Nieuwe wyn in oude le'erzacken

[p. *v]

Edele, ghestrenghe Heer I. DE KNVYT,

Ridder, Heere van Oud, en Nieuw Vosmaer, eerste ende representerende d'Edele ter vergaderinge van de Ed. Mog. Heeren Staten van Zeeland, ende haer E.M. Ghecommitteerde Raden, Raed van zijn Exc. mijn Heer de Prince van Oraignien, &c.

Mijn Heer, ende Neve,

MEn vindt menschen, die geen ander zorghe en hebben, als om te leven zonder zorghe: die van slecht meel, en koud water ghekneedt zijnde, gheen ghist noch gheest en hebben, om haer lom-

[p. *vi]

pe masse te doen heffen, en haer beslagh te doen rijzen: maer die als sware struyven, zonder ooghen, aen beyde zijden plat en effen zijn, meer dienstigh, om het lichaem van staet te beswaeren, als te verlichten, en te voeden. Andere wederom, die haer wit, en grootste goed, op de kruyne van de eer-bergh gestelt hebbende, geen ander hitte, noch vermaeck en hebben, als al de weereld achter, en onder haere voeten te zien. Die in on-ruste haer ruste zoeckende, altijdts sweeten, en buyten aessem hyghen, om dat ghemerck te bekommen, dat gheen merck en heeft, als Plus-outre. Deze ghelijck zy zorghelick, en on-lijdelick zijn; zoo zijn gene on-nutte graen-eters, en lasten der aerde,

[p. *vii]

een ziele hebbende, ghelijck de swijnen, in plaetse van zout of pekel: on-weerdigh haer gheboorte, en de staet van redelickheyd, en menschelickheyd. Als die het eynde verzaken, waerom zy in de weereld ghestelt zijn, want, wie hy zy,

Die voor zijn zelven leeft alleen,
Heeft met de menscheyd niet gemeen:
En heeft hy wat, dat daer na smaect,
Het is gheheel on-nut ghemaect.

U.E. gheheel leven, weerdighe Neef, is een levendighe wederlegghinghe van zulcke nietighe aerd-klompen; die als wormen, langhst der aerden kruypende, niet dan den buyck, en haer eyghen lusten dienen; gherust en on-bewust zijnde, op wat asse de weereld draeyt, en op wat schij-

[p. *viii]

ven des Lands zaecken loopen. Van U.E. dienst, en gloeyende gheest (het vier niet wijckende) kan ghetuyghenisse gheven ons Vader-land, zijn Excell. en thien duyzend op-rechte monden, die U.E. tot waer-borghe, en verzekeringhe konnen strecken. Maer 't is zeer teer, en kittelachtigh, in dezen tijd, aen die koorde veel te trecken.

Het is een zake vol ghevaer,
Te spreken rond, al is het waer:
't Schijnt aen den mensch, die 't niet en smaeckt,
Dat 't met gevley is toe-ghemaeckt.

Ick weet, dat oock mijn herte van vleesch ghemaeckt is, en dat ick mede niet vremd en ben van menschelickheyd. Maer dit kan ick, buyten eyghen zucht, van

[p. *ix]

my zelven ghetuyghen, dat ick gheen mannen meer verfoeye, als die, als kinders, onder momboordije leven: en die, ghelijck vrouw Echo, geen ander klanck en gheven, als die haer van te voor is toe-geropen. Die de vryheyd van haer ghemoed, op den af-slagh, of in den op-roep stellen, en langhst de huyzen te koope draghen. Zulcke veylbare tonghen, en verkochte menschen zend ick, naer mijn wensch, by de slaven van Angola: om buyten hemels lucht, in de West-Indische Mijnen verdomt, en verdoemt te leven. Maer aen d'ander zijde, versweer ick, en weer ick van mijn zijde, die harde en stijve milten, die van swarte galle gheswollen zijnde, niet uyt en braken, als bitterheyd, en scher-

[p. *x]

pe humeuren. Die veel van vryheyd, en conscientie roemen, daer zy slaven zijn van haer eyghen passien. Ghewitte mueren, en gheschilderde graven, die uytterlick het ghelaet, en 't gheluyd hebben van Godvruchtigheyd, maer in-wendigh, wrotte beenkassen zijn van alle on-reynigheyd. Die de konste ghebruycken, en de weghen in-gaen van Carel de Groote: welcke veel processien, en omme-ganghen, in Neder-land liet gheschieden, tot ruste, en welvaren van de heylige stoel van St. Pieter: terwijle hy met zijn Legher de stadt van Roomen bestormde, en de Pape besloten en gevangen hielt. Zoo veel my aen-gaet, ick beminne une franchise, sans feintise: Zoodanigh als U.E. wezen uyt-wijst,

[p. *xi]

en U.E. daden deurgaens en allezins uyt-roepen. Dat geloof ick, en daerom spreeck ick 't. Die anders oordeelt, zondight teghen de wetten van het Christendom; en heeft misschien oogen, onder zijn wijnghbrauwen, maer niet in zijn herte. De nijdigaert verdrooghe van spijt, en ete op zijn eygen vleesch; ick en kende noyt yemant, die beter vereenighde twee dinghen, die zelden by een ghevonden werden, en nochtans beyde in U.E. zijn; een hooghe staet, en een vryborstighe ghemeenzaemheyd. Die anders zeght, stelt in twijffel, of-er oock oogen, en ooren gevonden werden. Nochtans wert-er schuym in U.E. goud gevonden, en van uwe fijnste bloeme zemelen gemaeckt. Is dat wonder, en om

[p. *xii]

bedroeft te zijn? Een Griecksche Veld-overste oordeelde eertijds, dat hy niet groots en konde ghedaen hebben, om dat hy gheen benijders en hadde. Het gaet zoo ghemeenelick toe.

De nijd op kleine niet en mickt,
Maer altijds op de groote pickt.

Dit is het teghen-ghift van zulcke adder-steken. A parolles lourdes, Oreilles sourdes. Met versekeringe

Dat uyt het gat van een riool,
Gheen reuck' en komt van een viool.

Want, zulcke monden, zulcke zonden. Meschante langue, meschante harangue. Et tout meschant, Est ignorant. Maer als het al ghezeyt is, wert eyndelick de waerheyd van die spreucke bevonden. Quoy que l'envie, Demeure en vie;

[p. *xiii]

Bien faire, Faict taire.

't Is oock, naer den ouden regel,

De eerste konst van groote staet,
Te konnen lijden nijd, en haet.

En wat kan de roock den hangel quetssen? wie kan beletten, dat krijnghen stincken? dat vliegen het ghezonde vleesch voor-by gaende, niet anders als puysten, en bladders zoecken? 't En kan niet anders gaen. Want ghelijck de zonne noyt en is zonder schaduwe; zoo en is. Maer ick wederhoude mijn penne, om niemant occasie te gheven, teghen my te zondighen, met een valsch achter-dencken, (ghelijckmen ghemeenlick het hout neemt aen de zijde, daer het brandt.) Maer wie on-recht doet, dat hy noch on-recht doe: en wie bevleckt is, dat hy noch

[p. *xiv]

bevleckt werde: zegt de H. Geest, Apoc. 22.11. Ick zal nimmermeer laten te wezen, die ick ben: en voor U.E. voor-spoed op te offeren klaeren wye-roock, en op-rechte gebeden; betuygende met de op-dracht van dit schrift, te wezen, tot den autaer,

V. Ed. Ghetrouvve dienaer ende Neve,

I. DE BRUNE.