|
| |
| |
| |
XXXII.
Daniëls knapte met de vingers, keek op z'n horloge. Goddank! Nog 'n kwartier en hij liet de bureaux van ‘Het Journaal’ achter zich, kon zich weer aan z'n piano wijden. Z'n piano, die z'n lust en z'n leven was! Hij had 'n étude van Chopin in 't hoofd, die-ie maar niet kwijt kon raken. Doch straks zou-ie die wel loozen langs de toetsen. Tututu-tututututu. Heerlijk!
Hij stond op. Gek dat 'n melodie, een of andere passage uit 'n muziekstuk, soms zelfs 'n heel droge vingeroefening je 'n ganschen dag kon achtervolgen. Hij had er dikwijls last van, zat dan nog ongeduriger voor z'n schrijftafel dan anders. 't Was àltijd al 'n toer voor 'm, op z'n stoel te blijven. Z'n Italianig temperament joeg 'm telkens op naar 't raam, 'n hoek van de kamer, als 't kon naar Binnen- of Buitenland, als ze 't daar niet te druk hadden. Desnoods nam-ie genoegen met Gemengde Berichten of met Weerkundige Voorspelling. Hij moèst zich eens uiten, kon onmogelijk 'n uur lang op denzelfden stoel blijven. Achtervolgde 'm echter 'n melodie, dan werd-ie radeloos. Z'n schrijftafel kwam 'm als 'n piano voor en, zonder dat-ie 't wilde, gingen z'n vingers telkens ‘tik-tik’, ‘tik-tik-tik’, spelend met de moeilijkste accoorden. Die dagen kostten 'm z'n artikels, die 'm anders uit de pen vlogen als vonkjes-regen, 'n helsche moeite. De zinnen werden muziek, gingen 'n lyrischen kant uit van stameling en extase. Dat mocht natuurlijk niet. De abonné's hadden 't meer begrepen op 'n klaar, pittig uiteenzettinkje,
| |
| |
'n duidelijk, geargumenteerd verslag, 'n geestige boutade, zooals ze dat van 'm gewend waren. Dikwijls dan ook gooide-ie in zulke uren z'n pen radeloos neer en, handen in z'n broekzakken, doordraafde-ie z'n kamer, of-ie heel in z'n eentje 'n gansche ouverture afblazen ging. Muziek, muziek! Hadde-ie 'n dirigeerstok bij de hand gehad, de maatslag was suizend door de luchten gegaan. 't Bruischte in 'm als in 'n pot kokende olie.
Vandaag was 't wel losgeloopen. Die etude van Chopin had 'm niet te erg bezwaard. Hij was zelfs zeer tevreden over dat artikel, waarvan-ie zoo juist de drukproef corrigeerde, 'n halve kolom over 'n concert van gisteravond. Maar nu had-ie er ook genoeg van, o, meer dan-ie zeggen kon. Al langer dan 'n week was-ie zoo ongedurig. Dat kwam, omdat 't seizoen ten einde spoedde. Nog weinig weken en de groote winterdrukte was weer voorbij. Goddank! Hij had wat rust noodig.
‘Tututu.... tututututu’ chopin-de 't weer in 'm. Tien vingers zette-ie verticalig op z'n schrijfbureau. Maar, groote hemel, wat was dàt? Opnieuw die vreemde sensatie, welke 'm de laatste dagen al twee-, driemaal beangstigd had! 't Kwam 'm namelijk voor, dat z'n voeten van den grond gingen, dat-ie in 'n zwevenden toestand geraakte, wat 'n hoogst on-secure gewaarwording was. Vaster greep-ie zich aan de schrijftafel. O, 't zou natuurlijk wel verbeelding zijn, maar toch.... in 't rijk der tonen gebeurden vreemder buitelingen. Je behoefde alleen maar de modernste componisten even na te gaan! 'n Luchtvaartje was tegenwoordig 'n kleinigheid.
