basisgegevens
gestandaardiseerde naam kamer:
De Vreugdebloem
spelwijze in bron(nen):
'ghesellen vander Vroeghdenbloeme' (1470)
varianten:
'Ghesellen van der Vroeghdenbloeme' (1470); 'gilde der Vreughdenbloeme' (1479); 'gulde van der Vroeghdenbloeme' (1496); 'der Vreuchdenbloeme' (1561); 'Vreugden Blom' (1620); 'Ionghe Vrevghden-blomme' (1620); 'Ionghe Vreughde-bloem' (Amsterdam 1624).
zinspreuk:
'Wt liefde verweckt' (blazoen met jaartal 1556); 'Liefde maeckt Eendracht' (1620; Amsterdam 1624)
gebruikte code:
BERZ
patroonheilige:
OLV (1479)
vroegste bronvermelding:
1470
gedoopt:
geografisch-politieke situering van de kamer
plaats:
Bergen op Zoom
(stad/dorp/vrijheid):
Stad
district:
Land van Bergen op Zoom
gewest:
Brabant
korte geschiedenis
De 'ghesellen der Vroeghdenbloeme' vertoonden in 1470 tableaux-vivants en traden op als kalfdansers in het kader van de H. Kruisommegang. Op 23 februari 1479 kreeg de kamer een gildenbrief van de heer van Bergen op Zoom en van de magistraat. Op 8 april 1496 werden daar enkele bepalingen aan toegevoegd. De 'Vroeghdebloeme' van Bergen op Zoom was aanwezig op de vergadering in Mechelen in 1493. De kamer nam deel aan het landjuweel in Antwerpen in 1496, aan het landjuweel in Diest in 1521, aan het landjuweel in Brussel in 1532 en in 1561 aan dat in Antwerpen.
Bergen op Zoom, dat in 1567 geconfisqueerd was door de Spaanse koning, ging in 1577 over in handen van de Staten-Generaal. In 1591 werden de dekens en gezworenen van de Vreugdebloem van hun eed aan de stad ontslagen en werd de kamer net als de schuttersgilden (de kamer was één van de vijf hoofdgilden) gesloten (Gemeentearchief Bergen op Zoom, stadssecretarie nr. 33, resoluties van de magistraat 1588-91, 262v-263v). Op 22 december 1615 werd de 'gilde van Rhetorica' terug opgericht (Gemeentearchief Bergen op Zoom, stadssecretarie nr. 38, resoluties van de magistraat 1612-20, n.g.). De 'Ionghe Vrevghden-blomme' nam deel aan een wedstrijd in Antwerpen in 1618, aan de wedstrijd in Mechelen in 1620 en aan de wedstrijd in Amsterdam in 1624. Dit is de laatste vermelding van de kamer.
documenten
reglementen:
- Gildenbrief verleend door de stadsheer en de magistraat van Bergen op Zoom (23 februari 1479 n.s.): origineel verloren/ afschrift: Gemeentearchief Bergen op Zoom, Archief van de secretarie 1397-1810, inv. nr. 3022, register van gildekeuren d.d. 1399-1624, 51r-53v/ editie: 1. Hermans 1867, 322-29; 2. Slootmans 1974, 68-73 [1479 BERZ].
- Amendement verleend door de magistraat van Bergen op Zoom (8 april 1496 n.s.): origineel verloren/ afschrift: Gemeentearchief Bergen op Zoom, Archief van de secretarie 1397-1810, inv. nr. 3022, register van gildekeuren d.d. 1399-1624, 53v-54r/ editie: 1. Hermans 1867, 329-30; 2. Slootmans 1974, 73 [1496 BERZ].
ledenlijsten:
- Namen van de deken en vier gezworenen van De Vreugdebloem voor de jaren 1496-1506: Gemeentearchief Bergen op Zoom, Stadssecretarie nr. 2992 (lijsten van dekens en gezworenen van de ambachten en gilden 1488 en 1495-1527).
rekeningen:
inventarissen:
processtukken:
rekwesten:
rentetitels:
correspondentie:
literaire productie:
historische nota's:
andere nota's:
verantwoording
broncitaten:
Gemeentearchief Bergen op Zoom, stadssecretarie nr. 749, stadsrekeningen Bergen op Zoom 1470-1471, 13v:
'Noch van personaighen in den voors. ommeganck gethoont. Ende eerst van der personaige dae de vootboghescutters tooghden. Betailt den selven gesellen voere de hoochsten ende schoonsten personaige 18 s. Ende den gesellen van Antwerpen die personaigen tooghden opte merct tot tween plaetsschen 15 s. br. Ende den ghesellen van der Vroeghdenbloeme oic van personaigen 15 s. br., mitgaders den selven gesellen noch gegeven voere hueren loon van dat zij dansseden voere 't gulden calf, tsamen metten de costen die de selve gedaen hebben in theringe omme den dansse te lerene ende andere 15 s. br., compt tsamen met Theeukene den bomslagere gegeve voere sijnen arbeyt, dien hij gedaen geeft omme den gesellen van der Vroeghdenbloeme te spelene in huere leringe, oic opten Cruysdach ende anders 5 s. br. Net 3 lb. 8 s. br.’
literatuur:
Kops 1774, 318; De Laserna Santander 1809, 66; Schotel 1871, 237; Van Elslander 1945 (a), 32; Van Elslander 1968, 26.
Serrure 1858 (a); Van Maanen 1862; Cuypers van Velthoven 1863; Hermans 1867, 249-62, 322-30; Horsthuis 1872; Caland 1872; Caland 1886; Levelt 1924 (a); Levelt 1924 (b); Hanssens 1927; Slootmans 1945, 94-95, 193; Sigal 1952, 67; Slootmans 1974; Slootmans 1977, 201-09; Ramakers 1998 (a); Mooij 1998.
naar bibliografie
Auteursrechtelijk beschermd