Zal iech uuch ins get vertèlle...

[p. 142]

Akelek

Wat iech uuch noe gaon vertèlle, moot ech oonder us blieve.

Veural aon kinder moot geer 't neet laote leze en 't ouch neet euver-vertèlle. 't Is te akelek en ze zouwe mer devaan goon druime.

En es geer zelf zwake zenewe höb, kint geer dit vertèlselke mesjiens beter euversloon en goon aofwasse of 't graas in d'n hoof snije.

Vaan d'n andere kant: 't Is wél good veur eur algemein oontwikkeling, en dao kin me alle-wijl neet genóg vaan höbbe.

Meh, wie gezag, 't is nogal akelek en geer moot 't dus mer zelf wete.

't Geit euver 'ne reus.

Dus:

Dao waor ins 'ne reus.

Laot uuch noe neet wiesmake tot reuze neet bestoon en noets bestande höbbe! Iech weit beter.

En trouwens: Vertèl iech of vertèlt geer noe?

Good, dao waor dus ins 'ne reus.

Jeh, alliech tot heer groet waor. Dat hoof iech toch zeker neet debij te zègke, heh? Anders waor 't geine reus gewees en hej iech niks te vertèlle gehad.

't Waor evels zelfs veur 'ne reus 'ne groete.

Zoe groet wie d'n torie vaan Sint Jaan in Mestreech, es iech alles moot geluive.

Nou daan, dee reus had twie kinder.

Ouch 'n vrouw vaanzelf. Wie zouw heer anders aon die kinder koume? Of meint geer soms tot reuze die achter hun oere oetzweite?

Die vrouw waor e stök kleinder es häöre maan. En de kinder waore nog kleinder.

Meh umtot 't hei um reuze-kinder geit wao-

[p. 143]

re ze toch vaan 'n ordenteleke gruutde. Verget neet tot e reuze-keend es 't gebore weurt oongeveer zoe groet is wie 'ne volwasse maan bij us. Dus kintd'r dinke.

En ze greuje mer en greuje mer en greuje mer. Get anders höbbe ze ouch neet te doen trouwens.

De reus hètde Wammes, zien vrouw Janna, 't ajdste keend, 'n dochter, Lèna, die waor achtien, en 't zäönsje hètde Ricky umtot ze ouch wel ins get aanders wouwe es die gewoen naome.

Zoe, noe wètd'r boe 't euver geit en noe begint eigelek 't vertèlsel pas good.

Dee reus, mèt zien vrouw en zien twie kinder, woende örges wied weg in e bos. Dao had heer ziech 'n hoes gebouwd mèt ein groete living en drei slaopkamers, 'n keuke en, get achtershojs, 'n plee mèt e look boeste geer, uuch en watbleef tege zags. Alles naovenant dus.

'n Badkamer hadde ze neet. Ze wasde ziech in e meer wat 'ne kilometer of tien vaan 't hoes aof laog. Dat maag erg wied liekene veur us, meh veur 'ne reus is dat get vaan niks. Hoegoet vief menute stappe. En edere lèste zaoterdag vaan de maond góng de ganse femilie daan ouch lekker zwumme veur zuver te weurde. In de winter sloge ze al wel ins euver es 't erg kaajd waor, meh daoveur gónge ze 's zomers al ins 'ne kier dèkser.

Op 'ne kier, 't waor veurjaor en lekker werm, zaot de reus mèt zien femilie boete veur 't hoes te ete.

Roedmoos mèt fritte.

Gei vleis, want reuze leve vegetarisch.

Jao, dao zalt geer mesjiens vaan opkieke, meh 't is toch woer. Geer geluif toch neet mie tot reuze klem kinderkes löste?

Umtot éine reus ins gezag zouw höbbe:

[p. 144]

‘Iech ruuk minsevleis?’

Es lech modern wouw doen, zouw iech kinne vraoge: ‘Nou, en?’

Dat beweis jummers niks!

Höb geer zelf noets gedach, en mesjiens zelfs gezag, 's zomers in 'n vol bös: ‘Iech ruuk minsevleis’?

En heet uuch oets eine devaan verdach tot geer daan wel 'ne minseneter zouwt zien?

Aozoe!

Meh es 'ne reus ins zoe get zeet in zien oonsjöld, daan weurt miech dao e besjaar en e behej euver gemaak vaan jewelste. Dao weurt euver gesjreve en vertèld, hoonderde jaore laank. En 't weurt wie langer wie sjoener en wie langer wie erger gemaak. Of zoe'ne reus niks beters te doen heet es mèt 't broedmets achter klein kinderkes aon te zitte!

Kom, laot uuch toch neet kölle.