Goddank, hij stond weer op den grond. Dat was 'n
| |
| |
oogenblik geweest! Hoe 't te verklaren? Verwerd hij tot melodie? Groot wonder zou 't niet wezen, waar-ie als 'n wandelende muziekdoos was, welke telken dag met nieuwe wijzen, composities verrijkt werd. Waarlijk, 't werd hoog tijd, dat-ie eens vacantie nam. Hij loste zich nog op in 'n tonen-reeks!
De spreekbuis floot. Blij om die afleiding, luisterde Daniëls toe. Er was 'n dame voor 'm, berichtte 't van beneden. Daniëls, horloge weer in de hand, trok 'n ontstemd gezicht. Over vijf minuut dacht-ie te gaan. Die vervelende bezoeken op 't laatste oogenblik! Wie of 't was?
‘Madame de Patapouffe’ klonk 't, eenigszins geradbraakt, tot 'm door.
Hemel! Daniëls schrikte zeer. Dat mensch weer! Neen, neen, er moest haar maar gezegd worden, dat-ie al weg was. Wat? Ging ze al de trap op? Ja maar, op dit uur! Moest-ie nu ook al z'n eigen tijd beschikbaar stellen voor artisten, die kwamen met praatjes over dit en dat, doch wien 't er altijd om te doen was, hem, den invloedrijken recensent, gunstig voor zich te stemmen. Eiglijk moest-ie nooit iemand op ‘Het Journaal’ ontvangen. Hoe-ie over ze dacht, zei-ie in de courant en zóó, dat ze tevreden konden zijn. Hij wist zich van 'n stipte eerlijkheid, daarbij van 'n welwillende verzachting, als-ie bepaald afkeuren moest. En waar-ie verder voor z'n taak alleszins berekend was, begreep-ie niet, wat ze nog meer van 'm verlangden. Dat gevlei, dat gehengel! Enfin, er was niets aan te doen. Zoo was de wereld nu eenmaal. Daar werd op z'n deur getikt. In's hemelsnaam dan maar. Jawel, binnen! O, juist, 't was madame
| |
| |
de Patapouffe. ‘Entrez!’ En hij liep op de deur toe.
‘Mon cher monsieur’ beminnelijkte de omvangrijke alt. Zoo had Daniëls 'r eens ondeugend genoemd in 'n stuk, waarin ze maar heel slecht voldeed. Zìj had de woordspeling niet begrepen. Misschien maar goed ook!
Artiste en recensent begroetten elkaar met 'n douche van complimenten. Daniëls drukte hoffelijk de hem toegestoken hand, bood onderwijl 'n stoel aan, dicht bij z'n bureau. Z'n hand kwam echter niet zoo gauw los, als-ie wel gewild had. Madame de Patapouffe hield die vast met 'n veelbelovend klemminkje van dankbaarheid. O, ze was enchantée over z'n laatste kritiek. Ah, ze wist wel, dat hij haar zou leeren apprecieeren! Wat had-ie haar in 't begin van 't seizoen menig onaangenaam uur bezorgd! Mais si, vraiment, ze was er ziek van geweest! Maar zooals hij nu over 'r geschreven had! Ze was er confuse onder. O, die partij in Rinaldino van Donibretta was altijd 'n enorm succes voor 'r geweest. Waar ze die ook gezongen had, in Parijs, Toulon, Bordeaux, Aix-les-Bains, ze had er triomfen mee gevierd. Toch, toch, omdat ce cher monsieur Daniëls - hierbij kirde ze ondeugend en 'r hopjes-oogen kregen 'n smelting van warmte, of zich dadelijk 'n lava-stroom ontlasten zou op dien kwieken krullebol onder 'r - zoo verbazend difficile kon zijn, had ze wel eenigszins gevreesd, er in Het Journaal misschien wat ongenadiger af te komen. Dieu merci, le cher monsieur was très, très flatteux geweest. Monsieur Bijlman had er haar zelfs over gecomplimenteerd.
