Moortje en Spaanschen Brabander

(1999)–G.A. Bredero– rechtenstatus



[pagina 48]
Het tweede deel, het eerste uytkomen ritsart, Koenraat Flucx Koenraadt doet also gelyck ick u beval, 450[regelnummer] De Moris brengt terstont tot Moyaal.Ga naar voetnoot450 koenraat wel ick sal. ritsart Maar strax.Ga naar voetnoot451 koenraat Ick ga. ritsart Nu voort! koenraat Ick vlie. ritsart Wel an geringhe, Ist niet genoech getoeft?Ga naar voetnoot452 koenraat 'Tis nóólóós te dwinghen Die van zyn selven is gewillich en bereydt, Als ick ben tot u dienst en tot gehoorsaamheydt:Ga naar voetnoot454 455[regelnummer] Ach Ritsaardt hadt ghy maar Moy-Aalen jonst verkregen,Ga naar voetnoot455 Ghelyck ghy doet de myn, sy stont u nimmer tegen:Ga naar voetnoot456 Maar Hoeren-liefd is windt, sy hebben sin noch Siel,Ga naar voetnoot457 Niet langer duurt haar Min, tot dat ghy licht u hiel, En inde drumpel treedt, ghy bent so haast niet buyten,Ga naar voetnoot459
[pagina 49]
460[regelnummer] Of huegenis en al sy teenemaal uytsluyten.Ga naar voetnoot460 Dier schuecken vindtmer veel; al schynen sy al vroom,Ga naar voetnoot461 En van een goedt Geslacht, haar hart en heeft geen boom.Ga naar voetnoot462 Haar minne is bedroch, en niet dan valsche kunsten, En mommery geveynst, met móólicken van gunsten,Ga naar voetnoot464 465[regelnummer] Of schimmen sonder zyn. ritsart Koenraadt weest niet verstuert Om dat ick gnortich spreeck, uyt yver ist gebuert.Ga naar voetnoot466 koenraat Neen ick geensins, myn Heer! dat kan lichtlyck geschieden:Ga naar voetnoot467 Gelieft u oock yets meer u dienaar te gebieden? ritsart Niet anders dan dat ghy u woorden wel belecht,Ga naar voetnoot469 470[regelnummer] In aanbien van myn gift, en jonsticheyt oprecht.Ga naar voetnoot470 En maackt haar, so ghy kunt, met u geswindtheyt wacker,Ga naar voetnoot471 Den mallen Ruyter wars, myn Minne-maat en macker.Ga naar voetnoot472 koenraat En sorght niet, ick sal 'tbeschicken inder daadt.Ga naar voetnoot473 ritsart En ick ga op het landt. koenraat Vaart wel. ritsart Hóórt, eer je gaat: 475[regelnummer] Vertrouwdy dat ick daar my kunnen sal geneeren,Ga naar voetnoot475 Gedurende die Tydt, en hier niet wederkeeren? koenraat Neen toch, ick denck het niet, want siet van ongedult,
[pagina 50]
En van jeloursheyt ghy stracx herwaarts keeren sult.Ga naar voetnoot478 ritsart Ick sal daar Visschen, en gaan Schaak'len met lustenGa naar voetnoot479 480[regelnummer] Myn selven moe en mat, om beter 's nachts te rusten. koenraat Ja doet al wat ghy wilt, u slaap sal zyn met smart, De dróómen sullen u daar wringen by de start,Ga naar voetnoot482 Gelyckmen d'Ossen doet.Ga naar voetnoot483 ritsart 'kMoet dees dwaasheyt verjagen, Haar breydel ben ick lóóf, ick wilse niet meer dragen:Ga naar voetnoot484 485[regelnummer] 'Tis kintsheyt dat ick my een slaaf maack van myn lust,Ga naar voetnoot485 En quijn, en slyt myn Tydt in quelling en onrust.Ga naar voetnoot486 De Lely is het waardt, ick sal myn daar beproeven,Ga naar voetnoot487 En tuegen huech en muech drie dagen lang vertoeven. koenraat Drie dagen, 'tis te veel! ritsart Het is so myn besluyt. 490[regelnummer] Gaat heen, en voert u last voorsichtelycken uyt.Ga naar voetnoot490 Ritsart binnen. koenraat O help! wat sieckt is dit, die ons antast soo vinnich En maackt ons Edel breyn ghesondt zynde, krancksinnich? Ist waar? ist moog'lijck! dat de krachten vande Min De kloeckste soo verrockt, en wiss'len doet van sinGa naar voetnoot494 495[regelnummer] Dat sy int alderminst haar selven niet ghelijcken? Ick vindet inde proef, en moetet oordeel strijcken.Ga naar voetnoot496 Gheen Jonghelingh en was soo ijv'rich noch soo kloeck, Steets was hy op't Kantoor en met de nues int boeck;
[pagina 51]
Syn mutsjen op zyn hooft, zyn mouwen an voort wrijvenGa naar voetnoot499 500[regelnummer] Want hy was besich staach met dit of dat te schrijven:Ga naar voetnoot500 Dan sloot hy zyn ballans, dan sach hy nae de kas, Ja wel, hy had soo veel te doen dattet wonder was! Wat het hy in zyn hóóft winckeltjes, en kassen,Ga naar voetnoot503 En hockels en laadjes, dosijnen van Lyassen,Ga naar voetnoot504 505[regelnummer] Vol Assingnatie, vol Oblygatie, vol boomery,Ga naar voetnoot505 Vol Wissel-brieven, vol Retour, en vol Factory,Ga naar voetnoot506 Vol Konnossementen, en vol Konvoy-biljettenGa naar voetnoot507 En Kamers vol Journaals, Schuldt-boecken, alphabetten, En Riemen kladt papiers, van loopende uytgift,Ga naar voetnoot509 510[regelnummer] En Tafels vol chijffers en schalien vol schrift.Ga naar voetnoot510 Staagh was hy op de brugh by de Negocyanten:Ga naar voetnoot511 Of op een Komparisy, by zyn participanten,Ga naar voetnoot512 Van zyn Westersche, of van zyn Cypersche vaart.Ga naar voetnoot513 Hy rabatteert in kontanct teghens acht en een quaart.Ga naar voetnoot514 515[regelnummer] Hy wist stracx op een prick wat dit 's Jaars con belóópen,Ga naar voetnoot515 Hy verstondt hem, (te besucht!) op Acksien te kóópen,Ga naar voetnoot516 En hy verassureert licht een heel schip met goet. Noch heeft hy ('t is vreemt) niet eens ghebanckeroedt!Ga naar voetnoot518
[pagina 52]
En oft schoon soo gheviel dat hy quam te fallieeren;Ga naar voetnoot519 520[regelnummer] En loopt hy om een Ces, 't is weer een man met eeren.Ga naar voetnoot520 Als dese Koopluy doen, diemen naa's Keysers kuer,Ga naar voetnoot521 Souw hanghen by de keel, dat in haer eyghen duer,Ga naar voetnoot522 Vermits sy diefs ghewijs, veel goede luy doen trueren,Ga naar voetnoot523 Kackerlack en Katrijntje uyt. Begonmen dit! het souw so dickwils niet ghebueren.Ga naar voetnoot524 525[regelnummer] Maer wien komt doch daar gints? 'tis Kackerlack, ontbeydt,Ga naar voetnoot525 Wat schóónder Maghet ist die hy daar met hem leydt?Ga naar voetnoot526 Om aan Moyaaltje nu te schencken en vereeren, Die sy in schóónheyt self schijnt varre te passeeren.Ga naar voetnoot528 Myn Moortje dat is swart en leelijck noch daar by, 530[regelnummer] Nu lech ick over staach, en dapper inde ly.Ga naar voetnoot530 katryntie, Kackerlack, Koenraat Wilt yemant het belóóp der tijttelijcke saaken, En haar beroerlijckheen, volkomelijck naamaaken?Ga naar voetnoot532 Die vecht teghen zyn schim: doch lust hem maar een deelGa naar voetnoot533 Te sien ghetaeffereelt, op een bereydt panneel;Ga naar voetnoot534 535[regelnummer] Die wert hier stof en saak om Schilderen ghegheven,Ga naar voetnoot535 An die veranderingh van myn rampsalich leven, Door't drayen des Fortuyns haar suyssebollend wielGa naar voetnoot537 Dat nimmer is vermoeyt, noch nimmer op en hiel.Ga naar voetnoot538 De Stadt die met de glans haars Prinschen trost haar buuren,Ga naar voetnoot539
[pagina 53]
540[regelnummer] Die met haar burghers bralt, maar met gheen steene muure,Ga naar voetnoot540 Die Adel-rijcke plaats, 't Hollandsche Hof, den Haagh! Is myn heer Vaders stadt, daar ick de naam of draagh,Ga naar voetnoot542 Daar saachdy allereerst, ellendighe Katrijne!Ga naar voetnoot543 Het helder Hemels licht in u ghesicht verschijne. 545[regelnummer] Onghevaarlijck vier Jaer soo waardy vry van druck,Ga naar voetnoot545 In weelden soet en sacht: maar 't nijdighe gheluckGa naar voetnoot546 Dit alderbeste goedt afgunstich u mis-gunden, En trock u met ghewelt van Vader, en van vrunden,Ga naar voetnoot548 En bracht u een Maraan of Móórder inde handtGa naar voetnoot549 550[regelnummer] Die; zynde rijck ghebuyt, u voerden uyt het landtGa naar voetnoot550 Nae 't prachtich Spangjen toe: daar sach ick veel Neer-landers Van licht alloy, ick quam by verlóópen Brabanders,Ga naar voetnoot552 En bleef aldaar een tijdt van thien of twaelf Jaar, Doch ick verwisselde van d'eene plaats op d'aar, 555[regelnummer] Tot myn schijn-vader my uyt boose schelmerije Vervoerden over Zee, naat diefsche Barberije,Ga naar voetnoot556 Dat Róóf-nest! ja de marckt van het ghestole goedt! Daarmen nu daghelijcx een starcken handel doetGa naar voetnoot558 Van reyne koomenschap, daar sy niet an verliesen,Ga naar voetnoot559 560[regelnummer] So gauw zyn haer Factoors, Doot-eters en Kommiessen,Ga naar voetnoot560 Of yemandt die daer me sich wel behelpen kan,Ga naar voetnoot561 Een smeerich Officy! daar kleeft te schendigh an.Ga naar voetnoot562
[pagina 54]
Maar waarom praat ick nu niet meerder van ons varen?Ga naar voetnoot563 Dewyl wy onder seyl en voor de Haven waren,Ga naar voetnoot564 565[regelnummer] So koelt en went de windt, die ons int eerst was mee.Ga naar voetnoot565 Daar komt een Oorlochs-bóódt, ghevloghen door de Zee, En set een styve kours, en komt so fel ansnuyven,Ga naar voetnoot567 Dat de baren met kracht op 't schip anstucken stuyven. Hy viel ons op het lyf, en leyden ons anbóórdt:Ga naar voetnoot569 570[regelnummer] Och! wat gheschiede daer een schrickelycke Móórdt! Twas wonder om te sien, hoe dat die fraye Mannen En al dat Krijghs-volck haar so klackeloos liet spannenGa naar voetnoot572 Van sulck gorle goy! van Jonges, en van Maats:Ga naar voetnoot573 Dat oolyck krombient goedt zyn vinnige Soldaats!Ga naar voetnoot574 575[regelnummer] De Spangiaerts konden dat niet eten noch niet kauwenGa naar voetnoot575 Dat sulck ghepuffel snoodt, van wespen, en RabbauwenGa naar voetnoot576 Haar rockjes trocken uyt: en datter in het slaanGa naar voetnoot577 Met sulck schip en volck, soo veel weers was ghedaen.Ga naar voetnoot578 Het most al over boordt wat zyn lyf niet kon koopen,Ga naar voetnoot579 580[regelnummer] En wie 't rantsoen op brocht, die lietmen naakt wech loopen.Ga naar voetnoot580 De plunderinghe wert daar ande Kust ghebrocht,Ga naar voetnoot581 De menschen en haar goedt zijn meestendeel verkocht, En myn schijnvader oock, en ick quam doe in hande,Ga naar voetnoot583 Al vande Kapiteyn die brochtmen hier te lande: 585[regelnummer] 't Is een ondraagh'lijck mensch, hovaardigh, quaat en sot, Waarmen my brenghen sal, dat weet de goede Godt. kackerlack Gants lyde! wat verscheelt de eene mensch by d'ander?Ga naar voetnoot587
[pagina 55]