Nein, reuze ete noets vleis. En es örges e reuze-kinneke gebore weurt, daan goon ze neet hun metser sliepe, meh daan kriege de naoste femilielede en de naobers 'n besjuut mèt muiskes. Meh dao blijf 't ouch bij.

Veur de res is 't kuul, wörtelkes, erte, boene, poor, sèlderij en neum mer op. En eerappele netuurlek. Veur de vitamiene.

Veur de aofwisselmg ouch al ins 'n dozijn eier en, minstens drei kier in de week, kies. Geitekies. Daovaandan deen typische reuze-reuk dee altied um hun hingk.

Meh good, ze zaote dus te ete en obbins zag Janna:

‘Ricky, jong, de its bekans niks. Pak diech nog get frit en roedmoos’.

Ricky loerden häör aon mèt e geziech vaan drei daog oonweer.

‘Iech höb geinen hoonger’, zag 'r en heer

[p. 145]

duide zienen teleur vaan z'ch aof.

‘Iech vin, Wammes, toste ins mèt häöm moos praote’, zag Janna. ‘'t Keend it al e paar weke bekans niks mie. Heer vèlt miech strak nog vaan de graot es dat zoe door geit. Praot ins mèt 'm’.

Ze vertrok häör gans geziech veur Wammes oongemèrk 'n uigske te knikke. Meh dee waor zoe drök bezeg mèt z'n fritte tot heer niks devaan zaog.

‘Boeveur moot iech mèt 'm praote?’ vroog heer. ‘Iech kin häöm toch geinen hoonger aonpreke? Miene pa zag altied: “Wie minder wie liever, este mer gezoond blijfs”. En dat is toch zeker zoe?’

‘Jeh’, zag Janna en ze vertrok weer häör gans geziech um Wammes mer te laote zien tot ze häöm 'n uigske knikde, ‘jeh, iech vin...’

Meh toen bemeujde Lèna ziech demèt.

Ze loerde häör breurke hiel gemem aon, wie meidskes dat kinne op dee leeftied, en zag mèt e leef stumke:

‘Ricky is verleef’.

't Woord doedstèl aon taofel. Allein Lèna hoort me nog häör roedmoos knawwele.

Wammes zaot mèt z'ne moond vol fritte ope en aosemde of heer 'nen heite bitterbal drin had, Janna lag hiel veurziechteg häör versjèt en häör mets neer en loerde nao Ricky, en Ricky zelf kraog 'ne kop of heer de hèl had gebloze.

‘Sjtom joonk!’ kiesjden heer tege Lèna.

Toen slikde Wammes eindelek zien fritte aof, staok z'n versjèt en ze mets neve z'nen teleur in de taofel en zag rösteg:

‘Wat huur iech dao?’

‘Jao’, zag Lèna gaw - en wat kós dat keend toch doerakketeg nao häör klein breurke loere - ‘jao, op die ajdste vaan hei-neve. Die

[p. 146]

roej mèt die sprotele in häör geziech en die gebleikde haore en die pinneus’.

Noe woord Ricky obbins gans bleik. Heer wouw opspringe, meh Wammes lag häöm 'n veurziechtege hand op ziene kop en duiden häöm bekans mèt stool en al de groond in.

‘Rösteg’, zag 'r, ‘veer zien aon 't ete’.

Heer sjöpde Ricky z'nen teleur good vol, pakde ziechzelf ouch nog get en staok z'ch 'n haaf hötsje roedmoos in z'ne moond.

‘Eet!’ zag heer, ‘Is dat woer?’

Ricky kraog 't zweit op ziene veurkop wie heer z'nen teleur zaog.

Heer keutelde get vaan: ‘eh... eh...’ en keek vruntelek nao ze zuster, die heimelek in häör eige zaot te lache.

‘Iech vraog d'ch get!’ zag Wammes. Heer spraok noe get helder umtot heer ze roedmoos neet aofgeslik kraog. Tegeneuver häöm veel 'ne berkeboum um. ‘'t Roedmoos is neet gaar’.

‘'t Heet toch lang genóg gekook’, zag Janna klein.

‘Es 't lang genóg gekook had, waor 't gaar’, zag Wammes terech.

'nen Awwen eik begós te waggele.

‘Is 't woer, vraog iech diech! Geef antwoord, Ricky, sapper-de-boere-de-mikken-ende-vlaoje!’

D'n eik veel mèt väöl kebaal um.

‘Wammes! Haw diech in!’ keekde Janna, die 't ergste vreisde, ‘Doeg 't keend niks aon!’

‘Iech... daon... niemand... get... aon!’ zag Wammes zwoer, ‘Iech vraog allein get’.

't Roesjde door 't gans bos noe.

