Nederlandsche spraakleer. Deel I. Klankleer, woordvorming, aard en verbuiging der woorden

[p. III]

Voorrede.

In de Voorrede vóór de derde uitgave van dit werk noemde ik een drietal namen van mannen, aan wier studiën ik, sedert de verschijning der eerste editie, de verklaring van menig verschijnsel op het gebied onzer taal te danken had. Opdat mijne erkentelijkheid niet schijne met de jaren verflauwd te zijn, wil ik ze hier herhalen: het zijn de Heeren de Vries, te Winkel (sedert overleden) en de Jager. Verre daarvandaan dat ik die herhaling verzuimen zou, wil ik hier nog een drietal namen bijvoegen van geleerden, wier bijdragen tot de kennis onzer taal mij bij deze vierde uitgave te stade zijn gekomen, het zijn de Heeren Kern, Bogaers (dezer dagen overleden) en Leendertz. Nog andere mannen strekken tegenwoordig de Nederlandsche taalwetenschap tot eer: alleenlijk heb ik, voor zooveel ik mij herinner, voor dit werk geen gebruik van hunne geleerdheid kunnen maken.

In weerwil van het gebruik, door mij van de studiën van die taalkundigen gemaakt, en ondanks de zorg en aandacht door mij bij voortduring aan de stof van dit werk besteed, zijn er nog altijd gebreken in aan te wijzen. Immers aan al de ontelbare bijzonderheden, waaruit deze arbeid bestaat, kon ik (een ander zou het wellicht vermocht hebben) geen gelijke aandacht wijden. Bovendien de Wetenschap gaat in enkele deelen vooruit, en wanneer het leven zelf, wanneer de prak-

[p. IV]

tijk, of andere, even gewichtige of nog gewichtiger studiën ons bezig houden, houdt men niet alles in gelijke mate bij.

In de leer van de Letters heb ik te Winkel gevolgd, te eerder omdat de door dezen geleerde aangenomen theorie ook in het groote Woordenboek onzer taal ten grondslag gelegd wordt. Daarmede heb ik het bewijs gegeven, dat ik gaame volg, waar ik niet bevoegd ben zelf oorspronkelijk beter licht aan te brengen. Doch wie daartoe wel in staat was, het is mijn geëerde ambtgenoot Prof. Donders, en deze, die de theorie der Spraakklanken op onomstootelijke physiologische grondslagen vestigt, heeft op die leer van te Winkel vrij belangrijke aanmerkingen. Ware Prof. Donders op het tijdstip dat ik de bladen, op welke de eerste drie Hoofdstukken van het eerste Boek gedrukt staan, reeds gereed geweest met de aphorismen, die hij op de Vergadering der Gewestelijke Afdeeling van het Nederlandsch Onderwijzersgenootschap, in Juni 1870 alhier te Utrecht gehouden, gedrukt heeft laten ronddeelen, ik zou er bij de bewerking van dat gedeelte dezer Spraakleer gebruik van hebben kunnen maken. Thans schiet mij niets over dan naar die paragrafen, samengevat onder den titel: de Physiologie der Spraakklanken, in het bijzonder van die der Nederlandsche taal, geschetst door F.C. Donders, Utr. C.v.d. Post, Jr. te verwijzen.

En hiermede zend ik deze vierde uitgave in de wereld, in de hoop daarmede alsnog geen nutteloos werk te verrichten.

Utrecht, Aug. 1870.

W.G. Brill.