| |
| |
De cher monsieur, nog altijd gevangen, boog, boog, schudde de bedankjes ridderlijk van zich af. Integendeel, hij was de schuldenaar. Zìj immers had 'm genotvolle oogenblikken geschonken! En hij prèès zoo graag. Trouwens, was dat niet z'n plicht geweest, waar-ie haar in Rinaldino waarlijk supérieure vond, haast nog meer op dreef dan in L'Hercule? Hij gaf er 'n lief ding voor, als-ie altijd zoo zonder eenige réserve kon loven. Doch 'n recensent diende vóór alles betrouwbaar te zijn, niet waar? Dat was z'n waarde.
Terwijl-ie dat alles zei, dacht Daniëls: ‘'k Wou, dat 'k 'r maar op dien stoel kreeg. Ze houdt me vast, of ze me nooit meer zal laten gaan. Dankbaarheid is 'n mooi ding, maar je kunt er last van krijgen. En 't is m'n tijd. Chopin brandt me in de vingers. Ach, dat Journaal verslindt me nog met huid en haar.’
Doch zoodra liet de chanteuse, eindelijk naar 't scheen begrijpend, dat ze niet ten eeuwigen dage aan den gechérisseerden criticus verbonden was, z'n hand niet los, zich naar den aangeboden stoel te begeven, of hijzèlf klemde zich te onontkoombaarder aan 'r vast. Dat was 'm niet euvel te duiden. Andermaal toch voelde-ie zich in dien zwevenden toestand geraken, welke 'm daareven al zoo verontrust had. Elk zijner ravenzwarte haren beparelde zich met 'n angstdrup. Groote God, wat moest dat worden? Gìng-ie luchtwaarts? Wèrd-ie tot melodie? 't Was ontzettend.
Madame de Patapouffe schouwde 'm weifelend aan. Zwìchtte-ie dan ten slotte toch voor haar zeer tastbare bekoring? O, ze had 't altijd wel geweten. Wie weer- | |
| |
stond op den duur haar veste, haar kanteelen? Of liever, wie gaf zich niet over, wen ze met 'r grofst geschut losbulderde op iemand, wiens verovering ze zich nu eenmaal in 't hoofd had gezet? Die aardige, viefe monsieur Daniëls! Ah, niet voor niets had ze zooveel routine opgedaan op de planken van Parijs, Trouville, Nancy, Algérie en waar ze verder al niet geweest was! Die charmante krullekop zou op 't end nog 'n peulschilletje voor 'r blijken te zijn! Ah, zij kon wat aan, zìj, die lachend weleens genoemd werd la formidable.
Daniëls voèlde, wat er in 'r omging. 't Was 'm 'n reden te meer, zich minder op z'n gemak te voelen. Dikwijls al, als-ie zich tusschen de coulissen van de opera bewoog, was ze op 'm toegeschoten, 'm bestapelend met zulk 'n vracht van aanhankelijkheid, dat-ie er slechts met moeite aan ontkwam. Was 't om z'n persoon? O, hij wilde niet ijdel zijn. Ofschoon, 't was dan niet de eerste keer, dat-ie 'n verovering maakte achter de schermen! Alleen, altijd twijfelde je, of 't om je zelf te doen was dan wel om je invloed. Enfin, hoe wist je op de wereld òòit? Intusschen, mocht z'n jeune homme-schap door die vlinderigheden dikwijls verrijkt zijn aan vreugd, de te felle toeschietelijkheid der magazijnige madame de Patapouffe was 'm 'n gruwel. Alle Goden, welk 'n klavierstuk! Niets dan hoogst moeilijke accoorden! En 'n voortdurend crescendo! 'n Maalstroom van golvingen, om 't hoofd bij te verliezen! Je zag de boomen wel - o, beuken, eiken, knoesten, vergroeiingen! - maar 't bosch ontsnapte je. O, Chopin, de on-bombastische! Zìjn etude naast deze rapsodie!
