Beschimmelt gheld wat isser van? / Het maect den boer een edel-man. |
| De liefde maect wel veel fatsoen, / Maer 't gheld, dat moetet alles doen. |
| 't Is al om 't lieve gheld te doen, / Waerom de menschen zich zoo moen. |
| Een pond verstands zoo veel niet gheld, / Als doet een onç van zilver gheld. |
| Een once gouds dat haelt ter neer, / Een pond verstands, al waer het meer. |
| Zijt ghy hoere, zijt ghy dief, / Hebtje gheld, ick hebb' u lief. |
| Gheen vriend en isser meer bekent, / Als die de beurze tot ons zendt. |
| Het gheld maect wijs, al is men mal; / Daer gheld ontbreeckt, ontbreect het al. |
| Met een zilver hamer-clop, / Yzer' poorten die gaen op. |
| Die met een zilver hamer slaet, / Een yzer poort in stucken gaet. |
| 't Gheld is maer knecht, die 't bruycken can; / Maer anders ist de vrouw en man. |
| Men weet niet, wat het gheld is weerd, / Als dan, wanneerm' het eerst ont-beert. |
| |
| |
| 't Gheld is de zenuw van de Krijgh, / Daer 't al naer buyght, met diep ghenijgh. |
| Als 't geld maer spreect, elc een die swijgt / Want niemant dan ghehoor en krijght. |
| Als 't goud maer spreect, en thoont zijn macht, / De tongh en heeft dan gans gheen kracht. |
| Die binnen 'sIaers zich rijck wilt prangen, / Die wert voor 't halve Iaer ghehangen. |
| Die rijck wilt wezen in een Iaer, / Raect aen een galghe voor of naer. |
| Die rijckdom in een Iaer wilt vanghen, / Die wert voor 't halve Iaer ghehangen. |
| Die traght en steect naer groote schatten, / Fortuyn crijght op hem veel te vatten. |
| De hond, of sim voor 't volck ghestelt, / Zy danssen al, om 't lieve gheld. |
| De roover zeght, wanneer hy stroopt, / Of rijck, of aen een galgh gheknoopt. |
| Een zot of beest, zijn goed vermeert, / Een wijs alleen dat wel regeert. |
| Zulck een voor rijcke is te houwen, / Die zijn begheerte can vercouwen. |
| Men kent mans rijckdom na zijn dood; / Zijn ned'righeyd, als hy is groot; |
| Zijn goed ghedult, in groote nood; / Zijn sterckte, uyt een groote stoot; |
| Zijn wijsheyd, als hy is een hooft; / Zijn trouwe, als hy is ghelooft. |
| Gheslachte, wijsheyd, deughd, verstand, / Is zonder gheld niet meer als zand. |
| |
| |
| Zulck in de grootste rijckdom leeft, / Die rijckdom niet van doen en heeft. |
| Of deughd, of wijsheyd, of gheslacht, / 't Wert zonder gheld, gans niet gheacht. |
| De rijckmans koeye kalft veel tijd, / De arm mans koey wert mis-val quijt. |
| De rijckdom wilt niet langhe staen, / Hy groeyt en crimpt, ghelijck de maen. |
| Zulck een is rijck van goed dat houdt, / Die met zijn hert op God betrout. |
| Het goed is blind, en maect oock blind, / Diens hert' op rijckdom is ghezint. |
|
|
Auteursrechtelijk beschermd