D'een is een lompe loer, en d'ander die is schrander!Ga naar voetnoot588 d'Een weet hem by de luy wel moytjes te doen vóórt,Ga naar voetnoot589 590[regelnummer] En d'ander is een geck die weet niet hoe het hóórt: Dit schoot my inde sin, juyst als ick onder anderGa naar voetnoot591 Een van myn kennis sach, myn lantsman een uytlander;Ga naar voetnoot592 Die al zyn goedtje hadt verslampamt, en versluymt,Ga naar voetnoot593 En uyt onachtsaemheydt, verwaarlóóst, en versuymt,Ga naar voetnoot594 595[regelnummer] Ghelyck als ick, die 't heb vertuyswuyst, en verspeelt,Ga naar voetnoot595 Verhasardeert, versloert, verslemt, en verbourdeelt.Ga naar voetnoot596 Ick sach hem an, hy stont en was beroydt en pover, Ellendigh, jichtigh, kranck, en had noch om, noch over,Ga naar voetnoot598 Wel Landsman (seyd ick,) hoe dus schamel en bedruckt? 600[regelnummer] Och! (sprack hy) al myn goedt is gants verongheluckt: De vleyers die wel eer myn ware vrienden schenen, Syn als myn mid'len nu verdreven en verdwenen, Of isser yewers een, die scheert met my de geck.Ga naar voetnoot603 Myn Maachschap schuwtmen, en aansien my met de neck,Ga naar voetnoot604 605[regelnummer] Helaes! wat komt my op, de doot is al myn wenschen,Ga naar voetnoot605 My, die verlaten ben van God en alle Menschen. Myn óóren wierden dol, myn tongh sprack seer verwoet,Ga naar voetnoot607 Hebdy dan alle raadt verlooren met u goet?Ga naar voetnoot608 Slaa-loose traghe mensch, ist so verre ghekomenGa naar voetnoot609 610[regelnummer] Dat u de wan-hoop heeft oock alle hoop benomen? Dat is een oevelle saak, so bin g'er byster an,Ga naar voetnoot611 Ick ben van stadt en staat u gildebroer: een manGa naar voetnoot612
[pagina 56]
Dien oock wel heb gheproeft verscheydenheyt in spoeden;Ga naar voetnoot613 Van ruyme weelden, en van schaarsche Arremoede, 615[regelnummer] Nochtans was ick ghetroost, en heb my gants ghesetGa naar voetnoot615 Nae 't avontuur my dwongh, 't was mager dan, of vet.Ga naar voetnoot616 Anschouwt nu eens myn staat, en myn welvarentheden, Van gladde lijf en leen, van propre nette kleden:Ga naar voetnoot618 Ick had niet als ick quam, het was al door de keel,Ga naar voetnoot619 620[regelnummer] Ick heb niet, en ick heb al evenwel noch veel: Vermits my niets ghebreeckt (doe sprack hy) ach ick vreese!Ga naar voetnoot621 Dat ick der Rijcken-geck en Taeffel-sot souw wesen.Ga naar voetnoot622 Neen seyd' ick weer daar op, ick heb een seek're kunst Daar ick my met gheneer, en krych een yders gunst;Ga naar voetnoot624 625[regelnummer] Hier is een slach van volck die doch in alle punten De meeste willen zyn met treflijck uyt te munten,Ga naar voetnoot626 Hoewel se plomp en plat en boers zijn van ghestalt;Ga naar voetnoot627 Dien blaes ick in het óór het geen hun best bevalt, Dien prijs ick het verstant, en schóónheyt van ManierenGa naar voetnoot629 630[regelnummer] En gróótheyt van haar gheest, al moet ick het versieren:Ga naar voetnoot630 Diens loven, loof ick oock ist recht, onrecht of bóós,Ga naar voetnoot631 Haar oordeel acht ick hóóch al waart gants rueckelóós;Ga naar voetnoot632 Ick schick my nae den tydt en na haer sotte grillenGa naar voetnoot633 Ick doe al wat zy doen, en wil al wat sy willen, 635[regelnummer] Ist met der harten niet 'tis altoos nae de schyn,Ga naar voetnoot635 Dit doeter veel gheacht by gróóte Meesters zyn.Ga naar voetnoot636
[pagina 57]
koenraat Waarachtigh dits een gheest in sonderlinghe sakenGa naar voetnoot637 Want hy van malle luy weet dolle luy te maken.Ga naar voetnoot638 kackerlack Al dus praatende, siet, so quam ick inde Hal:Ga naar voetnoot639 640[regelnummer] Daer riepen de Vleyshouwers ghelijck van over alGa naar voetnoot640 Hy sick! hem sick! hou sick, myn Heer selje wat kóópen?Ga naar voetnoot641 Hier hy! ouwe kennis je moet van men banck niet loopen,Ga naar voetnoot642 Ick heb moy Kallef-vleys, Runt-vleys, Were-vleys, Schapevleys, hoort me Kaer!Ga naar voetnoot643 Siet dats een Wieringer sock-lam, dats een Schaeger-schaep, dats een Lang-start vannen Jaar.Ga naar voetnoot644 645[regelnummer] Wel gaeje op een aer? gy seltet jou seper beklagen.Ga naar voetnoot645 Doe quam myn Pietertje, en Wabbetje Gerrits vragen,Ga naar voetnoot646 Heerschip! sel ick wat dragen? en ick liep uyt de Hal vangt geraes,Ga naar voetnoot647 Op de Vuegel-marckt; daer kreten de wyven, hoort hier wat elenbaes!Ga naar voetnoot648 Schortje nou een exellenten Haes? of geerje nou gien reyne Kappoenen?Ga naar voetnoot649 650[regelnummer] Wel Vennitje, wilje gien Knynen, gien Duyven, gien Hoenders, noch Kalkoenen,Ga naar voetnoot650 Om inde Venesoenen te setten, te larderen of te bra'en?Ga naar voetnoot651 Van daar ben ick moytjes met hem op de Gaar-marckt egaen,Ga naar voetnoot652 By 'tvolckje die daar voort-staen, met huer jonge Biesten, en nochteren KalvenGa naar voetnoot653
[pagina 58]
Siet dats een Kruys schonckje, dats een Koocker-stickje, die voor Noos, om vier en ein halven,Ga naar voetnoot654 655[regelnummer] En die Hals-knoock om dardalve stuyver: Wilje nou geen Pens, noch Koe-voet?Ga naar voetnoot655 Gien nieren, gien Lever, gien middel-rift, gien hooft-vleys, noch het smaackt so soet!Ga naar voetnoot656 Wilje gien warme Buelling, leverling, bloeling, pieperling hiel goet,Ga naar voetnoot657 Soeckje slabberaen Jasper Goedbloet? ick kanmen waar niet prysenGa naar voetnoot658 Wat hadjegaeren goe Heer, gesalyde Worsten, Verckens-jues, of fyne Sausysen?Ga naar voetnoot659 660[regelnummer] Nou niet, seyd ick, Giertje Gysen. en so kuyerde wy vast voort,Ga naar voetnoot660 Verby de Speck-koopers, byde vreemde Vueghel-luy, die villen my anboort,Ga naar voetnoot661 Hier ouwe Koopman hoort, wel so verby? dat mach niet door de bueghel, Waer nae sieje? nae een overseesche Swan, een Rotgangs, of nae een Ent-vuegel?Ga naar voetnoot663 Ick kreech vlus uyt de Kuegel een slee, met Winders en Tayllingen, siet,Ga naar voetnoot664 665[regelnummer] Dat zyn Knobben, dat zyn Smienten, dats een vogel die Hans hiet.Ga naar voetnoot665 Dats een Pyl-start, 'teeltste beesje dat by de lucht vlieght, sulcx heb icker noch by waeren,Ga naar voetnoot666 Wilje geen Kamper vuegels, al geplockt? neen seyd ick, die sie ick niet gaeren,Ga naar voetnoot667
[pagina 59]
Se siender uyt soo smerich, al haddese voor Kocx jonghen inde kombuys evaeren,Ga naar voetnoot668 En al de aaren, die sin myn te paers en te groen, 'tis dat niet, seydy, gy hebt te vuel kuers.Ga naar voetnoot669 670[regelnummer] Nou Moncksuer Kackerlack, gheeft nu een reys een vaen inde Graef van Muers,Ga naar voetnoot670 By onse ouwe Kittebruers? nou niet seyk, ick moet duese wech kiesen,Ga naar voetnoot671 Doe ginge wy op Sinte Pieters Kerck-hof, ant kleyn Halletje by de Vriesen,Ga naar voetnoot672 Ick macher niet an verliesen sey Sieuken Sipkes van Fraanjer, soo waer ick leef,Ga naar voetnoot673 De hielle bouwt om ien ryaal. Ick docht dat morsige goedt, is duur enoch te geef.Ga naar voetnoot674 675[regelnummer] Mit sietmen de Wortel-teef, Tryn Dubbeldin van Bunschóóten,Ga naar voetnoot675 Wat selje hebben Liestentje, Pynsternaeklen, Bietwort'len of Kroten?Ga naar voetnoot676 Kyck dat hartjen is esloten, ick heb Warmisje en groen toekruytje daer by,Ga naar voetnoot677 En Horense Wortelen, en Raepjes, se smaeken as emmer-appelen en Rysen-bry.Ga naar voetnoot678 Doe gingen wy verby de Brouwery van't Jerusalems kruys, 680[regelnummer] En juyst most ick bloemen, en ick liep onger de Varcke-sluys:Ga naar voetnoot680 Daar sat Koren Jansz en vertrock van 'thuys en d'afcomst van BrittenGa naar voetnoot681
[pagina 60]
Mit dat hy men sach, nam hy zyn naers insen arm, hy rees en lietme sitten,Ga naar voetnoot682 Myn Lansman sach ditte, die ging vast pruetelen, en sprack:Ga naar voetnoot683 'Tmoet een groot Monsuer wesen desen verschreven kackerlack.Ga naar voetnoot684 685[regelnummer] Doe verlienden ickse daer een quack van ouwe kousjes Jaergetijen,Ga naar voetnoot685 Van 'teevangely van 'tspinrocken, van Waaren, en Spóókerijen,Ga naar voetnoot686 Die in hiel ouwe Tijen // hier dickwils plegen te geschien.Ga naar voetnoot687 De guesen moeten Duyvel jagers wesen (seyd ik) want hy laetum nou niet sien.Ga naar voetnoot688 Doe tegen wy op de bien, duer de Hal-steech, en onderwegenGa naar voetnoot689 690[regelnummer] So groeten ons al de Arebeyers die ons quamen tegen. Ick schickte myn baert te degen // die myn schier inde mont quam,Ga naar voetnoot691 En so stryke-baerdende, so quam ick in myn fasol op de middeldam:Ga naar voetnoot692 Doe Lysbet Fokels my vernam // seyse: Koopman ick gheefje schier de granje.Ga naar voetnoot693 Komt koopt nu Krenten, Mangellen, Garsynen, en Aplen van Jeranje,Ga naar voetnoot694 695[regelnummer] En nuwe Karstengen, uyt Spanje // die ons volck lest hebben evrybuyt.Ga naar voetnoot695 Doe quamen wy op de Vis-marckt, daer wast Pieter-Cely, dit uyt,Ga naar voetnoot696 Emmerlock, hoor hier Kornuyt // komt hier me vaer: koopt een sootje,Ga naar voetnoot697 Leest jou ga'ing uyt dit tobbetje, en schietse in dit Vlootje,Ga naar voetnoot698
[pagina 61]
Ick hebse noch wel een schootje gróóter, komt hier! waer sinje Ot?Ga naar voetnoot699 700[regelnummer] Haelt een net met vis, uyt de korf, of kaer by 't vlodt,Ga naar voetnoot700 Brengt doch gien uytschot, gaet heen mijn kóórentje van achtien Jaren.Ga naar voetnoot701 Al ree man (seyd hy) moer, ic selje dat wel opsen elvendartichst klaeren,Ga naar voetnoot702 Ick verstaeme op die snaeren // also wel als onse buurman Klaes Os.Ga naar voetnoot703 Y-bot, Hoeck-bot, dats blaeuwe Braet-spieringh, dat sin Melckbaersjes, en purmer-pos. 705[regelnummer] Kom heerschip, maackt me los // dats lustighe water-scheeps vis,Ga naar voetnoot705 Datsen rootschilde-braesem, en een Korper die inden Ysel gevangen is, Die muen-vóóren dobbelt die mis? siet, datsen lecker gelt-snoeckje,Ga naar voetnoot707 Hoort hier wat Lijsbet Leffers, hoort hier wat, wel moer wat soeckje?Ga naar voetnoot708 Mit snapten ic om't hoeckje // daer stonde die mossel-eters een hiel gerit,Ga naar voetnoot709 710[regelnummer] Hael mosselen, hael mosselen, Zeelantsche mosselen, varsch enne wit!Ga naar voetnoot710 Watte varsche mosselen benne dit // 't zijn mosselen as oesters seyden die kluyvers,Ga naar voetnoot711 Daer quam onse buurwijfs meyt, en haelden een emmer vol voor twee stuyvers. Get hoe gluurden daer die snuyvers, na een tas van een parlde-pop,Ga naar voetnoot713 Daer quamen die Dief-leyers, en maaktent daer byt huysje so ruym op,Ga naar voetnoot714 715[regelnummer] Dien gaf de meydt een schop // die een kóóntje, en d'ander een klaaterGa naar voetnoot715 En wurpen de maeten de matten, de paenders int waater,Ga naar voetnoot716 Plom verlooren vande sluys.Ga naar voetnoot717
[pagina 62]