| |
| |
Die zweving! Goddank, 't zakte wat. Inderdaad, hij kon moeilijk 'n beter houvast vinden dan madame de Patapouffe. Met 'n gewicht van honderd en zóóvele ponden hield ze 'm op de aarde. Nu kon-ie 't wel weer wagen. Gauw naar z'n bureau! En hij zette zich, de handen stevig aan de leuning van z'n stoel. Je kon nooit weten: als-ie weèr eens zoo licht werd als daar net...! Over 'm zat de dame, die reeds over zooveel tooneelen gevang-armd had.
Na wat schermutselingen van coquetterie, waarbij 't Daniëls voor de oogen begon te schemeren van deining - aan zee kon 't niet woeliger zijn -, gaf ze zich bloot, kwam er rondst voor uit, welk verzoek ze den gezienen criticus had te doen. 't Zat 'r namelijk dwars, dat Chantefort, dien ze in L'Hercule al haast niet onder den duim kon houden, nu weer boven al de artisten van de opera bevoorrecht werd door die uitnoodiging van de schilders, z'n medewerking te verleenen op 't feest. ‘Florence’ had natuurlijk behoefte aan 'n zangerigen gondel-vaarder en men had niet geweten, wien beter te kunnen kiezen dan den algemeen geliefden bariton. 't Was wederom 'n steek dwars door madame de Patapouffe's anders wèl gepantserd hart. Altijd die Chantefort! Op particuliere soirées, bij de high life, werd-ie òòk al genoodigd. En nu dìt weer! Ze beklaàgde zich bij Daniëls. Wanneer men 'r in Hofstad niet beter bleek te apprecieeren, zagen ze haar 't volgend jaar zeker niet terug. En formeel deed ze ce cher monsieur 't verzoek, al z'n invloed te willen gebruiken, opdat ook zìj op Purpurae Amori verschijnen
| |
| |
zou. In zoo'n gondel was toch allicht plaats voor 'n duo.
Daniëls schoof ongedurig heen en weer op z'n stoel. Wat verlangden ze nù weer van 'm? En 't was al 'n kwartier over z'n tijd! Als ze nu nog gingen denken, dat-ie voor z'n plezier op Het Journaal zat! Ja, als-ie er over 'n piano beschikte, zou 't nog wàt zijn! Maar aan die tafel, terwijl die etude van Chopin 'm door 't hoofd speelde! Die artisten werden te veeleischend. Toch, er àf te zijn, beloofde-ie, te zullen doen wat in z'n macht was. Ofschoon - hij moest er haar op wijzen - in dit geval geloofde-ie niet bijster aan succes.
Hij stond op, beleefd, doch zòò, dat ze begrijpen moest. Madame de Patapouffe echter maakte geen haast. Ze kwam nog even terug op die kritiek van 'm over haar optreden in Rinaldino. Die ééne aanmerking, dat ze 't beroemde lied van de tweede acte niet goed inzette, moest ze weerleggen. Luisterde hij eens. ‘Je t'aì-aì-me.’ Hoe bedoelde hìj 't? ‘Je t'ai-aì-me, oh, oh, oh, mon Ri-i-nal-di-i-no-o!’ Dat was toch klaar, wat Donibretta verlangde.
Daniëls, nu-ie muziek hoorde, vergat z'n tijd. Neen, neen! 't Was bìjna goed, maar niet geheel. Hij had 't gehoord van de groote zangeres Malibrini. Die zong zòò. Hoorde ze eens! ‘Je t'aì-ai-aime! Je t'ai-aìme, oh, oh, oh, mon Ri-nal-di-i-i-no!’ Daniëls, al z'n stem voor den dag halend, bracht 't er waarlijk niet onaardig af. 't Verbaasde 'm zelf.
