Schyn-heyligh

Regelnummers proza verbergen

[p. 68]

⁺Voorreden

[naar Bredero]

Gesproken bij twee

Eerste.

1Om dat ghij wilt dat jck eerst wtbrabbel wat jck 2 wel willen soude, soo weet ten eersten dat jck 3 wel wilde dat de rijckeluj die t'er niet af nemen 4 durven, soo beroijt wierden datse met de billen 5 door de boxen liepen. Jck wilde dat al de schrijvers 6 en de schrabbelaers die 't beter weten als haer hooghe overheden 7 over 't banckjen souden leggen met de billen 8 blootshooft en dat al de jongens van 't grootschool 9 haer elck een streeck met de roe souden geven. 10 Jck wilde dat jck een hal worde daermen voor-11en achter bouten vercoght van vrienden in 't oogh

+ 4

[p. 70]

[naar Bredero]
12 en vijanden achter de rug. Jck wilde, dat al de 13 onbeschaemden geschrobt wierden als verckens 14 in de troch. Jck wilde de leugenaers cloppen 15 gelijck de bontwerckers de vellen doen. Jck wilde 16 dat die doctoren die van alle ding weten willen 17 en geen ding verstaen altijts met een keten van 18 vrinaelen om haer hals moesten loopen. Jck 19 wilde hutspot en friccadel gemaeckt hebben 20 van die kaeckelaers die 't altijdt op andere ge-²⁰21laeden hebben en selve vol gebreecken zijn. Jck 22 wilde aen de paleij setten de geesten van 23 sommighe lujden die schrijven datmen 't niet 24 verstaen kan, om haer wt te pijnighen wat 25 sij seggen willen. Jck wilde beuling stoppen van 26 ⁺de darmen der geener die 't hart niet op haer 27 voorhooft draeghen. Segt ghij mij nu wat ghij 28 wel willen soudt.

Tweede.

29Ick ben een soet saft hart en soud soo veel wreedt-30hejds niet willen, maer jck soud wel willen 31 datmen raedt schafte om de bedillerij wt de wereld 32 te helpen, gelijck v en vws gelijck die niet

20 gelaeden: gemunt.

+ 5

[p. 72]

[naar Bredero]
33 veelen meught dat de wereldt haer gang gaet. 34 Want kleedtmen hem net en juist, tis terstondt: 35 dats een kermispop. pastmen op de voeghlijckheid 36 van sijn persoon niet; tis siet dats een slodderhoos 37 dats een sulfus. Gaetmen stil en schickelijck; tis, 38 dats de bruidt: gaetmen vaerdigh; hij loopt³⁸ 39 te post. Spreecktmen weinigh: hy weet niet 40 een woord aen de wereldt te brengen; spreeckmen veel, 41 't is een raffelaer. gaetmen te kercken: 42 't is een pijlaerbijter: blijfmer van daen; hij 43 comt in kerck nocht in klujs. houtmen ruim 44 hujs: hij willer deur wesen, houdtmen sujnigh 45 hujs; hij soud sijn ejghen dreck wel eeten. moeijt 46 men hem met anderluj saken: 't is beschickal 47 bemoeijal, onderwindtveel. moejtmen sich met 48 niemands swaerighejdt; 'tis geen man voor 49 de vrienden. sijdij rijck en edel yder benijdt 50 v, en lejdt v laeghen. zijt ghij arm en oneel⁵⁰ 51 yder veracht en versmaedt v. Wat sal jck 52 meer seggen al wort het bedilt en berispt, 53 jae de middelwegh selfs: bij exempel:

38 vaerdigh: snel.

50 lejdt v laeghen: probeert u te bedriegen.

[p. 74]

[naar Bredero]
54 gaet eens midden door 't slijck, midden door 't waeter, 55 midden door de reghen, midden door t vier en 56 midden door de popelentij, en soomen niet en sejdt 57 dat ghij een grooten esel zijt, jck sal 't quijt wesen. 58 Sulx dat mocht jck beleven dat de wereldt eens 59 gesujvert waer van sulcke bedillallen, 60 neuswijsen en betweters jck souder meer mee 61 vermaeckt wesen als met officien, 62 ampten, hooghheden en sulck maxel van prullen 63 die de gemeene man meent dat het altemael⁶³ 64 zijn. Nu gaet heenen daer 't gesejdt is, ende 65 als jck een woordt vijf oft ses met dit volck gesproken 66 heb, coom jck v daetlijck bij. Mijn 67 Heeren dien man die daer aencomt heet 68 Rieuwert Rompslomp, Want hij is gewoon al 69 sijn dingen bij den hoop te doen sonder lichten oft 70 swaeren. Naer veel tegenspoeds die hij v sal 71 vertellen wordt hij van een seker Schijn Haj-72ligh soo wijs oft soo mal gebroedt dat hij sijn 73 vertwijfelthejt verkeert in cloeckmoedighejdt. 74 Jn veughen hij niet alleen en lacht om 't ongeluck 75 dat sijn vijf dochters overcomt; vande welcke

63 het altemael zijn: iets voortreffelijks zijn, iets waaraan niets ontbreekt (zie Stoett, De nieuwe taalgids 29, blz. 326-27).

[p. 76]

[naar Bredero]
76 d'eene met naemen Catrijn in plaets van venijn 77 in te nemen drinckt sekeren slaepdranck een 78 lammerij die doch in vijftigh spullen comt, maer 79 scheert oock de geck met het groot geluck⁷⁹ 80 dat hem daer nae toecomt. Soo dat wilt ghij 81 nae sijn exempel 't Geluck te vriendt maecken 82 en nae vw handt setten, ghij mooght nae hem luisteren.

79 met [-de] het

In het manuscript is blz. 2 blanco. Op blz. 3: Personaedjen (ter wille van de parallellie met SHB geplaatst na blz. 8; d.i. in deze uitgave op blz. 78) - Opschrift: Ge[b+]〈s〉proken - [d+]〈t〉wee(?) - 2 weet [-dat] ten - 6 ≤'t beter weten als≥

14 [-trogh(?)] troch - 18 hals [-b(?)] - 20 ander〈e〉 - 22 de [-v~sten] geesten - 32 die [-die] niet

35 Misschien fungeert de bovenste haal van de s in dats mede als apostrof - 44 De h in sujnigh is grotendeels met de rand van het papier afgesneden; een deel van de onderste haal is nog zichtbaar - 48 nieman[s(?)+]〈d〉s

Blz. 6 en 7 van het handschrift zijn blanco - 59 bedillallen, [-betweters] - 61 met [-sta(e?)ten] - 65 ≤vijf oft ses≥ - 66 [-weder bij] daetlijck bij 68 [~+] 〈W〉ant - 71 [-geveisnde] ≤[s + ] 〈S〉chijn≥ Haj- - 75 overcomt puntkomma of komma(?)