Andre schortent onder haer arem, en brochtent moytjes 't huys,Ga naar voetnoot718 O docht ick dit ghespuys // wie mienese nou wel datse binne? 720[regelnummer] Se souwe de dieve vangen, en laete de schaemel-luy een duytje winnen,Ga naar voetnoot720 Wat selt volckje nou beginne // se hadde daer so moy voort edaen,Ga naar voetnoot721 Ja docht ick in myn selfs 't is leelijck datse so op middel-straet staen.Ga naar voetnoot722 Doe saegen wy de vis-slaghers de vis of-slaen, doe sach ick na de Zeevis bancken,Ga naar voetnoot723 Daer stonden die brandewijn-drinckers, en droncken 't mutsjen om twee blancken,Ga naar voetnoot724 725[regelnummer] Met riep Jannetje vrancken // datsen stranckt-visje, datsen gul, dats schellevis!Ga naar voetnoot725 Ick hebse met lever en kuyt, die soo varsch als een wronghel is,Ga naar voetnoot726 Siet vryers hoe stijf datse is // s'is tangsjes ierst of eslaghen.Ga naar voetnoot727 Dat sin meysjes met blancke borsjes, muegese jou niet behaghen? Maer Aaltje van Schaghen // mijn kóópwijf, die weesme gaet verby.Ga naar voetnoot729 730[regelnummer] Doen tradden wy na de ael-wijven, daer ande drie vijseltjes sy,Ga naar voetnoot730 By Griet Jan dicken, en Fy die soo ficks is op het vel te stróópen,Ga naar voetnoot731 Daer wast hoor hier vrient, selje neb-ael, grof-ael, of fijn-ael koopen? Soeckje puyt-ael, leb-ael, kat-ael, wilt niet veerder loopen, Ick heb vry wat keurs,Ga naar voetnoot733 Doe gingen wy de waech neer, 't water langes, over de koren-marckt nae de beurs,Ga naar voetnoot734
[pagina 63]
735[regelnummer] Daer kregen wy so veel Bonsjours en Baeselmanis van de rijcke monseurs,Ga naar voetnoot735 En soo veel goen dach van pelsers en schruers, dat hy bril sach, en ick mostmen omkieren,Ga naar voetnoot736 Om Godswil Landtsman, seyd hy: Ghy mochtmen dat oock wel lieren, Strackx begon hy myn te vieren en te eeren als een groot Kaddet,Ga naar voetnoot738 Wel hoort hier seyd ick: en siet, dat ghy wel op myn woorden let; 740[regelnummer] Ghy moet pluym-strijcken, en schoon-praten, en liefkóósen De groote rijcke luy, al warent Goddelóósen, En smeeren haer het zeem van Honich om de mondt,Ga naar voetnoot742 Dit is een nutte kunst, die mijn verstandt eerst vondt,Ga naar voetnoot743 Treet myn voetstappen na so salt u gaen na wensche, 745[regelnummer] En maackt afgoden van de veel vermoghen Mensche.Ga naar voetnoot745 Na dien ick dit gheslacht so Aartich heb verweckt,Ga naar voetnoot746 Soo heb ick oock ghedocht te voeren in de SecktGa naar voetnoot747 Van myn eyghen naam, dats vande Kackerlackisten, En waarom ick so wel niet als d'andere seck-tisten?Ga naar voetnoot749 750[regelnummer] Want yder die nu is een weynich wel bespraackt; Een seckt, of aanhangh na zyn fantasye maackt, Mits nueswijs misverstant der menschen dart'le óórenGa naar voetnoot752 Meest altóós zyn belust om steets wat nieuws te hóóren,Ga naar voetnoot753 Maar ick verpraat myn tijdt, ick moet gaen, doen myn lastGa naar voetnoot754 755[regelnummer] En schencken haar de Maacht, en bidden haar te gast.Ga naar voetnoot755 Hola! 'ksie Koenraat daar, de Dienaer van de vryer,
[pagina 64]
Die staat daar voor de deur, bedroeft, ach arme strijer!Ga naar voetnoot757 Hy heeftet seecker slecht, daarom is hy beschruemt,Ga naar voetnoot758 Hy sterreft schier van kouw, hy schijnt wel seer verkluemt, 760[regelnummer] Verkonckelt in zyn blaas, en knoffelt met zyn handen,Ga naar voetnoot760 Al was hy om de Noort an die Way-gatsche stranden.Ga naar voetnoot761 Syn Turf is hier te licht, ick moet met dese guytGa naar voetnoot762 Wat alven, wat boerten, en haelen hem wat uyt.Ga naar voetnoot763 koenraat O desen sot die meent hy heeftet al ghewonnen 765[regelnummer] Met zyn schenckagie, en 'tis noch nauw begonnen.Ga naar voetnoot765 kackerlack Hout! dat ick niet te slecht op zyn steeghjes volck groet,Ga naar voetnoot766 Maar als Grandisimo met vijf treen ande hoedt,Ga naar voetnoot767 Dus, een, twee, drie, vier, vijf, A la mode de Fransche,Ga naar voetnoot768 Moers volckje sal dit haast by Alterum Partum dansche.Ga naar voetnoot769 770[regelnummer] Met Eerbiedighe dienst, die u hoocheyt verdient, Wenscht Monsuer Kackerlack zijn aldergrootste vrient Koenraat gesontheyt toe, en voorspoet in zyn saaken: Hoe staje so en kyckt, wat meuchdy hier toch maaken?Ga naar voetnoot773 koenraat Ick sta stil, en recht op, en doe ter weerelt niet. kackerlack 775[regelnummer] Maar siet ghy hier niemant die ghy niet gaeren siet? koenraat Ja, u. kackerlack dat gheloof ick, maar noch gheen and're dinghen?
[pagina 65]
Hoe sie ick dan in u so veel veranderinghen?Ga naar voetnoot777 Ick spuer dat u ghemoedt sich t'eenemaal ontset.Ga naar voetnoot778 koenraat Ick sie niet dat myn deert ontroert oft yet belet.Ga naar voetnoot779 kackerlack 780[regelnummer] Dit vuyltjen, wat dunckt u, sal sy oock wel passenGa naar voetnoot780 Tot een Dienst-maasen, om de schotelen te wassen?Ga naar voetnoot781 En wat 't een, en wat aars?Ga naar voetnoot782 koenraat 'tis een meyt als een kruyt, Ja wel s'is het waardich als een duyts broot een duyt,Ga naar voetnoot783 Sy souwtje op een stil watertje wel of klaaren.Ga naar voetnoot784 kackerlack 785[regelnummer] Men souw' een sieke bruydt daer kunnen me bespaaren.Ga naar voetnoot785 koenraat Och lieve vaar, dat is met u toch al ghedaen.Ga naar voetnoot786 kackerlack Komt tot myn ouwerdom, het selje oock vergaan.Ga naar voetnoot787 Hoe plech ick onse Trijn int langhe gras te graeslen.Ga naar voetnoot788 koenraat Nu gis ick ben jy al over 'tPocken en 't MaeslenGa naar voetnoot789 790[regelnummer] En wat souw jy doch by een jongh Venus dier // doen?Ga naar voetnoot790 kackerlack Haast soo veel als ghy, laatje hartje gien sier // doen;Ga naar voetnoot791
[pagina 66]
Ik ben een ouwt Soldaat, myn alderbeste maatje!Ga naar voetnoot792 koenraat Wil ick u wat seggen, Speciaal? u schort een praatje,Ga naar voetnoot793 En 't komt my niet te pas met u hier langh te staan. kackerlack 795[regelnummer] Hoe na sal jy yewers op de kittel-jacht gaan?Ga naar voetnoot795 koenraat Daar en behoef ick u gheen bescheyt van te gheven.Ga naar voetnoot796 kackerlack Souw dat dan d'eerste reys nu wesen van u leven?Ga naar voetnoot797 koenraat Ick loop so niet als ghy!Ga naar voetnoot798 kackerlack Nochtans Koenraat ick gis Dat gy al garen gaet daer wat te lacchen is.Ga naar voetnoot799 koenraat 800[regelnummer] Daar ben ick te vroom toe, te deeg'lijck, en t'oprecht.Ga naar voetnoot800 kackerlack Ghy sult de kost wel krijghen, houtje maar wat slecht;Ga naar voetnoot801 Kuendy maar wat bangh sien, of na de mont wat spreken,Ga naar voetnoot802 Ghelyck u Meester, die de Meysjes kan bepreken,Ga naar voetnoot803 Siet, door de aable kunst van zijn geswinde geest,Ga naar voetnoot804 805[regelnummer] Want met een aardicheyt hy Weeuw en maacht beleest:Ga naar voetnoot805 Wanneerder yemant sit en naydt, of ployt haar doeckje;Ga naar voetnoot806 Hy vlijt hem neder tzeet, en haalt dan voort zyn boeckjeGa naar voetnoot807 Vande Nigromancye, en doetje daer een les,Ga naar voetnoot808 Die langher niet en duurt dan van een uyr vyf ses:
[pagina 67]
810[regelnummer] Al sit de Meyt en wringt om op 'tghemack te wesen;Ga naar voetnoot810 Wat duncktje kan hy dan de Meysjes niet belesen? En siet wat u belanght! ghy bent een zeer wijs knecht,Ga naar voetnoot812 Ist dat ghy u verstant an dese kunst eens lecht, Ick mien dat ghy u Baas haast over 'thooft sult leeren, 815[regelnummer] Want ghy sult dan de Droes beleesen en besweeren:Ga naar voetnoot815 koenraat Gordt! hoe ga gy daar me duer?Ga naar voetnoot816 kackerlack dat is so, dat blijckt. koenraat Wil ickje segghen, wat myn dunckt dat ghy gelijckt? kackerlack Wel wat doch? koenraat een werelt so schoon en uytgelesen Sydy, en ghy hebt al wat inde werelt mach wesen; 820[regelnummer] Van schalckheyt, achterclap, en van pot-boevery,Ga naar voetnoot820 Van haat, en van Italiaensche deuchtnietery, Ick loof niet anders, dan de man van u komst geweeten // hetGa naar voetnoot822 Die de Mensch aldereerst een kleene werelt geheeten // het.Ga naar voetnoot823 Hoe voer je daar we'er geest?Ga naar voetnoot824 kackerlack wel, jy kuntet uyt legghen, 825[regelnummer] Swijgen best! wy kenne melkaar geen eer opsegghen.Ga naar voetnoot825 koenraat Ja ghy hebt schaamt en eer te Kercken al gebracht.Ga naar voetnoot826
[pagina 68]
kackerlack Ick gis dat ghy mijn, en meest al dit volck slacht;Ga naar voetnoot827 Die op een ander steets veel schrollen en veel spreken,Ga naar voetnoot828 En haalen telckens op van ellick-eens ghebreken. 830[regelnummer] Nu dat is daer Koenraat geeft doch Moy-Ael een praat.Ga naar voetnoot830 Bidt haer van uwent weghen datse mijn inlaat, Want siet om mynent wil: so begin ick te vresen, Dattet mijn gaeren souw wel druets gheweyghert wesen.Ga naar voetnoot833 koenraat Daar is een seeker Radt dat aller weghen draytGa naar voetnoot834 835[regelnummer] Dat schielijck werpt om hóógh, die gantschlijck t'onder leyt, En 't smackt hem licht om laach die op haer macht hier trótse:Ga naar voetnoot836 So salt oock gaan met u! o ghy doortrapt en schótseGa naar voetnoot837 Panlicker als ghy zijt! of ghy nu schóón de póórtGa naar voetnoot838 Met u kleyn vingertjen, of't alderminste wóórt 840[regelnummer] Kunt op'nen als ghy wilt, by daaghen en by nachten; Ick sal nu van't geluck nu oock mijn kans verwachten, Dat toch by buerten gaat, en yder heeft zijn Tijdt.Ga naar voetnoot842 kackerlack Secht my de waerheyt eens, en doet u dit gheen spijtGa naar voetnoot843 Dat voor u ooghen ghy dit dus moet sien geschien? 845[regelnummer] Siet vrijer datsje veur! maer hebdy oock t'ontbienGa naar voetnoot845 Hier binnen in huys an Moy-ael, of an haer meysje? koenraat Nu niet Kackerlack, Ja hoort hier? soentse een reysje.Ga naar voetnoot847 kackerlack Dats garen e daen.Ga naar voetnoot848
[pagina 69]
koenraat Ick kant hem nu niet beletten, Maer 'kwed ick eer yet langh hem sulcx sal ontsetten,Ga naar voetnoot849 850[regelnummer] En segghen: staeter nu buyten datje swiet,Ga naar voetnoot850 So en wayt u de róóck dan inde óógen niet,Ga naar voetnoot851 Tis sulcken kabouter, o mijn! tis sulcken vrientje!Ga naar voetnoot852 Hy belooft alle dingh, maer hy mienter niet ientje, Tis Jan allemans vrient, hy heeft ellick een liefGa naar voetnoot854 855[regelnummer] Soo langh hyer by is: zijn heerschip het een briefGa naar voetnoot855 Als de hielle Zuyer Zee; mit een groote zegelGa naar voetnoot856 Ghelijck de Diemer Meer, wat ick gun hem de negelGa naar voetnoot857 In zijn klapmuts. Wel hy! wie kijckt daer gunts soo snelGa naar voetnoot858 Exce komplurius, scheele luy sien niet wel.Ga naar voetnoot859 860[regelnummer] Aaris konicketutel stae gy so opje tóónen?Ga naar voetnoot860 Heer! wat het dat meysje twee bolle vette kóónen, Maar sinjer mee booren, soo isset gangs geen nóót?Ga naar voetnoot862 Wel hoe! benje mal? wel waerom worje róót? Kackerlack uyt. Siet hier! hier is hy weer, kijckt hoe gaet hy prijcken: 865[regelnummer] Had hy een beesem in zijn naers, hoe souw hy strijcken?Ga naar voetnoot865 O mijn! hy is so blijt, dat hy hem schier wilt // lachtGa naar voetnoot866 kackerlack Wel borst sin g'er noch? hoe nae houje schilt // wacht?Ga naar voetnoot867 Of wil gy eens bespien wie dat hier al mach komen?
