De tweede vijftigh lustige historien ofte nieuwigheden Johannis Boccatii

[De Broeders van Iesabeel...]

De Broeders van Iesabeel hebben eenen haeren Vryer die hy hadde, vermoort, die haer daer na inden droom verschenen is, ende haer gewesen heeft waer hy begraven was, sy heeft secretelijcken sijn hooft ontgra-

[fol. O1r]

ven, ende heeft dat in eenen Basilicums pot gedaen, allen dagen een groote ure daer over weenende: Dan de selve haer ontnomen zijnde geweest, is sy weynich daghen daer na van rouwe ghestorven. Waer in te kennen ghegeven wort, dat de liefde uyt geenen gheest, daer sy sterck inne ghewortelt is, door eenigherhande menschelijcke macht ofte voorsichtigheydt en can gheruckt worden.

DAER waeren binnen Messina drye Jonghe Ghebroederen Coopluyden, die gheweldich rijck ghebleven waren nae de doodt van haeren Vader, die van S. Germijn was, ende hadde eenen Suster Isabeel ghenoemt, Jonck zijnde, seer schoon ende wel ghemaniert, die sy noch niet uyt ten Houwelijcke besteet en hadden. Sy hadden oock in heuren winckel eenen Jonghen Dienaer van Pisa, Lauwerens gheheeten, die alle heure affairen dede ende bestierde, de welcke seer schoone van persoone ende heel lief-tallich wesende, ende Isabeel hem verscheyden reysen ghesien hebbende, is gheschiet dat hy haer wonderlijcken wel behaecht heeft: Het welcke Lauwerents ghemerckt hebbende eens ende anderwerf, begon hy insghelijcx (d'ander vryagien die hy inde Stadt hadde, verlaten hebbende) sijn hert op haer te stellen: ende soo ginck de saecke, dat sy d'een d'ander ghelijck lieff hebbende, het niet langhe aengegaen is dat sy haer niet en verseeckerden vant ghene dat elck eene opt hoochste begeerde, ende hier in doende wesende met groote ghenoechte ende wensch van leven, en hebbense soo heymelijcken niet connen te wercke gaen, dat het op eenen nacht dat Isabeel derwaerder ginck daer Laurens sliep, de outste vanden Broederen niet ghewaer en werdt, sonder dat hy yet daer van wist, de welcke om dat hy een wel bedacht Jonckman was, al wast soo dattet hem eene seer moeyelijcke saecke was te weten, ghewacht heeft tot sanderendaechs smorgens sonder gherucht te maken, ofte yemandt eenich woort daer van te spreecken, in hem selven op't selve stuck vele ende verscheyden saecken overlegghende. Daer naer als den dach ghecomen was, heeft hy't sijnen Broederen vertelt wat hy de voorgaenden nacht ghesien hadde, van heur Suster Isabeel ende Laurens, de welcke nae vele raetslaghen op dit stuck, hebben t'samenderhandt besloten, datmem heymelijcken verdragen moeste, uyt vreesen datter niet eenighe schande nae en volghde, soo aen hun als aen haer Suster, ende hun te gheveynsen datse hier van niet en wisten oft ghesien en hadden, totter tijdt toe datter gheleghentheydt quame, inde welcke sylieden sonder haere schande ofte onghemack, van onder haer oogen dese versmaetheydt mochten nemen, sonder datse meerder voortganck hadde, ende in dit voornemen blijvende, jockende ende bourdende met Laurenssen ghelijck sy ghewoon waeren, ist ghebeurt dat sy hen ghelatende alle drye buyten de Stadt spatseren te willen gaen, Laurens met hun gheleydt hebben, ende als sy in een seer eensame plaetse wat buytens weechs ghecomen waeren haren slach siende, hebben sy hem omghebrocht, sonder dat hy eenichsins daer op verdacht was, ende hebben hem begraven in sulcker voeghen dat het niemant ghewaer en is gheworden: Daer nae zijnse binnen Messina

[fol. O1v]