Maar madame de Patapouffe hoorde geen verschil. Dat zong zìj toch ook. ‘Je t'aì-ai-me’.... En ze herhaalde den aanhef. Bij ‘Ri-i-nàl’ echter hield Daniëls
| |
| |
'r tegen. Nee, nee, 't moest zijn Ri-nal-dì....’ Hun stemmen gingen samen. Hij had 'r hand weer, 't gevaar harer deiningen vergetend, waar ze z'n aandacht vroeg voor muziek. Zìj blikte 'm aan met 'n hopjes-smelting, welke niet zonder 'n ontsteken van minnebrand afloopen kon. O, gaf hij zich gewonnen, eindelijk?
Plots ging Daniëls met heel z'n persoon 'n duim omhoog. Hij duizelde. Z'n krullebol woof. O, God! De grond, de grond! Met 'n uiterste inspanning van krachten voelde-ie z'n zolen weer. Groote hemel, was dan zelfs 't gewicht van de formidabele chanteuse niet voldoende, 'm op de aarde te houden? 'n Toestand! Maar zij was immers oòk muziekzwelling! Natuurlijk! Ze verhoògde 't gevaar. Oogenschijnlijk gaf ze steun, doch in waarheid... O, hij moest vluchten, vluchten! Snel! Z'n hoed, z'n jas! En zonder afscheid zette Daniëls 't op 'n loopen, z'n kamer uit, de gang door, de trappen af en niet veilig voelde-ie zich, voor-ie 'n paar straten achter zich had. Doch hij hield den huizenkant. Als z'n voeten wèer eens hooger gingen, dan gewenscht was, kon-ie zich tenminste vastklemmen aan 'n belknop of 'n vensterkozijn. O, hij moest maar heel spoedig vacantie nemen. 't Gìng zoo niet langer.
Madame de Patapouffe, lichtelijk verbijsterd, wat verklaarbaar was, wachtte en wachtte. Wat scheelde dien cher monsieur? En wat had-ie opeens licht aangevoeld? Alsof-ie niet meer weegde. Waar bleef-ie? Hij kwam toch zeker terug? 't Leek anders wel, of-ie voor goed weggeloopen was. 't Duurde, 't duurde! Daar begreep ze nu niets van. Ja, ze kon toch niet
| |
| |
blijven zitten tot den avond! Ja, maar, waren dat manieren? Er was bepaald iets bijzonders aan de hand. O, ze maakte zich ongerust, moest informeeren. Waar?
En madame de Patapouffe, er kordaat op los stappend, doorkruiste Binnen- en Buitenland. Te vergeefs! Zelfs bij de Weerkundige Voorspellingen wist men niets van den heer Daniëls. Teneinde raad, klopte ze aan bij den hoofdredacteur. Die bemoeide zich echter enkel met politiek, verontschuldigde-ie zich, blijkbaar eenigszins beducht voor de van emotie al meer en meer zwellende chanteuse. Dan stormde ze naar den portier. Meneer Daniëls was al vertrokken, vernam ze daar. Ze stond 'n oogenblik perplexe. Ce cher monsieur was 'r dan tòch ontsnapt en nog wel juist toen ze 'm gansch aan zich onderworpen dacht? ‘Je t'aì-aì-me, je t'ai-ai-me, oh, oh, oh, mon Ri-i-nal-di-i-no-o!’ Niets, niets hielp! Ze verliet Het Journaal, keek de straat af. Neen, geen monsieur Daniëls. En, zich geslagen gevend, stapte ze met 'n woeligheid, of de vloed opkwam. De golven harer verontwaardiging sloegen over, dat 't kookte. Hofstad? ‘Ah, c'était bien pour une fois.’ Nooit liet ze zich réëngageeren! Als men 'r niet op prijs stelde, keerde ze alles en iedereen den rug toe, zìj, de in Toulon, etc, eens gevierde madame de Patapouffe. Hofstad? ‘Ça l'étouffait!’
|
|
Auteursrecht onbekend