[pagina 70]
Oft vreest de vryer nu dat sy hem vande vromenGa naar voetnoot869 870[regelnummer] En stoute Kapiteyn sal werden nu ontleydt?Ga naar voetnoot870 koenraat Wel hoe kundijt soo raen? wie heeftet u gheseyt? Sulcken ding is het, je hebt seeckere quinck-slaghen:Ga naar voetnoot872 Gaat heen gy licht-schuyt! gaat vry deur gy leghe-waghen!Ga naar voetnoot873 Achter sie ickje lest, gaet heen ghy rechte guyt!Ga naar voetnoot874 875[regelnummer] Hoort hier! als ghy onder gaet soo blaest de kaers uyt.Ga naar voetnoot875 Het is een fray ghesel die elck toet inde óóren,Ga naar voetnoot876 Niet dat hem leet is maar dat hem lief is te hóóren. Writsart uyt. Wel is dit Writsert niet? Jaat, 't is ons jonckste soon! Zijn vader had hem thans wel stricktelijck gheboonGa naar voetnoot879 880[regelnummer] Dat hy de schipper, die op Lissebon sou vaeren Souw schicken in het schip de alderbeste waeren.Ga naar voetnoot881 Eer dat de koude vorst met gront-ijs al het Y Beschiet, met schots op schots: waar door voorseker hyGa naar voetnoot883 Souw blijven van zijn reys, met achterstal versteken,Ga naar voetnoot884 885[regelnummer] Behalven dattet goedt sou vervriesen, ofte breeken. Wel wat ghebaar is dit? hy siet seeker wel woestGa naar voetnoot886 En kijckt nu hier, nu daar, hy heeftet dapper noest!Ga naar voetnoot887 writsart en Koenraat Wat staat my nu te doen? ay mijn! ick siese nieuwers,Ga naar voetnoot888 Waar dat ick lóóp of kijck: en immers is sy yewers.Ga naar voetnoot889 890[regelnummer] Wat sal ick dese steech of ghene straat in slaan?
[pagina 71]
Of sal ick nae de brugh: of nae het waater gaan?Ga naar voetnoot891 Ick weet niet hoe ick wil; dus stont ick noyt mijn daghen;Ga naar voetnoot892 Sy is de nuwendijck: of de kolck ingheslaghen. Sy is waar datse is, s'is buyten mijn ghesicht; 895[regelnummer] Sy sal my hoop ick eens noch komen in het licht.Ga naar voetnoot895 Ach uytstekende Maacht! die mijn dus doet verdwaalen, Souw selfs de schóónheyt self by u wel kunnen haalen? Ick weet niet watse souw, het schoonst dat my verscheenGa naar voetnoot898 En 't suyverlijckst wel eer dat is nu maar ghemeen!Ga naar voetnoot899 900[regelnummer] O uytghenomen beeldt! met wat vermoghen krachtenGa naar voetnoot900 Zo wentelt, weldt, en woelt u schóónheyt mijn ghedachten,Ga naar voetnoot901 Ten was gheen schóónheyt, dat ick eerst voor schóónheyt hiel: U schoonheyt ongemeen is alder schóónheyts Siel, Met wat bevallicheyt zijt ghy int óóch ghecropen?Ga naar voetnoot904 koenraat 905[regelnummer] Wel desen heeft al mee van't selfste sop ghesopen!Ga naar voetnoot905 writsart O dien oude draf-sack!Ga naar voetnoot906 koenraat O desen is soo tjats So 't Ritsert deedt om 't jocks, hy salt wel doen om twats!Ga naar voetnoot907 Het moeytme van mijn Heer, en 'tis oock te beklaghen,Ga naar voetnoot908 Dat al zijn kind'ren haar soo onghereghelt draghen:Ga naar voetnoot909 910[regelnummer] Want d'outste die is gayl, en op een hoer versot, En dese jongen loopt van kuf, van kot in kot.Ga naar voetnoot911 writsart Foey, dat dien saggelaar my daar juyst most ghemoeten,Ga naar voetnoot912
[pagina 72]
Hadt ick doch doorgesnapt sonder hem eens te groeten,Ga naar voetnoot913 So hadt ick dat ghelel so langhe niet ghehóórt:Ga naar voetnoot914 915[regelnummer] Ick wedt hy hondertmael verhalen mocht een wóórt,Ga naar voetnoot915 Ick stondt vast in mijn selfs verstuert en parlementenGa naar voetnoot916 Om dat myn oudt Oóm daar so langhe stont en drenten.Ga naar voetnoot917 Wel hier comt Koenraat, siet, Godt geef u goeden dach! koenraat En ick wensch u myn Heer al watmen wenschen mach: 920[regelnummer] Wel hoe drul-oorje dus? hoe dus verbaast van wesen,Ga naar voetnoot920 En pruetelt binnens monts, ist van vruecht oft van vresen?Ga naar voetnoot921 Van waar koomdy so snel, en siet dus droef en wreet?Ga naar voetnoot922 writsart Ghy vraachtme Koenraat, dat ick selve niet en weet;Ga naar voetnoot923 Ick weet niet wat ick weet, ick soumen niet vermetenGa naar voetnoot924 925[regelnummer] Te weten dat ick weet, of ick oyt heb gheweten:Ga naar voetnoot925 Ick weet niet of ick sit, ick weet niet of ick sta, 'k Weet niet van waar ick koom, veel min waar dat ick ga, So harssen-loos ben ick, doort rasen van myn sinnen,Ga naar voetnoot928 Door d'onghebondenheyt van myn te dolle minne.Ga naar voetnoot929 930[regelnummer] Gedenckt u Koenraat wel, dat ick u dickmaals brochtGa naar voetnoot930 In ons Packhuys; daar ick u menichmaal bedochtGa naar voetnoot931 Met róóckte Salmen, en met heele korven vyghen,Ga naar voetnoot932 Met Brooden Suyckers, en wat ick meer kon krijghen:Ga naar voetnoot933 En vulden ick u niet een anckertje met wijnGa naar voetnoot934 935[regelnummer] Nu lestent, doene wy tot uwent soude zyn?Ga naar voetnoot935
[pagina 73]
En sloockent in een Mandt, die met Hoy ghedeckt // was,Ga naar voetnoot936 Myn Vader peyldent, hy docht dattet gheleckt // was.Ga naar voetnoot937 Ghelyck als Jasper Buur, die een moy hallif AamGa naar voetnoot938 Rynsche Wijn inley, (teghen zyn Vrouw haar Kraam)Ga naar voetnoot939 940[regelnummer] Die de Maartens en knechts allengsjens uyt lickten:Ga naar voetnoot940 En so hy eens met kracht het vatten, en wicktenGa naar voetnoot941 Hoe veel der noch mocht zyn: hy tilt so stijf an 't vatGa naar voetnoot942 So dat hy met de start vil lustich op zyn gat.Ga naar voetnoot943 So ginght oock met de Man van onse Kniertje Louwen, 945[regelnummer] Die met zijn halfvat bier docht kerremis te houwen: Maar Knier was hem te gauw, sy dronck voor tijdt-verdrijf En lurckten so langh, tot zyt hadt in haar lijf; Op Sinte Kermis kreech de Man zijn beste vrienden:Ga naar voetnoot948 Hy nam een groote pot, die hy vol tappen miende: 950[regelnummer] Hy licht de pottaart op, en hy klopt uyt het vatGa naar voetnoot950 De dueffick, en hij stopt zyn duym int lege gat.Ga naar voetnoot951 koenraat Maar Writsert watje seght? ick kanme niet bedwinghen Van lacchen, dats een klucht! o Menschen! watte dinghen: Het is te wonder soet: ick hebbet noyt ghehóórt.Ga naar voetnoot954 writsart 955[regelnummer] Al mallicheyt ghenoech, luystert in aernst vóórt:Ga naar voetnoot955 Kreech ick niet van't Kantoir uyt dóósen en uyt laadenGa naar voetnoot956 Konfyten ingeleyd, en veelderley Suckaden?Ga naar voetnoot957 En statet u niet voor dat ghy doen dickwils sey:Ga naar voetnoot958 O Writsert oft gheviel dat ghy u sinnen leyGa naar voetnoot959 960[regelnummer] Op Dochter, Vrouw, of Weeuw ghy moocht my wel ghelovenGa naar voetnoot960 Ick souw om uwent wil als voor myn selven sloven.
[pagina 74]
Dit hebdy my belooft, betoont nu wie ghy zyt,Ga naar voetnoot963 'k Sal op een hoedt niet sien ist dat ghy wel bedijt; Ghy bent seker soo Eel om yemants woort te houwenGa naar voetnoot964 965[regelnummer] Als ick niemant vant gilt sou konnen toebetrouwen.Ga naar voetnoot965 Stelt nu de macht int werck, van u welsprekens kunst, So langh tot ghy verkrijcht myn alderliefstens gunst, Wiens schoonheyt uyt haar selfs natuurlijck is ghebooren, Niet met quacksalvery, noch dranckjes van Doctoren. 970[regelnummer] Ghelijck sommighe luy, die so hebben ghekliecktGa naar voetnoot970 Om schoon en moy te zyn, dat zy nu zijn vol sieckt, Vol quellings, en vol fluyms, waar door dat zy verwervenGa naar voetnoot972 Een leven sonder lust, en sterven sonder sterven: Recht als die Blieck-vyst, die daar gist'ren achter sat,Ga naar voetnoot974 975[regelnummer] Die om dit nuwe snofs-wit so veel rommelinghs at,Ga naar voetnoot975 Van Boeckweyt, Gort en Krijt, en watter te koope // was, Nu gaatse goede Meydt, of haar peeckel ontloope // was:Ga naar voetnoot977 Dan klaachtse voor haar hart, dan wijstse voor haar Borst,Ga naar voetnoot978 Ach Moertje seydse lest: daer leydt myn sulcken korst,Ga naar voetnoot979 980[regelnummer] Met vielse op haer buyck en gaf drie groote kreeten:Ga naar voetnoot980 Doen sprackse overluydt, 'k sal myn leven niet eten Dat ongesonde tuych van onbereyde spijs, Van raeuwe Taruwe graan, van Haver, Garst, of Rijs, Van sant, van turf, van as, van koolle noch koolstruycken, 985[regelnummer] Ick sal in alle dingh myn ouwers raat gebruycken. Ick kander oock een deel die heele groote lappenGa naar voetnoot986 Van wolle laaken uyt haar rock en Huycken kappen:Ga naar voetnoot987
[pagina 75]
Vondese de schuurmanckt met d'ooly-doecken staen,Ga naar voetnoot988 Hoe souw dat volck dan wel in grasduynen gaen!Ga naar voetnoot989 990[regelnummer] Die Rijcke luy'er kluer die staater mennich duur,Ga naar voetnoot990 Ick laat de Joffers staan, die swack zyn van natuur:Ga naar voetnoot991 Maar siet de Dienst-meysjes, die starcke schoncken // haddeGa naar voetnoot992 Die siender uyt, of s'uyt een gieter ghedroncken // hadde.Ga naar voetnoot993 De Vrouw die is wel dol, de Dochter is wel geck, 995[regelnummer] Die voor een schoonheyt hout, dat jammerlijck ghebreck! En isset niet met Godt hartneckelijck ghestreden, Wanneer men niet vernoecht, en maact and're schoonheden,Ga naar voetnoot997 Als ons zyn wijsheyt gaf? Sy toonen met die schijnGa naar voetnoot998 Hoe ondanckbaar, hoe slecht van oordeel datse zyn. 1000[regelnummer] De Moeders zyn wel sot die hare kleene kind'ren So rijghen, dat sy haar het wassen gants vermind'ren,Ga naar voetnoot1001 En dringhen 't teere wicht in een ghebóótste lyfGa naar voetnoot1002 Van blick of lóódt benaydt in harde steecksel stijf,Ga naar voetnoot1003 Daar gaan de wichters in benepen en ghespannen,Ga naar voetnoot1004 1005[regelnummer] En werden nimmermeer volwasse kloecke mannen. Wert hier een Dochter nu wat poeslich vet en blosGa naar voetnoot1006 Die dunckt haar te zijn nut in't Leger voor een Tros.Ga naar voetnoot1007 koenraat En u lief, is sy schoon? writsart Ja Koenraat so volcomen! Dat nuwe schoonheyt heeft haar aansicht aanghenomenGa naar voetnoot1009
[pagina 76]
1010[regelnummer] Sy heeft een eyghen verf die niet is gheblancket:Ga naar voetnoot1010 Haar lichaams stal is fray, niet rangh, noch niet te vet.Ga naar voetnoot1011 koenraat Hoe out?Ga naar voetnoot1012 writsart Na datse scheen aan't wesen of bedaaren So is sy out ontrent haar ses of achthien Jaaren. koenraat Int bloemeken van haar tijt! writsart Siet Koenraet dat je maakt 1015[regelnummer] Dat ghyse lockt met list, en met gheweldt haar schaakt; Bedenckter u eens op, hoe ghyse sult bepraaten En stommelt u bedroch, nu wacker uyt de gaaten:Ga naar voetnoot1017 Bedriechtse met een vondt en levertse an my,Ga naar voetnoot1018 Ick wil dat ghyse brenght het sy oock hoe het sy. koenraat 1020[regelnummer] O! wat besluyt is dit? sonder sich te bevraagen:Ga naar voetnoot1020 Secht my wiens dochter ist, of wien zijn toch haar maaghen?Ga naar voetnoot1021 writsart Dat weet ick niet. koenraat Dats vreemt! hoe ist dan datse hiet? Van waar isse? waar woontse? writsart dat weet ick niet. koenraat Waar hebdyse ghesien? of waar quam sy u teghen? 1025[regelnummer] Geeft mijn doch wat bescheyts?Ga naar voetnoot1025 writsart Op straat hier onderwegen.
