Mosalect. Bloemlezing uit de Limburgse dialectliteratuur

[p. 211]

M'n Ierste Heilige Communie
Maastrichts

‘Alle kinder die de ierste heilige Communie mote doen, weure aonstaonde goonsdag um half veer verwach in de lange gaank.’ Dat beriech kaom op 'ne goojen daag oet de loch valle. Iech wis nog vaan niks. En thoes wiste ze ouch nörgens vaan. Veer gónge miestal bij de broun Paoters nao de Mès en dao woorte gein Parochieberiechte veurgeleze.

Jummig-nog-aon-tou. Euver twie weke mós iech m'n Communie doen en iech had nog niks gelierd. Op sjaol neet, in de kèrk neet en thoes waor nog neet ins gezörreg veur e Communiepekske. En de kamer mós nog getappeseerd weure en de gaank mós noe ouch mer ins obbenuits geverf weure, want dat waor de lèste kier neet good gewore.

Jao, in zoe groet hoeshawwe kin me 't koelik bijhawwe. Iech waor zónder väöl alteratie op de liersjaol terechgekoume. Iech zaot al in de twiede klas en Mia góng al nao de veerde!

M'n ierste Heilige Communie euver veertien daog. Ze hadde us op sjaol vertèld: ‘Dat is een groot feest, niet om de gebakjes, die je dan mag eten en ook niet om de cadeautjes, die je dan krijgt. Maar dan komt Onze Lieve Heer in je hartje wonen.’ Dat had netuurlijk depen indrök op us gemaak. Vaan Ama zou iech twie gouwe tiensjes kriege en die zouwe op e spaorbaankbeukske weure gezat. Dat had Mia ouch gekrege, wie ze häör Communie doog. Vaan Noonk Sjarel kraog iech vas en zeker e zèlvere völpotloed. Dat mós sjoen in 't duuske bewaord blieve totdat iech groet waor. Daan zou iech weijer get sjèlderijkes kriege mèt Slivvenierkes op en ingelkes. En mesjien... mesjien zou iech 'nen echte lere voetbal kriege, of 'ne vlegende Hollender. Dat zou e vrundsje vaan m'ch kriege. Dat wis heer noe al. Iech zag 't ins tege Ma, meh die wis 't ouch al: ‘Op deen daag kump Sjezeke bij diech woene en die cadeaukes, dat is mer bijzaak.’ Toch hoopde iech op 'ne voetbal of 'ne vlegende Hollender. Meh, 't ergste waor: iech wis nog hielemaol neet wat d'r noe eigelik gebäörde. Wie iech dee goonsdagmiddag um half veer in de lange gaank m'n opwachting góng make, kaom iech tot de óntdèkking, tot die kinder al alles wiste. 't Woord allein nog evekes gerippeteerd en de volgende week zouwe veer veur de lèste kier mote koume en daan zou 't allemaol in orde zien. Daan zouwe veer ouch kinne beechte.

Ierlik gezag, vaan beechte wis iech nog hielemaol niks.

Iech vroog Mia um raod. Die wis 't m'ch wel weer te vertèlle: ‘Daan geiste op dat benkske zitte en es daan 't hökske ope geit, daan móste zègge: ‘Eerwaarde Vader geef mij uw priesterlijke zegen, mijn laatste biecht is geleden...’ en daan zèkste mer tot 't d'n ierste kier is.’ Iech snapde niks devaan. ‘En daan móste d'n zun vertèlle,’ zag Mia. Iech vónd 't mer erg lestig. Vaan dat hökske, dat ope zou goon es iech op 't benkske ging zitte, begreep iech niks. Ging dat zoe mer vaanzellef? En daan al die sjoen Hollandse wäörd, die iech zou mote opzègge... iech kós ze mer neet ónthawwe, wie dèks tot Mia ze m'ch ouch heet veurgeknawweld. Op 't lèste zag iech zoeget: ‘Priestervader, geef mij uw eerwaardelijke zegen, mijn eerste biecht is geleden en dit is de laatste keer...’ Mia woord wie langer wie giftiger.

Op dee bewuste daag vaan de generaole rippetitie en vaan 't beechte barsde iech vaan de zenuwe. Die rippetitie ging nog, meh dat beechte... Aander jonges zaote z'ch te duije en te stampe, sjus of ze nog neet genóg op hunne kerfstek hadde. En iech zaot wie 'nen houteklaos nao al die houte ingele en apostele op de beechstool te kieke en óndertösse water en blood te zweite. 't Doorde vreiselik lang, meh

[p. 212]

eindelik waor iech aon de beurt. Iech had e geveul of iech vaan loed waor en iech kaom neet vaan m'n plaots. De aander jonges duijde m'ch in 't hökske.

