Groot lied-boeck

[p. 521]

tekstkritische noten

CLXIII Een gerust leven

Garbrande, wilt ghy leven recht gerust?
So lieft uyt liefd' den lieven God met lust:²
Schuwt het misbruyk van d'algemeene lien,³
Die meer op elck als op haer selven sien.⁴

Wilt dat ghy meugt, en wenst geen sotten wens:⁵
Genoegh vernoeght den licht-vernoeghde Mens:⁶
Armoe van wil die salight het gemoed,⁷
Meer als de vreck en rijcken overvloed.⁸

Bedenckt u lang, weest vry in 't hooren snel,⁹
Haet achterklap, spreeckt weynigh, en dat wel:¹⁰
Siet om of swijght, dijn oordeel schick dijn woord,¹¹
Naer eysch van saeck, na 't vrund of vyand hoord.¹²

In boecken-kijf, en woorden spitse strijd¹³
Verwaerloost niet u kostelijcken tijd:¹⁴
Leeft slecht en recht, leest de suyvere Schrift,
Maer kloeckaerts kunst met rype sinnen sift.¹⁶

CLXIII
In 1622 blz. 5. Geheel in romein, met in vs. 1 grotere sierletter G. In vs. 1 en vs. 41 de naam cursief. Het gedicht is vol bijbelse ontleningen. Het is ook opgenomen in Geestigh Liedt-Boecxken, 1621.
23 stanck, in 1622 geen komma.

2 lieft: bemint; met lust: blijmoedig.

3 d'algemeene lien: de mensen in het algemeen.

4 elck: elkaar; haer selven: zichzelf; sien: letten.

5 dat: datgene wat; meugt: kunt.

6 Ghenoegh: voldoende; onderwerp; vernoeght: stemt tevreden.

7 Armoe van wil: onthechting; die: herhalend onderwerp.

8 vreck en rijcken: inhalige en rijke; in zulke combinaties blijft het eerste lid soms onverbogen.

9 vry: gerust.

10 en dat wel: maar dat dan ook goed.

11 Siet om: wees omzichtig; schick: bepale.

12 na 't enz.: en al naar vriend of vijand het hoort.

13 boecken-kijf: polemiek, vinnig twistgeschrijf; woorden spitse strijd: strijd van scherpe, kwetsende woorden.

14 Verwaerloost niet: breng niet zoek.

16 kloeckaaerts kunst: het geschrijf van spitsvondige lieden.

[p. 522]

 

Mont-wetenschap het domme vollick prijst,¹⁷

 

Harts-wijsheyd steets haer inde daed bewijst,¹⁸

 

Niet in vernuft noch kibbeligh verstaen,¹⁹

20

De werelt dwaelt in onverstand, en waen.

 

 

 

Ghy weet wel veel, so ghy dijn selven kend,²¹

 

Wat dat ghy waert, wat dat ghy word in 't end,

 

Slijm, stof en stanck, der wormen aes, en aert:²³

 

Dees kennis baert geen eer-sucht, noch hoovaert.²⁴

 

 

25

Leeraert u self eer ghy een ander leert,

 

Of't is om niet wat ghy Philosopheert:²⁶

 

't En doet geen nut datmen op yemand smaelt:

 

En siet niet uyt, maer in u harte daelt.²⁸

 

 

 

Daer is genoegh dat noodigh dient vervormt,²⁹

30

Dijn Tempel Gods (doch geestelijck) bestormt,³⁰

 

Werpt d'af-Goon uyt van qua gewoont en lust,

 

Van lief en leed, en van gewaende rust.³²

 

 

 

Van boeldery met Mammon, of den buyck,³³

 

Van Duyvels dienst, van 't ouwe snood misbruyck

35

Van poppen-goed, van guychel-spel, van schijn,³⁵

 

Van lippen-liefd, en watter meer mach zijn.³⁶

17 Mont-wetenschap: waanwijsheid, verbalisme; lijd. voorwerp.

18 haer: zich.

19 kibbeligh verstaen: betweterig begrip.

21 so: indien.

23 Slijm: slijk; aes: voedsel; aert: aarde, grond.

24 hoovaert: hovaardij.

26 om niet: tevergeefs, zinloos.

28 siet niet uyt: richt uw aandacht niet naar buiten.

29 vervormt: herzien, verbeterd.

30 Tempel Gods: lichaam; bestormt: bestrijd, overwin; dus: bestrijd het lichamelijke, maar met geestelijke middelen.

32 gewaende rust: niet-echte, schijnbare rust; in plaats van een punt denke men na dit vs. een komma.

33 boeldery: zich afgeven; vgl. boeleren: hoereren.

35 poppen-goed: waardeloos aards bezit; guychel-spel: zinsbegoocheling.

36 lippen-liefd: alleen met de mond beleden liefde; vgl. lippendienst.

[p. 523]

 

Sulck kercke-slaen, en heyligh stormery³⁷

 

Is Christelyck, en staet een yder vry:

 

Maer 't leecke-boeck is lang veel eer verjaeght³⁹

40

Als 't beelde-werck dat elck van binnen draeght.⁴⁰

 

 

 

Garbrande, wilt ghy leven recht gerust?

 

So lieft uyt liefd' den lieven God met lust:

 

Schuwt het misbruyck van d'algemeene lien,

 

Die meer op elck als op haer selven sien.

37 kercke-slaen: kerkschenderij; heyligh stormery: beeldenstorm; Sulck wijst terug naar de vzn. 30-36.

39 't leecke-boeck: de beelden en schilderijen in de roomse kerk, waaruit leken het evangelie leerden; lang veel eer: heel wat eerder.

40 Als: dan; 't beelde-werck enz.: het beeldhouwwerk van de zelfaanbidding.