[pagina 77]
koenraat Waar bleefse toch int lest? waar gingse? writsart Dat weet God. En ick en wetet niet, dat maakt mijn dol en sot. koenraat Hoe so?Ga naar voetnoot1028 writsart Maar; vraagje dat? soo ick na haar was gaande So ontmoet my Jan kray, mijn noom die hiel my staande,Ga naar voetnoot1029 1030[regelnummer] Ick sweerje dat ick hem niet met mijn ooghen sach In een heel hallef jaar, als juyst op desen dach Doen ick hem alderbest wel moghen hadt ontbeeren. koenraat Wel gingje niet weerom? writsart Ick dorst niet ommekeeren, Hy was mijn op het lijf, eer ick het sach, of wist, 1035[regelnummer] Ick hadde anders in een steegjen eens ghepist: Den schudde-bol, die sprack al stamerend' met lispenGa naar voetnoot1036 Wel hoe bocht-jachtje dus? Dit moet ick u berispen.Ga naar voetnoot1037 Hoe dus wilt-weyich? ha! wat sinje voor een knecht?Ga naar voetnoot1038 Secht u vaer dat ick ben gheroepen voor het recht,Ga naar voetnoot1039 1040[regelnummer] En stae op Schepens rol, en dat hy teghen morghenGa naar voetnoot1040 My eenen Advokaat, en voorspraack moet besorghen:Ga naar voetnoot1041 Dit was telckens weer an en duurde sonder endt.Ga naar voetnoot1042 Hy gingh, ick sach, ick liep vast hier en daer ontrendt,Ga naar voetnoot1043 Maar vont haar nieuwers niet.Ga naar voetnoot1044 koenraat moglijck oft die persoon // is
[pagina 78]
1045[regelnummer] Die duer Kackerlackje Moyaeltjen angheboon// is. writsart O bloedt waar machse zijn?Ga naar voetnoot1046 koenraat En wasser niemant by Die haar bewaarden of gheleyden an haar sy?Ga naar voetnoot1047 writsart Ja Kackerlack die guydt, die volchde haare schreede.Ga naar voetnoot1048 koenraat 'k Heb nu verslachs genoech. die selfste meen ick meede. writsart 1050[regelnummer] Spotje metme! hoe ist?Ga naar voetnoot1050 koenraat ick meen dien oock voorwaer. writsart Kundyse Koenraet? segt, en waar soo zaachdy haar?Ga naar voetnoot1051 koenraat 'k Hebse gesien, ick kent; en weet waar sy ontrent // isGa naar voetnoot1052 writsart Ach! Koenraet wat ick hoor! ist waar dats u bekent // is koenraat Ick kense en ick weet waar dat sy haar onthouwt:Ga naar voetnoot1054 1055[regelnummer] Want s'is gebracht vereert, en in Moy-aals ghewouwt.Ga naar voetnoot1055 writsart Wien is soo rijck van macht, die sulcken personagie Kan sluyten uyt zijn hart, en schencken voor schenckagie? koenraat Den Hopman Roemer is 't, en die heeftse soo koel, Gheschoncken, en ghestuurt u broeder Ritsaarts boel.Ga naar voetnoot1059 writsart 1060[regelnummer] Ach broeder lief! ick merck alleen uyt dese deelen Van dit verhaal, dat ghy een droeve rol sult spelen.
[pagina 79]
koenraat Maar weetje wat u broer zijne vereeringh is?Ga naar voetnoot1062 writsart Wel wat, secht dat ick bids?Ga naar voetnoot1063 koenraat Een verrompelde Mooris. writsart Wat is mijn broer so sot, dat hy sou durven dencken 1065[regelnummer] Een soo mismaackten mensch by sulcken beeldt te schencken?Ga naar voetnoot1065 By sulcken creatuur! soo kan ick wel bevroen,Ga naar voetnoot1066 Dat hy te laach leyt, en daar niet op sal doen.Ga naar voetnoot1067 Seker die yemants hart met gifte soeckt te stelen Die moet niet gierich zijn, maar moet de gilde spelen:Ga naar voetnoot1069 1070[regelnummer] Wel Koentjen, ick wist noyt dat ons Moy-aal soo naarGa naar voetnoot1070 Woonachtich, noch dat sy ons nae ghebuure waar:Ga naar voetnoot1071 Want ick en hebber noyt in't minsten af vernomen,Ga naar voetnoot1072 Hoe nae is sy hier oock eerst metter woon ghekomen?Ga naar voetnoot1073 koenraat Sy heefter wel gewoont ontrent een maant oft thien, writsart 1075[regelnummer] Wel dat is seker vreemt, ick hebber noyt ghesien: Maar is sy doch soo schoon ghelijck sy wert ghepresen?Ga naar voetnoot1076 koenraat Jase waarlijck!Ga naar voetnoot1077 writsart Maar niet ten aensien van desen. koenraat Dats wat anders.
[pagina 80]
writsart Dats waar mijn aldertroutste vrient, Ick bid u doet u best dat ghyse my verliendt.Ga naar voetnoot1079 koenraat 1080[regelnummer] Dat wil ick gaaren doen uyt minnelijcker harten, Ghelieft u oock yets meer?Ga naar voetnoot1081 writsart Waar heen? koenraat 'tHuys om de swarte Te brenghen aan Moy-aal, ghelijck u broer beval,Ga naar voetnoot1082 writsart Gheluckige Mooris, die salich wesen sal. koenraat Waarom doch? writsart Maar daarom: om dat sy alle daghen 1085[regelnummer] By haar sal zijn in huys, en nae haar wel behaghen Verklaaren haar ghesicht, in d'ooghen van de SonGa naar voetnoot1086 Die met haar flonckeringh mijn Sieltje soo verwon:Ga naar voetnoot1087 En sal sy niet altijt, haar moghen sien en spreken In kamer en vertreck? en 's nachts onder de deken 1090[regelnummer] Sacht slapen an haar zy?Ga naar voetnoot1090 koenraat Wat souwt zijn of ghy waart Soo salich en so rijck, ghelijck ghy hier verklaart?Ga naar voetnoot1091 writsart Wat middel of wat raat, soudy hier toe toch vinne?Ga naar voetnoot1092 koenraat Maar dat ghy eens anschoot het kleedt vande swartinne!Ga naar voetnoot1093 writsart Hoe; haar kleedt? wel hoe voort?
[pagina 81]
koenraat Dan souden wy met roet, 1095[regelnummer] Met lijmswart, of met tuych van eenich ander goetGa naar voetnoot1095 Besmeeren 't aengesicht, en uwe hande beyde. writsart En dan! koenraat En dan sal ick u in haar plaats ginder leyde. writsart Wel; dat gaat noch seer wel. koenraat En zijnde daar geleyt Sal ick een reden van u broers gheneghentheytGa naar voetnoot1099 1100[regelnummer] Vertoonen aan Moy-aal, met stuypen en met nijghen.Ga naar voetnoot1100 Maar wat ghy hoort en siet gy moet altóós stil-swijghen.Ga naar voetnoot1101 writsart En soricht niet ick salt beschicken inder daat.Ga naar voetnoot1102 koenraat O wat gheleghentheyt! sich voor u mercken laat;Ga naar voetnoot1103 Ghy sult dan vryelijck daar moghen met haar spelen, 1105[regelnummer] En stormen, en kussen, en stoeyen, stroocken, streelen,Ga naar voetnoot1105 En slapen neffens haar, van niemant niet bekent,Ga naar voetnoot1106 Want wie souw dan vermoen yet anders of ghy bent De Mooris van u broer? writsart My is in al mijn leven Van geenich mensch die leeft, soo goeden raat ghegheven!Ga naar voetnoot1109 1110[regelnummer] Komt gae wy al ons best, en vaerdich my anschietGa naar voetnoot1110 Haar kleedt.Ga naar voetnoot1111 koenraat Ick secht in spel, binje mal? ick mient niet.
[pagina 82]
writsart Wat duyvel mueghdy dan de geck met mijn so scheren? koenraat Weetje wel 't is verboon by klock-slach vande HeerenGa naar voetnoot1113 Dat niemant wie hy sy mach loopen meer voor momGa naar voetnoot1114 1115[regelnummer] Bij nacht nochte by daagh? writsart Wat daar geef ick niet om. Komt gae wy slechts maar duer. koenraat Ghy sultet u beklaghen! writsart Dat ben ick wel ghetroost.Ga naar voetnoot1117 koenraat Oft qualijck quam te slaghen Hoe bangh soumen dan sien?Ga naar voetnoot1118 writsart Laat mijn daar met begaen. koenraat Het spijtmen in mijn hart dat ickt u heb gheraen: 1120[regelnummer] Want soo 't blat ommeslaat, datmen u quam te kennenGa naar voetnoot1120 Of eenich bordeel-brock zijn handen quam te schennenGa naar voetnoot1121 Aan u persoon, of goedt, u Vader souw mijn strafGa naar voetnoot1122 Doen gees'len, om dat ick die snoode raat u gaf: Oock wroecht my het gemoedt aan dese schelmerije.Ga naar voetnoot1124 writsart 1125[regelnummer] Wel, is dat schelmerij, datmen die valsche prijeGa naar voetnoot1125 De hoeren eens bedriecht? hoe slechtjes sydy noch,Ga naar voetnoot1126 En siedy niet hoe sy steets om gaan met bedroch?