ghekeert, daerse uytghegeven hebben datse hem yewers in haere affairen versonden hadden, datmen lichtelick gheloof gaf om dieswille dat sy ghewoon waren hem dicmaels herwaerts ende derwaerts te senden. Dan hy niet wederkeerende, vraechde Isabeel dickwils aen haer broeders wanneer hy comen soude, als eene wien sijn lanckduerich afwesen seer verdroot, ende sulcks eens op eenen dach seer ernstelijcken vragende, heeft haer een van heur Broederen gheseydt: wat wil dit te bedieden hebben? wat hebt ghy met Laurens uytstaende dat ghy so menichmaels nae hem vraecht? soo het meer ghebeurt dat ghy naer hem comt vragen, wy sullen u die antwoorde doen dieder op hoort. Waer door de jonge Dochter droevich ende troosteloos duchtende, ende niet wetende wat, niet meer en heeft dorven vragen. So riep sy hem menichmaels by nachte jammerlijcken, hem biddende dat hy doch comen wilde: Ende somtijts heeft sy met vele tranen sijn lanckduerich afwesen beweent, ende sonder oyt een ure vreuchts te hebben, bleef sy aldus int verlanghen treurende. Nu ist op eenen nacht gheschiedt, dat sy langhe haren Laurens beweent hebbende, die niet weder en quam, ende ten laetsten al krijtende in slaep ghevallen zijnde, gedroomt heeft dat haer Laurens verschenen is doodtverwich met den hayre overeynde, sijn cleederen al verscheurt ende ghebroken hebbende, ende heur dochte dat hy haer seyde: O Isabeel, ghy en doet anders niet als my te roepen ende u te tormenteren, my mijn lanckduerigh af wesen verwijtende, daerom moet ick u laten weten dat ic niet meer comen en can, om dieswille dat my u Broeders den laetsten dach dat ghy my saecht vermoorden. Ende haer de plaetse aengheteeckent hebbende daer sy hem begraven hadden, heeft hy haer gheseydt dat sy hem niet meer en riepe, noch naer hem verlangde, ende daer nae en verscheen hy haer niet meer. De jonghe Dochter ontwaeckte[,] ende het nachtelijcke ghezichte gheloof gevende, heeft sy bitterlijcken gheschreydt. Des morghens daer na als sy opgestaen was, de stoutigheyt niet hebbende om haere broederen wat daer van te seggen, heeft sy voor haer genomen ter plaetsen te willen gaen diemen haer aengewesen hadde, om te zien oft het gene dat haer al droomende voorgecomen is, waerachtich ware. Weshalven verlof gekreghen hebbende om haer wat buyten de Stadt te mogen gaen vermeyden, int gheselschap van eene die t'anderen tijden binnen haeren huyse ghedient hadde, die al haer secreten wist, is syer recht henen ghegaen, so rasch als haer mogelijck was: Ende eenighe drooghe bladeren die daer ter plaetsen waeren verwerpende, heeft sy dat oort daer haer docht dat het Aertrijck te sachter was, neerstelijcken doorsocht: In sulcker voeghen dat sy niet langhe ondersocht en hadde, sy en vont het Lichaem van haren ellendighen Vr[y]er, dat noch gheensins niet verteert noch verdorven en was. Weshalven sy opentlijcken ghekent heeft dat haren droom waerachtigh was geweest, hier uyt droevigher zijnde als oyt eenigh wijf was, ende wel wetende dat daer gheen stee en gaf om te huylen, soude sy geerne het heele lichaem wech gedragen hebben, soo sy gemogen hadde om 't selve een eerlijcke begraeffenisse te geven: Dan ziende dat sulcx niet gheschieden en conde, heeft sy hem thooft met een mes afgesneden, ende vanden lijve gescheyden, ten besten dat sy ghecost heeft, daer na tselve in eenen neusdoeck ghewonden, ende de aerde op

[fol. O2r]

het lichaem weder gedaen hebbende, heeft sy dat in haeren Camenieren schodt gheleyt, ende doen (sonder dat het yemant gewaer was gheworden) is sy van daer gescheyden, ende weder om t'huyswaerts ghekeert, alwaer sy binnen haer Camer met dit Hooft gesloten zijnde, soo lange daer op ghehuylt heeft, dat zijt met haer traenen heel afgewasschen heeft, tselve over al duysent werf over kussende. Dit gedaen zijnde heeft sy eenen schoonen pot ofte teyle genomen vande ghene daermen gemeynlijcken de Elemaseleyne ofte den Basilicum in plant, daer heeft sy dit hooft in dit suyver zijden cleedt gewonden inne gesteken: daer na aerde daer op geworpen hebbende, heeft syer vele spruytkens van eenen Salermitaenschen Basilicum op gheplant, die sy noyt en waterde als met roosewater oft Oraengie bloemen water, ofte met haer tranen, van doen af haer gewoonte altoos maeckende van by desen pot te gaen zitten: Den welcken sy met gantscher herten vrijde, als eener die haren Laurens in hem besloten hadde. Ende als sy hem dan veel lieffelijckheydt bewesen hadde, soo buychdese haer selven daer op neder, ende begon te schreyen, ende sulck schreyen duerde soo langhe tot datse sach dat den gheheelen Basilicum in haer tranen zwom, die soo om de lange onophoudelijcke sorchvuldigheyt, als om de vettigheydt der aerden, van 'thooft dat alreede verrot was voortcomende seer schoon ende heel welrieckende gheworden is. De Dochter dit achtervolghende altoos soo te doen, zijnt de gebueren menichwerven ghewaer gheworden, dewelcke ziende dat de broeders hun verwonderden van haere verloren schoonheydt, ende dattet scheen dat haer de ooghen uyt den hoofde gevlogen waeren, hun geseydt hebben: Wy heben ghemerckt datse al den dach anders niet en doet als huylen ende weenen. Het welck de Broeders hoorende, ende ooc merckende haer somtijdts bekeven hebbende, ende ziende dat sulckx niet en holp hebbense haer heymelijcken desen pot ofte Teyle ontnomen, den welcken sy niet vindende, menichwerven met grooten verlanghen ghesocht heeft. Dan ziende datmen haer den selven niet weder en gaf, heeft zijt soo seer beclaecht, dat syer zieck van geworden is, anders niet eysschende ten tijden van hare zieckte als haeren Pot ofte Teyle. Haer Broeders hun seer verwonderende van dat sy hem so sonder ophouden begeerde, wilden kijcken watter binnen in was. Weshalven zy de aerde uytghedaen hebbende, den zijden doec gezien hebben inden welcken sy het hooft bewonden hebben gevonden, dat noch soo niet verteert en was, dat zijt niet wel en kenden aen sijn crollende hayr, dattet dat van Laurens was, waer van sy seer verschrickt werden. Ende van vreese dat de sake niet uyt en quame, hebben zijt begraven, daernae sonder yet te seggen zijnse heel heymelijcken uyt Messina ghetrocken, ende binnen Napels gecomen, ende de jonge Dochter niet ophoudende van weenen, gestadelijcken haren Basilicum pot eysschende, is al schreyende ghestorven. Dusdanighen eynde heeft haer ongheluckich vryen ghehadt. Ende wat tijdts daer na als dit van vele bekent wert, isser eenen geweest die het Liedeken ghedicht heeft datmen noch hedensdaechs zingt, te weten:

Wie wasser soo quaet een Christen man,
Dat hy my mijnen Basilicum ontnam.