Vaanaof dat momint tot óngeveer e kerteer later moot iech zoeget boete veste zien gewees. Iech weet neet wat mèt m'ch gebäörd is en iech höb 't noets gewete. Iech geluif wel tot iech get gezag höb. Hiel vaag stónd miech dao nog get vaan bij. Meh of iech ouch get gehuurd had, wis iech gaaroet neet mie. Mesjien höb iech wel tege e geslote hökske zitte bazele, óndertösse tot de beechvajer mèt 'ne jong aon d'n aandere kant bezig waor. En bin iech toen daan mer vaan erremooj opgestande en weggegaange? Iech wis 't ech neet. Mia snapde toen op häör beurt niks devaan, wie iech häör verslaag deeg vaan mien belevenisse.

‘Wat höbste veur pinnetentie gekrege?’ vroog ze. Iech zèk gans verbouwereerd: ‘Pinnetentie, wat is dat noe weer?’ ‘Wieväöl totste mós bèjje veur straf,’ zag Mia. Iech wis 't neet.

‘Höbste d'ch daan hielemaol niks gebèjd,’ vroog Mia. Iech had gaaroet niks gebèjd. Iech had dao gezete, wie 'nen hónd, dee aon 'n deur zit te wachte tot ze eindelik ins ope geit en heer 'm kin klipsere.

‘Daan móste terök goon en d'ch opnuij beechte,’ zag Mia. Dat noets. Noets!

‘Este óngeldig höbs gebeech en de geis toch te Communie, daan deiste doedzun,’ zag Mia.

Iech kaom e klein bitteke ónder d'n indrök.

‘En este d'n ierste heilige Communie verkierd gedoon höbs kumpste vas en zeker in de hèl. Dat heet de zuster us gezag.’

Iech voolt miech ei baar eelend!

Iech zag: ‘Mia, wat veur pinnetentie hads tiech gekrege d'n ierste kier?’

‘Dat weet iech neet mie,’ zag ze, ‘meh iech höb wel ins 'ne ganse roezekrans opgekrege.’ Iech geluif tot ze gruuts d'rop waor.

Iech zag: ‘Wat hadste toen daan gedoon?’

Iers wou ze 't neet zègge. Meh iech wou 't wete. Iech mós noe einmaol d'rachter koume, wat veur tarieve ze hadde. Eindelik vertèlde ze 't. Sjaak Verjans had häör zien bloete vot laote zien. ‘Meh de hads toch zelf niks gedoon?’ vroog iech verbaas. ‘Iech had geloerd,’ zag Mia, ‘en dat is ouch hiel erg zun.’

't Woord 'n hopeloos geval. Iech had vaan me leve al zoeväöl bloete votte gezeen en nog noets m'n ouge tougepits. Iech zou wel op m'n bloete veu nao Scherpenheuvel mote goon um dat allemaol good te make. En wat nog erger waor: iech kós miech hielemaol neet rappelere of iech wel get euver bloete votte gebeech had.

Iech höb toch m'n ierste Communie gedoon. M'n ierste heilige Communie. Zónder obbenuits te beechte. Zónder pinnetentie. Iech höb neet de mood kinne opbringe um nog ins te goon in dat duuster hökske.

Iech kraog de twie gouwe tiensjes vaan Ama en 't zèlvere völpotloed vaan noonk Sjarel en ouch nog 'nen hieleboel sjèlderijkes en beeldsjes. Geine voetbal en geine vlegende hollender. Iech begreep tot iech 't neet verdeend had. Dat veulde iech hiel good. Iech höb m'ch wel misselik kinne ete aon de tuurtsjes en dat höb iech daan ouch zoe good gedoon, tot iech 's middags neet capabel waor um nao 't lof te goon.

Euver die Communie bin iech noets erg gerös gewees. Iech höb mesjien wel alles bijein twintig roezekranse gebèjd um die ierste vergete pinnetentie good te make. En naodat Pa m'ch vertèld had tot 'ne echte roezekrans vieftien tientjes had, waor iech wat dat betröf ouch al neet erg op me gemaak. Iech höb toen de roezekrans vaan Ampa 'ne kier geliend. Iech zeen m'ch nog zitte op dat houte steulke, dat miech zoe 'n pijn deeg aon m'n kneeje. Wie mie pijn tot 't deeg wie beter tot iech m'ch begós te veule. De underste kralle vaan de roezekrans sleipde euver de grónd. 't Doorde 'n ieuwigheid veurtot 'ch 'm had róndgebèjd, meh iech had 't deveur euver want iech wou neet in de hèl koume.

En 't holp neet. Iech heel deep angs tot iech 't noeds mie good kós make. Toen höb iech 't daan toch mer ins gebeech aon 'ne Paoter en dat kosde miech 'n geweldige zelfeuverwinning. Meh de Paoter zag: ‘late-we-dan-maar-alles-insluite en bid dan maar voor penitentie: drie wees-gegroetjes en nu dan een akte van berouw!’ Dat zag dee Paoter.

Is 't neet veur d'ch in d'n pans te biete: drie wees-gegroetjes!

Léon Veugen