[pagina 83]
Wat lief en soet ghelaat dat sy aan yeder toonen? En hoe sy noch in't lest haar lieve liefjes loonen? 1130[regelnummer] Dat weet en sietmen wel aan Jan rap en zijn maat, En aande ghene die treck-beenen by de straat.Ga naar voetnoot1131 En an sommighe mans die haer vrouwtjes bedurvenGa naar voetnoot1132 In voeghen dat sy zijn ellendich noch gesturven!Ga naar voetnoot1133 Wat zijn de hoeren meer als fenijn voor de jeucht 1135[regelnummer] En putten des bederfs, en pesten van de deucht? Ick acht de man wel groot die haarlie van ghelijckenGa naar voetnoot1136 Met vuylheyt en bedroch kan schandelijck uytstrijcken.Ga naar voetnoot1137 En oft ten quaatsten quam, dattet heel qualijck voer;Ga naar voetnoot1138 Wat souwmen seggen? niet, men weet wel 'tis een hoerGa naar voetnoot1139 1140[regelnummer] Sy moet de Jongman eerst eens hebben uytghestrekenGa naar voetnoot1140 Dat hy rechtvaardelijck hem dus heeft moeten wreken. koenraat Indien ghy so besluyt 'k sal u behulpich zijn: Maar lecht doch naderhant de schult dan niet op mijn. writsart Neen ick verseeckert u, ick wilt, volcht myn ghebieden. koenraat 1145[regelnummer] Wel alst u soo ghevalt u wille sal gheschieden. Eynde van het tweede bedrijf.	voetnoot450 sal: zal het doen voetnoot451 strax: meteen; wel an geringhe: vooruit, gauw voetnoot452 nóólóós: onnodig voetnoot454 als: zoals voetnoot455 Moy-Aalen jonst: de genegenheid van Moy-aal voetnoot456 stont u nimmer tegen: ging nooit tegen je belang in voetnoot457 sin: hart voetnoot459 inde drumpel: op de drempel; haast: gauw voetnoot460 of huegenis... uytsluyten: of ze vergeten je totaal voetnoot461 dier schuecken vindtmer veel: van die snollen zijn er veel; vroom: deugdzaam voetnoot462 boom: bodem voetnoot464 mommery: komediespel; móólicken: lett. vogelverschrikkers, hier: schijnbeelden voetnoot466 gnortich: knorrig; yver: vuur, opwinding voetnoot467 neen ick geensins: nee, helemaal niet voetnoot469 wel belecht: zorgvuldig kiest voetnoot470 en jonsticheyt oprecht: en (het overbrengen van) mijn oprechte liefde voetnoot471 geswindtheyt wacker: wakkere snelheid van geest voetnoot472 wars: afkerig van; Minne-maat en (minne-)macker: medeminnaar voetnoot473 en sorght... inder daadt: wees niet bezorgd, ik zal het heus wel regelen voetnoot475 geneeren: bezighouden voetnoot478 stracx: dadelijk voetnoot479 Schaak'len: met schakelnetten (een soort fuiken) vissen voetnoot482 wringen by de start: voortdrijven (door aan de staart te draaien) voetnoot483 dees dwaasheyt: deze dwaze verliefdheid voetnoot484 lóóf: moe voetnoot485 kintsheyt: onvolwassenheid voetnoot486 quijn: wegkwijn voetnoot487 de Lely: d.i. Moy-aal; beproeven: op de proef stellen voetnoot490 voorsichtelycken: met overleg voetnoot494 verrockt: uit hun evenwicht stoot voetnoot496 ick vindet... strijcken: ik stel het proefondervindelijk vast en moet dat oordeel vellen voetnoot499 zyn mouwen an voort wrijven: met zijn (losse) mouwen aan tegen het slijten van zijn kleding voetnoot500 staach: gestaag, voortdurend voetnoot503 winckeltjes, en kassen: hoekjes en kasten voetnoot504 hockels: hokjes; Lyassen: samengesnoerde of op pinnen geregen bundels papieren voetnoot505 Assingnatie: betalingsopdracht; Oblygatie: schuld- of rentebrief; boomery: bodemarijbrieven, bewijsstukken van verstrekte leningen met schip of lading als onderpand voetnoot506 Wissel-brieven: wissels; Retour: onkostenrekening bij het retourneren van een niet-betaalde wissel; Factory: correspondentie met handelsagenten voetnoot507 Konnossementen: overeenkomsten tussen schipper en inlader; Konvoy-biljetten: geleibrieven met gegevens over de lading voetnoot509 Riemen: pakken; loopende uytgift: lopende uitgaven voetnoot510 Tafels: lijsten; schalien: leien voetnoot511 op de brugh: op de Oude Brug over het Damrak, waar in de openlucht beurs werd gehouden voetnoot512 Komparisy: vergadering voetnoot513 Westersche (vaart): handelsvaart op West-Europa; Cypersche vaart: handelsvaart op de Levant voetnoot514 hy rabatteert... quaart: hij geeft bij contante betaling een korting van 8,25% voetnoot515 stracx: meteen voetnoot516 hy verstondt... kóópen: hij was er geweldig goed in om aandelen te kopen voetnoot518 noch heeft hy... ghebanckeroedt: toch is hij (hoe bestaat het) nog nooit bankroet gegaan voetnoot519 en oft... fallieeren: en als het al zou gebeuren dat hij failliet ging voetnoot520 Ces: surseance van betaling voetnoot521 naa's Keysers kuer: overeenkomstig de verordening van keizer Karel v voetnoot522 souw: moest; dat in haer: en wel in hun voetnoot523 vermits: omdat; goede luy: fatsoenlijke mensen voetnoot524 begonmen dit: als men daar eens mee begon voetnoot525 ontbeydt: wacht eens voetnoot526 wat schóónder Maghet: wat een mooi meisje voetnoot528 self: zelfs voetnoot530 nu lech... inde ly: nu leg ik het af en delf behoorlijk het onderspit voetnoot532 haar beroerlijckheen: zijn schokkende lotswisselingen; naamaaken: weergeven voetnoot533 die vecht teghen zyn schim: dan handelt hij als een dwaas; doch lust hem: maar wenst die iemand voetnoot534 ghetaeffereelt: uitgebeeld; bereydt: (daarvoor) geprepareerd voetnoot535 saak: reden voetnoot537 des Fortuyns haar suyssebollend wiel: het duizelig makende rad van fortuin voetnoot538 noch nimmer op en hiel: en ook nooit stil heeft gestaan voetnoot539 glans haars Prinschen: glorie van haar Prins; trost: tart voetnoot540 bralt: praalt; met gheen: niet met; muure: stadsmuren voetnoot542 of: van voetnoot543 saachdy: zag je; ellendighe: ongelukkige voetnoot545 onghevaarlijck: ongeveer; waardy: was je; druck: verdriet voetnoot546 't nijdighe gheluck: 't afgunstige lot voetnoot548 vrunden: verwanten voetnoot549 een Maraan - inde handt: in handen van een Spanjaard voetnoot550 zynde rijck ghebuyt: nadat hij zich rijk geroofd had voetnoot552 verlóópen: aan lager wal geraakte voetnoot556 naat diefsche Barberije: naar het roofzuchtige Noord-Afrika voetnoot558 een starcken handel doet: levendig handel drijft voetnoot559 reyne koomenschap: koopwaar afkomstig van eerlijke handelaars; daar sy niet an verliesen: waar ze veel aan verdienen voetnoot560 gauw: gewiekst; Factoors: vertegenwoordigers aan de wal; Doot-eters: eig. nietsnutten, hier de handlangers die aan wal op de uitkijk staan; Kommiessen: vertegenwoordigers aan boord voetnoot561 of yemandt... behelpen kan: of iemand die goed met ze overweg kan voetnoot562 een smeerich Officy: een vet (of een vuil) baantje; te schendigh: te veel schandelijks voetnoot563 van: over voetnoot564 dewijl: terwijl voetnoot565 koelt: wakkert aan; went: draait voetnoot567 styve: strakke, rechte voetnoot569 leyden ons anbóórdt: enterde ons voetnoot572 haar so klackeloos liet spannen: zich zo zonder verzet liet binden voetnoot573 gorle goy: schorriemorrie voetnoot574 dat oolyck krombient goedt: dat minne tuig met hun kromme benen voetnoot575 niet eten noch niet kauwen: niet verkroppen voetnoot576 ghepuffel snoodt: nietswaardig gepeupel; wespen en Rabbauwen: rovers en boeven voetnoot577 haar rockjes trocken uyt: hen uitschudden, van hun kleding ontdeden; slaan: vechten voetnoot578 sulck schip en volck: zulk (d.w.z. zulk minderwaardig) scheepsvolk; soo veel weers was ghedaen: zo was gevochten voetnoot579 zyn lyf niet kon koopen: geen losprijs voor zijn leven kon betalen voetnoot580 rantsoen: losgeld voetnoot581 plunderinghe: buit voetnoot583 doe: toen voetnoot587 Gants lyde!: bastaardvloek (uit: Gods lijden!) voetnoot588 lompe loer: domme vlegel voetnoot589 hem - te doen vóórt: zich voor te doen voetnoot591 onder ander: tussen anderen voetnoot592 een van myn kennis: iemand die ik ken; uytlander: vreemdeling voetnoot593 die... versluymt: die met slampampen en luieren zijn hele bezit was kwijtgeraakt voetnoot594 versuymt: laten versloffen voetnoot595 vertuyswuyst: erdoor gedraaid voetnoot596 verhasardeert: vergokt; versloert: verslonsd; verslemt: verbrast; verbourdeelt: in bordelen gespendeerd voetnoot598 had noch om, noch over: had geen hemd aan 't lijf voetnoot603 of isser yewers een: of als er ergens nog een is voetnoot604 myn Maachschap schuwtmen: mijn familie mijdt me voetnoot605 wat komt my op: wat overkomt mij voetnoot607 myn óóren wierden dol: toen ik dat hoorde werd ik razend voetnoot608 raadt: bezinning voetnoot609 slaa-loose: achteloze, onverschillige voetnoot611 oevelle: kwalijke; so bin g'er byster an: dan is het slecht met je gesteld voetnoot612 staat: stand, sociale situatie; gildebroer: lotgenoot voetnoot613 gheproeft: ondervonden; verscheydenheyt in spoeden: afwisseling van voor- en tegenspoed voetnoot615 ghetroost: ermee verzoend; gheset: geschikt voetnoot616 nae: naar dat; 't avontuur: het lot voetnoot618 gladde: goed gevulde, gezonde voetnoot619 niet: niets; als: toen voetnoot621 vermits: omdat; doe sprack hy: toen zei hij (Kackerlack haalt nu weer zijn gesprekspartner aan in plaats van zijn eigen woorden) voetnoot622 der Rijcken-geck en Taeffel-sot: de hansworst aan de tafel der rijken voetnoot624 daar ick my met gheneer: waarmee ik de kost verdien voetnoot626 de meeste: het aanzienlijkst; treflijck: in hoge mate voetnoot627 ghestalt: voorkomen voetnoot629 dien: van die voetnoot630 versieren: uit mijn duim zuigen voetnoot631 diens loven, loof ick oock: wat zij prijzen, prijs ik ook voetnoot632 al waart gants rueckelóós: ook al was het volstrekt ondoordacht voetnoot633 nae den tydt: naar de omstandigheden voetnoot635 met der harten: oprecht gemeend; altoos: tenminste voetnoot636 dit doeter... zyn: hierdoor zijn velen in tel bij grote heren voetnoot637 gheest: briljant vernuft; in sonderlinghe saken: op een bijzonder gebied voetnoot638 dolle: volslagen gekke voetnoot639 al dus: almaar zo; Hal: de grote vleeshal aan de Nes voetnoot640 ghelijck: tegelijk voetnoot641 hy sick! hem sick! hou sick: hé zeg, h'm zeg, ho zeg voetnoot642 hy: hei; kennis: vriend; van men banck niet loopen: niet van mijn toonbank weglopen voetnoot643 Were-vleys: ramsvlees; Kaer: vriend voetnoot644 sock-lam: zuiglam; Lang-start: langstaart, een schapensoort voetnoot645 gaeje op een aer: ga je naar een ander; gy seltet jou seper beklagen: daar zal je zeker spijt van krijgen voetnoot646 doe: toen; myn: mij voetnoot647 vangt geraes: uit het lawaai weg, of: vanwege het lawaai? voetnoot648 elenbaes: beste vriend voetnoot649 schortje: heb je nodig; geerje: wil je; reyne Kappoenen: mooie (gecastreerde) hanen voetnoot650 Vennitje: makker (lett. vennootje) voetnoot651 om inde Venesoenen te setten: om in een pastei te verwerken voetnoot652 moytjes: op m'n gemak; Gaarmarckt: markt met gaar, al toebereid vlees voetnoot653 voort-staen: hun waren uitgestald hebben; Biesten: koeien; nochteren: nuchtere voetnoot654 Kruys schonckje: been uit het kruis, beenham?; Koocker-stickje: mergpijp?; voor Noos: ribstuk; om vier en ein halven: voor vier en een halve stuiver voetnoot655 dardalve: tweeënhalve voetnoot656 noch: toch voetnoot657 Buelling: worst; leverling: leverworst; bloeling: bloedworst; pieperling: peperworst voetnoot658 slabberaen: een soort weke worst, gemaakt met gort en rozijnen; ick kanmen waar niet prysen: mijn waar is beter dan ik kan zeggen voetnoot659 gesalyde: met salie bereide; Verckens-jues: zure zult? voetnoot660 vast voort: