basisgegevens
gestandaardiseerde naam kamer:
De Oranjeboom
spelwijze in bron(nen):
'Rethorisijns van den Araengienboome' (1540)
varianten:
'Rethorisijns van den Araengienboome' (1540); 'Oraeygni-boom' (1620)
zinspreuk:
'Wt rechter liefden' (1556)
gebruikte code:
BRED2
patroonheilige:
Zoete naam Jezus (op die dag (januari) jaarlijkse feestmaaltijd + wijngeschenk van de stad)
vroegste bronvermelding:
1540
gedoopt:
geografisch-politieke situering van de kamer
plaats:
Breda
(stad/dorp/vrijheid):
Stad
district:
Land van Breda
gewest:
Brabant
korte geschiedenis
De 'Rethorisijns van den Araengienboome' worden voor het eerst vermeld in de stadsrekeningen van 1540. De oprichting van deze kamer houdt verband met de inhuldiging in 1540 van René van Chalon, prins van Oranje, als heer van Breda. Deze verbond namelijk de naam van Oranje met die van Nassau. De familie Nassau had tot dan toe het stadsheerschap van Breda uitgeoefend.
In 1564 organiseerde de kamer een refreinfeest, dat waarschijnlijk reformatorischgezind was. In 1568 werden de subsidies aan de kamer geschrapt. Op 5 oktober 1577 kwam de stad opnieuw in handen van haar stadsheer Willem van Oranje. In 1578-1580 kreeg de kamer een subsidie van het stadsbestuur, maar in 1581 werd Breda ingenomen door de Spanjaarden en werd de kamer opnieuw gesloten. In de akte van pardon in 1581 door Filips II aan de stad verleend, werden de stadsrechten teruggegeven op voorwaarde dat de kamers gesloten bleven. In 1590 werd de stad veroverd door prins Maurits, maar de Oranjeboom werd pas officieel hersteld bij magistraatsbesluit van 19 maart 1615 (Stadsarchief Breda, I - 1a nr. 12, resoluties magistraat 1612-1624, 94r). De kamer wordt voor het laatst in de stadsrekeningen van 1620 vermeld, naar aanleiding van de blijde intrede van prins Maurits. De kamer wordt vermeld in het 'Mey Liedeken' van De Peoene dat gezongen werd op de opening van de wedstrijd in Mechelen in 1620, maar nam waarschijnlijk niet deel. In februari 1624 sloot de kamer een overeenkomst met De Jonge Distelbloem.
documenten
reglementen:
ledenlijsten:
rekeningen:
inventarissen:
processtukken:
rekwesten:
rentetitels:
correspondentie:
literaire productie:
historische nota's:
andere nota's:
verantwoording
broncitaten:
Stadsarchief Breda, I - 1a nr. 491, stadsrekeningen Breda 1540, 55r:
'Item, den Rhetorisyns van den Vruchdendaele betaelt voir honne costen ende moeyten die sy gedaen, 10 R.gl. 10 st. 2 oort.
Den Rethorisijns van den Araengienboome voir hunne expensen betaelt die hen by den borgermeester toegevucht syn, 15 R.gl. 7 st. 2 oort.'
literatuur:
Kops 1774, 318-19; De Laserna Santander 1809, 167-68; Schotel 1871, 238-39; Van Elslander 1945 (a), 32; Van Elslander 1968, 27.
Van Goor 1744, 160-62, 299-300; Hermans 1867, 194-249; Cerutti e.a. 1952, 135-36, 184, 253, 295-308; Cerutti 1961; De Lepper 1975; Van Dijk 1986; Ramakers 1998 (a).
naar bibliografie
Auteursrechtelijk beschermd