Woord vooraf
Met het verschijnen van deze bloemlezing uit de Limburgse dialectliteratuur gaat een wens van velen in vervulling. Iedere Limburger die inziet dat de literaire produkten een wezenlijk bestanddeel vormen van het cultuurbezit van een volk, voelde het als een gemis dat er geen bundeling bestond van de beste voortbrengselen van Limburgs literatuur in dialect. Het is dan ook met voldoening dat wij het boek aanbieden aan de lezer.
Het verschijnt bij gelegenheid van het gouden jubileum van Veldeke, Vereniging voor Limburgse volkscultuur, en is daardoor tevens een hulde aan de vereniging die zich vijftig jaar heeft ingezet voor de bevordering en instandhouding der Limburgse dialecten.
Wij hebben het werk de titel meegegeven: Mosalect, niet omdat alle opgenomen dialecten maasdialecten zouden zijn, maar omdat wij in de Maas een symbool zien van de eenheid van Limburg en ermee willen aanduiden dat in dit werk de hele provincie aan het woord komt.
Wie selecterend gaat lezen in een onafzienbare massa gedichten en prozastukken, komt voor de vraag te staan: welke criteria leggen we aan, wat nemen we op en wat niet? We hebben gekozen voor de kwaliteit als voornaamste maatstaf, ofschoon een enkele maal het criterium van de geografische spreiding een bescheiden rol heeft gespeeld. Wij zijn ons ervan bewust dat ‘kwaliteit’ een rekbaar begrip is en wij zullen dan ook graag kennis nemen van andere inzichten en opvattingen hieromtrent.
Ook bij oudere teksten hebben we de kwaliteit als maatstaf gehanteerd. Dientengevolge is het aantal opgenomen teksten van vóór 1925 niet groot. De dialectliteratuur is immers in onze eeuw eerst goed op gang gekomen. Enige duidelijke uitzondering in dit verband is een fragment uit het 18e-eeuwse Maastrichtse Sermoen dat meer vanwege de curiositeit dan vanwege de artistieke kwaliteit in dit boek figureert.
Bij het samenstellen van deze bloemlezing hebben wij ernaar gestreefd de gehele Limburgse dialectliteratuur door te werken. Daarbij hebben wij echter uitgesloten: kinderliedjes en carnavals- en revueteksten, die zonder de bijbehorende muziek meestal niet tot hun recht komen en waarvan de laatste twee vaak een te groot beroep doen op de kennis van lokale sociale, of politieke toestanden. Ook hebben we de toneelliteratuur niet in onze keuze betrokken, omdat die zich minder goed leent voor een fragmentarische weergave.
De spelling zoals wij die in de bronnen aantroffen, hebben wij gehandhaafd, behalve waar sprake was van evidente drukfouten. Op de eerste plaats is het namelijk ondoenlijk op verantwoorde wijze een eenheid aan te brengen, aangezien dat kennis van elk der opgenomen dialecten en een sluitend spelsysteem veronderstelt. Op de tweede plaats beschikt de taalkundig geïnteresseerde lezer nu over de originele spellingen, waaruit hij eventueel conclusies kan trekken.
Wat de volgorde van het opgenomene betreft: de teksten zijn in eerste opzet alfabetisch naar plaats gerangschikt. Per plaats kozen wij voor een globaal chronologische volgorde.
Na het tekstgedeelte volgen een auteursregister met bronvermelding van de teksten en eventuele opmerkingen, een naamlijst van illustrators en een woordenlijst die enkel tot doel heeft het beter begrijpen van de teksten. Naar deze woordenlijst wordt telkens verwezen door middel van een asterisk in de tekst.
Auteursrechtelijk beschermd