‘Jeh zeker is dat woer’, zag Lèna veur häör bäört. ‘Iech höb 't toch zelf gezeen. Wie veer zien goon filicitere wie 't kleint is gebore. Heer heet häör nog in z'n besjuut mèt muiskes laote

[p. 147]

biete. Jao, jong, jao! Achter de zonneblomme! Iech had diech wel in de smieze! En mein mer neet totste d'n ierste bis, want die heet al drei kier gevrijd en...’

Toen wouw Ricky oonder de taofel door ze zuster 'nen tramp geve. Meh umtot ze 'n veerkentege taofel hadde en Lèna tegeneuver häöm zaot, raakden heer Wammes tege zien linkersjeen.

Noe moot geer 'ne reus noets tege zien sjene stampe! Gef 'm mer ein op z'n staar, versop 'm ein op z'n neus, versajs 'm ein n'import boe, meh blijf vaan zien sjene aof!

Reuze zien neet pienelek oetgevalle, meh hun sjene... Dat is hun zwaak punt. Dao kinne ze niks fele.

Edere gek heet ze gebrek, neet?

Dus vloog Wammes op, snapde zien linkersjeen in z'n twie han, spróng in de runde wie 'ne kakkerlak en druugde oetindelek, mèt 'ne geweldege bröl, Ricky em oet tot dee viefhoonderd meter wijer pas weer neerkwaom. 'n Haaf hectare bos waor gans verinneweerd.

't Waor vreiselek.

Janna laog veur kepot achtereuver in häöre stool, Wammes spróng op ei bein roond en keekde mer vaan “Oejoejoej, oejoejoej!” en Lèna, die toej, lachde in häör vuuske en zaot braaf häör fritte mèt roedmoos aof te wörge.

En Ricky?

Dee waor nog vrij good terech gekoume in de vares en wie heer weer bij z'n positieve kaom reet heer 'nen eikeboum oet de groond en snooj mèt ze pennemetske de tek en de wortele draof en zag mer d'n hielen tied:

‘Iech maak 'r kepot, die kring! Iech maak 'r kepot!’

En dat had heer op ze bloodeige zuster!

'ne Jong vaan zestien jaor!

[p. 148]

'ne Snótser vaan 'ne reus nog mer!

Wie 't weer stèl waor in 't bos en hei en dao 'nen angstege vogel hiel effekes perbeerde te fluite en de ander bieste oet hun hole dörfde te koume, doog Janna häör ouge ope en zag, mèt vief vinger en e benajd hart:

‘Zouw iech... zouw iech ins nao de jong goon kieke?’

‘Um de verdommenis neet!’ zag Wammes. ‘Dee kump wel weer trök’.

En dat waor ouch zoe.

Effe later kaom heer aonzètte, zwejjentere mèt 'ne sjoene nuie klöppel, dee heer vaan zienen oetgerete boum had gemaak.

't Veel hun alle drei op wie vervierlek groet tot heer al waor, meh ietot Janna weer vaan häör eige aof kós goon en Wammes ziech in posteur kós zètte, kaom de klöppel al mèt 'ne versjrikkeleke slaag in de koomp roedmoos terech. En dát waor de sjöld vaan Lèna, die op 't lèste nipperke oonder de taofel in waor gesjote. Want dee slaag waor veur häöre kop bedoeld. Dao hej ze wel get mier aon euvergehawwe es de öts die ze noe op häöre veurkop kraog vaan tege d'n taofelrand te stoete!

Neettemin, 't waor al erg genóg.

Janna kraog de koomp mèt fritte in häöre sjoet, Wammes z'ne baard hóng vol roedmoos en Lèna zaot mèt 'n nate brook vaan d'n alievegen angs oonder de taofel.

Toen zag Ricky, mèt 'n stum die vaan de emotie get bubbelde:

‘Vaan noe aofaon heit iech Rik! En iech vrij mèt wee tot iech wèl! En es iech geinen hoonger höb, daan eet iech néét! Is dat begrepe?!’

Janna perbeerde weer um Wammes 'n oug te knikke en noe begreep heer eindelek veurwat tot ze zoe lielek nao häöm geloerd had d'n hielen

[p. 149]

tied.

‘Rik, jong’, zag 'r, ‘veer moten ins praote. Diech en iech same’.

't Geit bij reuze netuurlek allemaol get rauwer touw es bij us.

Stèlt uuch veur tot Ricky ze zuster wél geraak had! Dat zouw nog get anders gewees zien es dat roedmoos.

Iech moot neet traon dinke!

Dat is miech te akelek.

D'n awwen hier op 't terras
bekeek 't keend en dach: ‘Da's vas
'n dochter vaan Cornelia!
Z'heet gans 't kuntsje vaan häör ma’