steeds verder voetnoot661 vreemde Vueghel-luy: verkopers van gevogelte van elders; villen my anboort: klampten mij aan voetnoot663 Ent-vuegel: eend voetnoot664 vlus: zojuist; de Kuegel: plaatsnaam? De Koog?; Winders: woerden; Tayllingen: talingen voetnoot665 Knobben: brileenden; dats een vogel die Hans hiet: een pracht van een vogel voetnoot666 Pyl-start: pijlstaart, een eendensoort; 'teeltste: 't edelste; by de: langs de; sulcx: zo; by waeren: bij ware woorden, daar sta ik voor in? (Stoett en Minderaa/Zaalberg verbeteren dit tot by paeren) voetnoot667 geplockt: geplukt voetnoot668 smerich: vet; al haddese voor - evaeren: alsof ze als - hadden gevaren voetnoot669 aaren: andere; 'tis dat niet, seydy: dat is de kwestie niet, zei hij; gy hebt te vuel kuers: je bent te kieskeurig voetnoot670 Moncksuer: monsieur; een reys: eens; een vaen: een bepaalde maat bier; de Graef van Muers: naam van een herberg voetnoot671 Kittebruers: kroegmaats; seyk: zei ik voetnoot672 kleyn Halletje: de kleine Vleeshal aan de Nes, in de voormalige Sint-Pieterskapel voetnoot673 Fraanjer: Francker voetnoot674 hielle bouwt: hele (schapen)bout; ryaal: reaal, muntstuk met uiteenlopende waarde; duur enoch te geef: gratis nog duur genoeg voetnoot675 mit sietmen: meteen krijgt me in de gaten; Wortel-teef: groentevrouw; Dubbeldin: dubbel erin, waarschijnlijk obsceen bedoeld (ook in Sp. Brab. vs. 1491) voetnoot676 Liestentje: liefje; Pynsternaeklen: pastinaken voetnoot677 esloten: mooi dicht, waarschijnlijk van een kool gezegd; Warmisje: warmoes, moesgroente; toekruytje: kruid voor bij de sla voetnoot678 emmer-appelen: amberappelen, zo genoemd naar hun geur; Rysen-bry: rijstebrij voetnoot680 bloemen: kakken; Varcke-sluys: brug over de Oudezijds Achterburgwal, eronder was een openbaar toilet voetnoot681 vertrock... Britten: deed zijn behoefte (woordspeling: vertrock van: zette uiteen; 'thuys en d'afcomst: de afkomst van het geslacht; Britten: Engelsen, resp. drollen) voetnoot682 mit dat: meteen toen; nam hy zyn naers insen arm: ging hij haastig weg voetnoot683 Lansman: landgenoot (vgl. vs. 592); ging vast pruetelen: begon direct te mompelen voetnoot684 verschreven: zojuist genoemde voetnoot685 doe verlienden... Jaergetijen: toen gaf ik hun (de anderen die daar zaten) een mop ten beste over het verjaarsfeest van oude kutjes voetnoot686 'teevangely van 'tspinrocken: oud volksboek waarin zes vrouwen allerlei bijgeloof bespreken; Waaren: rondwaren van geesten voetnoot687 plegen: plachten voetnoot688 guesen: geuzen, protestanten; laetum: laat zich voetnoot689 doe tegen wy op de bien: toen stapten we op; Hal-steech: de latere Damstraat voetnoot691 baert: snor; die myn schier inde mont quam: die bijna in mijn mond hing voetnoot692 stryke-baerdende: de snor of baard opstrijkend; in myn fasol: keurig netjes; middeldam: het oostelijke deel van de Dam, waar de vismarkt was voetnoot693 vernam: zag; ick gheefje schier de granje: ik geef je bijna alles wat je maar wilt voetnoot694 Mangellen: amandelen; Garsynen: rozijnen; Aplen van Jeranje: sinaasappels voetnoot695 Karstengen: kastanjes; evrybuyt: buitgemaakt voetnoot696 daer wast Pieter-Cely, dit uyt: daar klonk het: ‘pieterselie? deze kant uit!’ voetnoot697 Emmerlock: uitroep van de koopvrouwen, uit immer en lock (geluk)? voetnoot698 leest jou ga'ing: zoek wat van je gading; schietse in dit Vlootje: gooi ze in dit bakje voetnoot699 schootje: beetje; sinje: ben je (ze roept haar hulpje) voetnoot700 kaer: in het water hangende bak met gaten waarin de vis levend bewaard wordt; 't vlodt: de drijvende steiger bij de vismarkt voetnoot701 kóórentje: schatje voetnoot702 al ree man: ik sta voor je klaar; opsen elvendartichst: in de puntjes; klaeren: opknappen voetnoot703 ick verstaeme op die snaeren: ik heb daar verstand van voetnoot705 heerschip: heerschap; maackt me los: koop me leeg; water-scheeps vis: vis die levend aangevoerd wordt in een schuit met een bun of viskaar voetnoot707 dobbelt die mis: maakt die geen kans; gelt-snoeckje: mannetjessnoek voetnoot708 moer: vrouw, juffrouw (aanspreking) voetnoot709 mit snapten: meteen glipte; een hiel gerit: een hele troep voetnoot710 hael: haal, koop hier voetnoot711 kluyvers: oude snoepers voetnoot713 get: gut; na een tas van een parldepop: naar een stuk van een mooi opgedofte meid voetnoot714 Dief-leyers: gerechtsdienaren; maaktent - so ruym op: ruimden de zaak zo op voetnoot715 dien: de een; kóóntje: tik op, of kneep in de wang; klaater: klap voetnoot716 maeten: inhoudsmaten (voor de mosselen); matten: manden; paenders: manden voetnoot717 sluys: brug voetnoot718 schortent onder haer arem: namen de boel mee voetnoot720 souwe: moesten; winnen: verdienen voetnoot721 voort edaen: hun handel uitgestald voetnoot722 ja: tja; leelijck: fout; op middelstraet: midden op straat (wat verboden was) voetnoot723 vis-slaghers: afslagers van de vis voetnoot724 mutsjen: maatje brandewijn; blancken: munten van driekwart stuiver voetnoot725 stranckt-visje: strandvisje, kwaliteitsaanduiding voor nog verse vis(?); gul: kabeljauw voetnoot726 een wronghel: kwark voetnoot727 vryers: jongelui; tangsjes ierst: zoeven pas; of eslaghen: afgeslagen voetnoot729 weesme gaet verby: beduidde me eraan voorbij te gaan voetnoot730 ande drie vijseltjes sy: aan de kant van De Drie Vijzels, een huis op de hoek van de vismarkt voetnoot731 ficks is op: bedreven is in voetnoot733 keurs: keus voetnoot734 de waech neer: bij de waag langs, die op het huidige Damplein stond; 't water: het (open) Damrak; de korenmarckt: werd gehouden bij de Oude Brug; de beurs: de plek bij de Oude en de Nieuwe Brug waar de kooplieden bijeenkwamen (vgl. vs. 511), het beursgebouw van Hendrick de Keyser werd pas in 1608-'11 gebouwd en lag vanuit de Dam de andere kant op voetnoot735 Baeselmanis: zwierige begroetingen (Spaans beso las manos: ik kus u de hand) voetnoot736 pelsers en schruers: bontwerkers en kleermakers, hier voor heel eenvoudige mensen; hy: degene die met Kackerlack meeloopt; bril sach: verrast opkeek; omkieren: omdraaien (van het lachen?) voetnoot738 strackx: meteen; vieren: eren; groot Kaddet: grote piet voetnoot742 het zeem van Honich: het zoetste van de honing voetnoot743 eerst: het eerste voetnoot745 veel vermoghen Mensche: aanzienlijke, machtige mensen voetnoot746 na dien: aangezien; dit gheslacht: de pluimstrijkers; Aartich: slim, handig voetnoot747 te voeren in de Seckt: de sekte op te richten voetnoot749 seck-tisten: stichters of aanhangers van een sekte voetnoot752 mits: door; misverstant: onverstand; der menschen dart'le óóren: de wispelturige, wufte oren van de mensen voetnoot753 meest altóós: bijna altijd voetnoot754 doen myn last: mijn opdracht uitvoeren voetnoot755 haar: Moy-Aal; bidden: vragen voetnoot757 strijer: kerel voetnoot758 beschruemt: beteuterd, benauwd voetnoot760 verkonckelt in zyn blaas: met een verstopte blaas; knoffelt: wrijft voetnoot761 al: als; om de Noort an die Way-gatsche stranden: in de Noordelijke IJszee, bij de kust van Nova Zembla voetnoot762 syn Turf is hier te licht: hij heeft hier niet veel in te brengen voetnoot763 alven: schertsen, mallen; haelen hem wat uyt: hem wat uithoren voetnoot765 schenckagie: geschenk voetnoot766 hout!: wacht!; slecht: simpelweg; op zyn steeghjes volck: zoals arme mensen doen voetnoot767 Grandisimo: een zeer voornaam heer; vijf treen ande hoedt: vijf passen met de hoed in de hand voetnoot768 a la mode de Fransche: volgens de Franse mode voetnoot769 moers volckje... dansche: de gewone man zal dit weldra bij zijn beurtdans zo dansen (?) voetnoot773 hoe staje so en kyckt: wat sta je zo te kijken; wat meuchdy hier toch maaken: wat voer je hier toch uit voetnoot777 veranderinghen: gemoedsbewegingen voetnoot778 sich t'eenemaal ontset: helemaal ontsteld raakt voetnoot779 niet: niets; yet belet: ergens in hindert voetnoot780 vuyltjen: snotneusje, niemendalletje (van het meisje gezegd) voetnoot781 Dienst-maasen: dienstmeisje voetnoot782 en wat 't een, en wat aars: en nog zo voor 't een en ander; een meyt als een kruyt: een flinke meid voetnoot783 s'is het waardich als een duyts broot een duyt: ze is haar geld waard zoals een Duits brood een duit waard is voetnoot784 sy souwtje... klaaren: zij zou het op een rustig plekje wel met je klaarspelen voetnoot785 men souw'... bespaaren: vaste uitdrukking, ongeveer met de betekenis ‘zo'n mooie meid is de zonde waard’; me: mee voetnoot786 och lieve vaar, dat is met u toch al ghedaen: och beste man, dat is voor jou toch al voorbij voetnoot787 het selje oock vergaan: dan zul je het ook niet meer kunnen voetnoot788 plech: placht; graeslen: te pakken te nemen voetnoot789 over 'tPocken en 't Maeslen: je jeugd voorbij, of: jij hebt al een geslachtsziekte achter de rug voetnoot790 Venus dier: lekker meisje voetnoot791 laatje hartje gien sier doen: maak je maar geen zorgen voetnoot792 een ouwt Soldaat: een oudgediende (in de liefde) voetnoot793 Speciaal: beste vriend; u schort: je bent verlegen om voetnoot795 hoe na... gaan: hoezo, wil je soms ergens achter de vrouwen aan voetnoot796 bescheyt van te gheven: verantwoording van af te leggen voetnoot797 reys: keer voetnoot798 loop so niet: ik ben niet zo'n hoerenloper voetnoot799 al: wel voetnoot800 vroom: rechtschapen voetnoot801 houtje maar wat slecht: als je je maar wat simpel voordoet voetnoot802 kuendy maar wat bangh sien: als je maar wat bedeesd kunt kijken voetnoot803 u Meester: Ritsart voetnoot804 aable: bekwame voetnoot805 met een aardicheyt: op een handige manier; beleest: betovert voetnoot806 sit en naydt: zit te naaien voetnoot807 tzeet: op een stoel; voort: tevoorschijn voetnoot808 Nigromancye: zwarte kunst, tovenarij voetnoot810 sit en wringt: zit (op haar stoel) te draaien; op 'tghemack te wesen: naar het toilet te gaan voetnoot812 belanght: aangaat voetnoot815 Droes: duivel voetnoot816 Gordt: bastaardvloek; hoe ga gy daar me duer: wat sla jij door (het vraagteken heeft de functie van ons uitroepteken); dat is so: sluit aan bij vs. 815 voetnoot820 schalckheyt: doortraptheid; potboevery: schelmerij voetnoot822 loof: geloof; dan: dan dat voetnoot823 kleene werelt: microkosmos, destijds veel voorkomende opvatting van de mens als een afspiegeling van de eigenschappen van de kosmos als geheel voetnoot824 hoe voer je daar we'er: hoe bekomt je dat, heb je daarvan terug; geest: slimmerik voetnoot825 swijgen best: laten we er maar het zwijgen toe doen; melkaar geen eer opsegghen: elkaar geen eer hiermee aandoen voetnoot826 te Kercken al gebracht: al in het graf gelegd voetnoot827 slacht: lijkt op voetnoot828 op: ten nadele van; schrollen: schimpen voetnoot830 dat is daer: dat is tot daaraan toe voetnoot833 dattet: dat het (de toegang); gaeren: gemakkelijk; druets: bits, hooghartig voetnoot834 een seeker Radt: het Rad van Fortuna voetnoot836 hem: hen; trótse: prat gaan voetnoot837 schótse: zotte voetnoot838 panlicker: tafelschuimer, parasiet; schóón: al; póórt: deur (t.w. van Moy-Aal) voetnoot842 by buerten gaat: haar beurten afwisselt voetnoot843 en doet u dit gheen spijt: maakt dit je niet jaloers voetnoot845 datsje veur: ik ben je voor; t'ontbien: mee te delen voetnoot847 ja hoort hier? soentse een reysje: ja toch, hoor hier: zoen ze een keertje voetnoot848 dats garen e daen: graag gedaan (Na deze woorden gaat Kackerlack het huis van Moy-Aal binnen.) voetnoot849 eer yet langh: binnenkort; sulcx sal ontsetten: dat (het recht op toegang) afhandig zal maken voetnoot850 datje swiet: tot je een ons weegt voetnoot851 de róóck: t.w. van de open haard? voetnoot852 kabouter: ondeugd voetnoot854 ellick een: iedereen voetnoot855 hyer bij: hij in hun aanwezigheid; zijn heerschip het een brief: meneer bezit een inbeelding voetnoot856 als: zo groot als voetnoot857 de negel in zijn klapmuts: een egel in zijn muts (een verwensing) voetnoot858 wel hy: wel hédaar (tot en met vs. 863 richt Koenraat zich tot het publiek); snel: levendig, aandachtig voetnoot859 exce komplurius etc.: (moeilijk te interpreteren potjeslatijn, uit ecce cum pluribus, ziedaar met velen? Stoett suggereert vragenderwijs een verband met pluren, een beetje scheel kijken.) voetnoot860 Aaris: een voornaam; konicketutel: spotbenaming, blijkens een andere tekst verwijzend naar elementaire domheid op school (zie de aant. van Stoett ter plaatse); tóónen: tenen voetnoot862 sinjer mee booren: als je ermee geboren bent; gangs geen nóót: helemaal niet erg voetnoot865 naers: aars, gat; strijcken: de straat vegen voetnoot866 schier wilt: bijna gek voetnoot867 wel borst sin g'er noch: wel kerel, ben je er nog; hoe nae houje: houd je soms voetnoot869 de vryer: Ritsart; sy: Moy-aal; vromen: dappere voetnoot870 ontleydt: afgepakt voetnoot872 sulcken ding is het: zo zit het; je hebt seeckere quinck-slaghen: je weet slimme grappen te maken voetnoot873 licht-schuyt: losbol; gaat vry deur: loop gerust door; leghe-waghen: leegloper voetnoot874 achter sie ickje lest: ik zie je graag het laatst van achteren; rechte guyt: echte schavuit voetnoot875 hoort hier: Koenraat roept Kackerlack kennelijk weer terug om hem pesterig een onnozele raad mee te geven; onder gaet: onder de wol kruipt voetnoot876 toet inde óóren: vleierij influistert voetnoot879 thans: zojuist voetnoot881 schicken: sturen, bezorgen voetnoot883 beschiet: bedekt voetnoot884 souw blijven... versteken: tot zijn schade van zijn reis verstoken zou blijven voetnoot886 ghebaar: gedoe, vertoon (van opwinding) voetnoot887 dapper noest: flink druk voetnoot888 siese nieuwers: zie haar nergens voetnoot889 immers is sy yewers: toch moet ze ergens zijn voetnoot891 het waater: het Damrak voetnoot892 dus: zo; noyt mijn daghen: nooit van mijn leven voetnoot895 in het licht: onder de ogen voetnoot898 watse: wat de schoonheid voetnoot899 suyverlijckst: het gaafste, mooiste; ghemeen: gewoon (alle schoonheden verbleken bij deze) voetnoot900 uytghenomen: uitgelezen; vermoghen: machtige voetnoot901 weldt: brengt in beroering voetnoot904 int óóch ghecropen: mijn oog binnengedrongen voetnoot905 desen heeft... ghesopen: deze hier lijdt aan dezelfde kwaal (nl. als zijn broer) voetnoot906 draf-sack: papzak (Writsart verwenst zijn oudoom die hem ophield, zie vss. 912-17); tjats: wellustig, geil voetnoot907 om 't jocks: uit gekheid; om twats: in ernst voetnoot908 het moeytme van: het spijt me voor voetnoot909 haar soo onghereghelt draghen: zich zo weinig oppassend gedragen voetnoot911 van kuf, van kot in kot: het ene bordeel of kroegje in, het andere uit voetnoot912 saggelaar: oude sukkel voetnoot913 doorgesnapt: snel doorgelopen voetnoot914 ghelel: gezanik voetnoot915 verhalen mocht: zou kunnen herhalen voetnoot916 ick stondt... parlementen: ik stond almaar boos bij mijzelf te mopperen voetnoot917 stont en drenten: stond te treuzelen voetnoot920 wel hoe drul-oorje dus: wel, wat sta je zo te druiloren; verbaast van wesen: met een onthutst gezicht voetnoot921 pruetelt: mompelt voetnoot922 wreet: stuurs voetnoot923 dat: wat voetnoot924 soumen niet vermeten: zou niet durven beweren voetnoot925 dat: wat voetnoot928 doort rasen van myn sinnen: doordat mijn denken geheel in de war is, of: door de hevigheid van mijn begeerten voetnoot929 onghebondenheyt: ontembaarheid voetnoot930 gedenckt u Koenraat wel: herinner je je nog wel, Koenraat; brocht: iets bracht voetnoot931 daar: waar; bedocht met: schonk voetnoot932 róóckte: gerookte voetnoot933 Brooden Suyckers: suikerbroden voetnoot934 anckertje: vaatje (van 39 liter) voetnoot935 lestent: laatst; doene: toen; tot uwent: bij jou thuis voetnoot936 sloockent: smokkelden het naar binnen voetnoot937 peyldent: merkte het door (het wijnvat) te peilen; gheleckt: weggelekt voetnoot938 Aam: vloeistofmaat, circa 160 liter voetnoot939 inley: insloeg voetnoot940 Maartens: meiden voetnoot941 so: toen; vatten, en wickten: beetpakte om te schatten voetnoot942 so stijf: met zoveel kracht voetnoot943 de start: het staartje, restje voetnoot948 Sinte Kermis: de kermisdag (hier schertsend als een heiligendag voorgesteld) voetnoot950 de pottaart: het potdeksel? voetnoot951 dueffick: tap, stop voetnoot954 soet: vermakelijk voetnoot955 aernst: ernst voetnoot956 kreech: haalde voetnoot957 konfyten ingeleyd: ingelegde gekonfijte vruchten voetnoot958 voor: bij voetnoot959 oft gheviel: als het mocht gebeuren voetnoot960 Dochter: meisje; Weeuw: weduwe voetnoot963 op een hoedt niet sien: niet op geld zien (bijvoorbeeld voor een nieuwe hoed); wel bedijt: goed slaagt voetnoot964 soo Eel: zo goed, zo onzelfzuchtig; yemants woort te houwen: voor iemand het woord te voeren, te pleiten voetnoot965 vant gilt: van de professionele juristen voetnoot970 gheklieckt: geknoeid, geprutst voetnoot972 vol quellings: vol kwalen; vol fluyms: vol slijm voetnoot974 recht als die Blieck-vyst: net als die bleekscheet voetnoot975 snofs-wit: modieuze bleekheid; rommelinghs: rommel voetnoot977 of haar peeckel ontloope was: of ze alle fut kwijt was voetnoot978 voor: over respectievelijk op voetnoot979 Moertje: moedertje, vrouwtje; daer leydt myn: daar ligt me voetnoot980 met: prompt voetnoot986 kander oock een deel: ken er ook een aantal voetnoot987 Huycken: lange mantel met een kap; kappen: snijden voetnoot988 schuurmanckt met d'ooly-doecken: poetsmand met de doeken om olie uit te wrijven voetnoot989 in grasduynen gaen: zich te goed doen voetnoot990 kluer: (mode)kleur voetnoot991 laat staan: zie nog af van voetnoot992 schoncken: benen voetnoot993 of s'uyt een gieter ghedroncken hadde: beroerd, bleek (als het slachtoffer van een lijfstraf waarbij iemand vol water wordt gegoten) voetnoot997 vernoecht: tevreden is voetnoot998 die schijn: dat onechte uiterlijk voetnoot1001 rijghen: het lichaam insnoeren; het wassen: de groei voetnoot1002 ghebóótste lyf: kunstmatig gevormd korset voetnoot1003 benaydt in harde steecksel stijf: met een strak stiksel stijf vastgenaaid voetnoot1004 wichters: kleintjes; benepen: dichtgesnoerd voetnoot1006 blos: blozend voetnoot1007 haar: de moeders; nut in't Leger voor een Tros: goed voor een soldatenmeid voetnoot1009 nuwe: ongekende voetnoot1010 eyghen verf: natuurlijke gelaatskleur; gheblancket: met poeder of crème kunstmatig blank gemaakt voetnoot1011 stal: gestalte; rangh: rank, tenger voetnoot1012 na datse scheen aan't wesen of bedaaren: afgaande op haar gezicht en manier van doen voetnoot1017 en stommelt... gaaten: en haal nu actief je bedrog uit de kast voetnoot1018 vondt: list voetnoot1020 bevraagen: inlichtingen in te winnen voetnoot1021 maaghen: verwanten voetnoot1025 bescheyts: informatie voetnoot1028 na haar: haar achterna voetnoot1029 noom: oom voetnoot1036 schudde-bol: bevende oude man; stamerend' met lispen: stamelend en lispelend voetnoot1037 hoe bocht-jachtje dus: wat loop je zo te slenteren voetnoot1038 wilt-weyich: de hort op; sinje: ben je; knecht: knul voetnoot1039 recht: gerecht voetnoot1040 stae op Schepens rol: sta op de rol voor de schepenbank (waarbij de stedelijke rechtspraak berust) voetnoot1041 voorspraack: verdediger voetnoot1042 dit was telckens weer an: dit herhaalde hij telkens weer voetnoot1043 vast: dadelijk voetnoot1044 nieuwers niet: nergens voetnoot1046 o bloedt: krachtterm, uit Gods bloed; machse: kan ze voetnoot1047 haar bewaarden: op haar paste voetnoot1048 guydt: schelm voetnoot1050 dien: datzelfde meisje voetnoot1051 kundyse: ken je haar voetnoot1052 kent: erken het voetnoot1054 haar onthouwt: zich ophoudt voetnoot1055 vereert: als een geschenk; ghewouwt: macht voetnoot1059 u broeder Ritsaarts boel: aan de maîtresse van je broer Ritsaart voetnoot1062 vereeringh: cadeau voetnoot1063 secht dat ick bids: zeg het, vraag ik je; verrompelde Mooris: gerimpelde negerin voetnoot1065 mismaackten: lelijk, afzichtelijk; by: naast voetnoot1066 creatuur: fraai schepsel; wel bevroen: goed begrijpen voetnoot1067 te laach leyt: tekortschiet, het onderspit delft; niet op sal doen: niets mee zal bereiken voetnoot1069 de gilde spelen: royaal zijn, de grote heer uithangen voetnoot1070 soo naar: zo dichtbij voetnoot1071 nae ghebuure waar: naaste buur was voetnoot1072 af vernomen: van gemerkt voetnoot1073 hoe nae... ghekomen: is ze hier soms pas onlangs komen wonen voetnoot1076 wert: wordt voetnoot1077 ten aensien van desen: vergeleken met dit meisje voetnoot1079 verliendt: bezorgt voetnoot1081 waar heen: waarheen was je op weg voetnoot1082 'thuys: naar huis voetnoot1086 verklaaren haar ghesicht: haar ogen zal doen oplichten; in d'ooghen van de Son: (in de stralen van) de ogen van haar die als een zon is voetnoot1087 verwon: overweldigde voetnoot1090 of: als voetnoot1091 salich: gelukkig; verklaart: voor ogen stelt voetnoot1092 wat raat: welk plan; vinne: vinden, bedenken voetnoot1093 maar: wel, nou voetnoot1095 tuych: spul voetnoot1099 reden van: redevoering over voetnoot1100 vertoonen aan: afsteken voor; stuypen: buigingen maken voetnoot1101 wat ghy: wat je ook voetnoot1102 en soricht niet: wees niet bezorgd; beschicken inder daat: precies zo uitvoeren voetnoot1103 voor u mercken laat: doet zich aan je voor voetnoot1105 stormen: ravotten; stroocken: aaien voetnoot1106 van niemant niet bekent: zonder dat iemand het merkt voetnoot1109 geenich: geen enkel voetnoot1110 al ons best: zo gauw als we kunnen; vaerdich: snel voetnoot1111 secht in spel: zeg het voor de grap; mient: meen het voetnoot1113 by klock-slach: officieel, door klokgelui bij de afkondiging van het verbod; vande Heeren: door de stedelijke overheid voetnoot1114 wie hy sy: wie het ook is; loopen voor mom: vermomd lopen voetnoot1117 dat ben ick wel ghetroost: dat kan me niet schelen; oft qualijck quam te slaghen: als het slecht zou aflopen voetnoot1118 bangh - sien: benauwd kijken voetnoot1120 soo 't blat ommeslaat: als het fout gaat; datmen: als men voetnoot1121 eenich bordeel-brock: een of andere hoerenloper; quam te schennen aan: niet thuis zou houden jegens voetnoot1122 mijn straf: mij hardhandig voetnoot1124 wroecht my het gemoedt aan: wordt mijn geweten gekweld wegens voetnoot1125 prije: krengen voetnoot1126 slechtjes: simpel, onnozel voetnoot1131 treck-beenen: strompelen (door een geslachtsziekte); by: langs voetnoot1132 bedurven: besmet hebben voetnoot1133 in voeghen: zodat voetnoot1136 haarlie: de hoeren voetnoot1137 uytstrijcken: te pakken nemen voetnoot1138 dattet heel qualijck voer: als het heel slecht zou aflopen voetnoot1139 niet: niets voetnoot1140 uytghestreken: beetgenomen

Vorige Volgende

Het tweede deel, het eerste uytkomen