Groot lied-boeck

[p. 245]

tekstkritische noten

LXV

Een soete stryd // tot kortingh van tijd,^-
Is om een Ruyckertjen geresen,
Van een lief paar // die de Minne daer,
Bloems-gelijck tuyghden bewesen.

Ionghman

O Leyder Minne!¹
Ghy quelt mijn sinne:
Want dien ick min die gaet mijn hate,³
Hier tegen en baet mijn geen schoon prate,
De liefd' is sonderlingh:⁵
't Is wel een selzaem dingh⁶
Of ick myn al bedwingh,⁷
't Mach mijn niet baten.

Dochter^-

Benaeuwde harte,
Tot boet van smarte,¹⁰
Gebruycken die eele Medecyne,¹¹
Tot verlichtinge van haer pyne,¹²
So doen dees Bloemtjes goet
Deur haare reucke soet,
In mijn bedroeft gemoet
D'onlust verdwynen.¹⁶

LXV
In 1622 blz. 92-93. Het gedicht heeft titel noch wijsaanduiding, maar een berijmd opschrift in romein. In vs. 1 grotere initiaal O. In de vzn. 22, 65 en 73 enkele woorden in romein.
13 Bloemtjes goet in 1622: Bloemtjes soet maar eenzelfde rijmwoord in vs. 13 en vs. 14 is onwaarschijnlijk.

- Van: bij; die de Minne enz.: die de liefde met bloemen zinnebeeldig verklaarden.

1 Leyder: droevige, tot droefheid stemmende.

3 die gaet mijn hate: die krijgt een afkeer van mij.

5 sonderlingh: wonderlijk.

6 selzaem dingh: vreemde zaak.

7 bedwingh: beheers.

- Dochter: meisje.

10 Tot boet: ter genezing.

11 Medecyne: geneesmiddelen.

12 haer: hun, nl. van de harte (vs. 9).

16 D'onlust: de gevoelens van onbehagen.

[p. 246]

 

Ionghman

 

Mijn lief gepresen,¹⁷

 

Moet welkom wesen,

 

Wat 's d'oorsaeck van u droevigh suchten,

20

Daer ick van merck u klachtigh duchten?²⁰

 

Wat bedien dees Bloemtjes veel,²¹

 

Die ghy Princesse eel

 

Gebonden hebt te deel?²³

 

Spreeckt sonder vruchten.²⁴

 

Dochter

25

Ick sal de rede

 

Van mijn droefhede

 

t' Uwen geval, u gaen verkonde:²⁷

 

Gelijck dees sachte zijd houd gebonde

 

Seer hard dees Bloemtjes jent,²⁹

30

So houd myn in torment³⁰

 

De soete liefde blent,³¹

 

Dit 's mijn vermonden.³²

 

Ionghman

 

Maar dese fleure,³³

 

Schoon van koleure,

35

Verdorren haestelijcke en verdwyne:

 

En d'op-rechte liefde is vol pyne,

 

Sy duurt en blijft altijd,³⁷

17 gepresen: vereerde; men denke de komma na dit vs. weg; het meisje wordt aangesproken via een onderwerp en een werkwoordsvorm in de derde persoon.

20 Daer ick van merck: waardoor ik bemerk; klachtigh duchten: klagend vrezen.

21 bedien: bedieden, beduiden, betekenen.

23 te deel: tot een hoeveelheid, tot een bosje.

24 vruchten: vrezen.

27 t'Uwen geval: terwille van u, om u een genoegen te doen.

29 hard: strak; jent: lieftallige.

30 torment: kwelling.

31 blent: blinde.

32 mijn vermonden: mijn mededeling, wat ik te zeggen heb.

33 fleure: bloemen.

37 Sy: nl. de pijn.

[p. 247]

 

Sy vermeerd, en wast subijt,³⁸

 

Dat dit een Minnaer lijd,

40

Voel ick an 't myne.⁴⁰

 

Dochter

 

U reden wennen⁴¹

 

My tot bekennen:

 

Hoe wel sy haest verdorren seere,⁴³

 

d'Aerde, haer moeder, brenghtse weere,

45

Ander inde plaetse daer,

 

De liefd is oock vruchtbaer:

 

Verlaet ons een pijn swaer,⁴⁷

 

Sy dubbeltse weder.⁴⁸

 

Ionghman

 

Dat's praet verlore⁴⁹

50

Mijn uytverkore,

 

Want sulcke nieuwe baringh van bloemen,

 

Kund ghy in uwen bond niet roemen,⁵²

 

Na dien ghy 't niet bewijst,⁵³

 

't Geen ghy op 't hooghste prijst,

55

Want in u niet verrijst

 

't Geen wy weer-lieft noemen.⁵⁶

 

Dochter

 

Ick gelijck 't byde⁵⁷

 

Band, sacht van syde,

 

Die dese bloemtjes by een kan houde,

38 subijt: plotseling, snel.

40 an 't myne: aan wat mijzelf overkomt; 't wijst terug op dit (vs. 39).

41 wennen: wenden, richten, nopen.

43 sy: de bloemen; haest: spoedig.

47 pijn swaer: drukkende smart.

48 Sy: nl. de liefd (vs. 46); weder: het rijm is onzuiver, maar weere staat ook in vs. 44.

49 praet verlore: lege praatjes.

52 bond: bundel, boeket.

53 Na dien: aangezien; 't: nl. 't Geen enz. (vs. 54).

56 weer-lieft: wederliefde.

57 gelijck 't byde: vergelijk het met de.

[p. 248]

60

Oock wel kenne diene soude⁶⁰

 

Tot bosjes meniger hand,

 

So houd der Minnen band

 

In een beroert verstant⁶³

 

Het langh vertroude.⁶⁴

 

Ionghman

65

Och Prinçes aerdigh!⁶⁵

 

Ghy sluyt te vaerdigh,⁶⁶

 

Want dees Bloemtjes lieflijck ruycken,

 

Schoon en behaeghlijck om te pluycken,⁶⁸

 

En de liefd is, dunckt mijn,

70

Een wreet gevoel met pijn,

 

Hoe souse haer gelijck zijn?⁷¹

 

Wilt re'en gebruycken.⁷²

 

Dochter

 

Prins, alle saken,

 

Die bly of droef maken,

75

Die van beminde persoone komen,

 

Die werden altijd in 't soet genomen⁷⁶

 

Vande Minnaer wel verwacht:⁷⁷

 

Waar van dat hem 't gedacht,⁷⁸

 

Veel soeter is ick acht,⁷⁹

80

Dan dese Bloemen.

60 Oock wel enz.: en die ook wel zou kunnen dienen.

63 beroert: door emoties bewogen.

64 Het langh vertroude: dat wat men sinds lang kent, nl. de smarten van de liefde.

65 aerdigh: lieftallige.

66 sluyt te vaerdigh: komt te snel tot een besluit.

68 pluycken: plukken, het gehele vs. is een bijv. bep. bij Bloemtjes.

71 haer: hun, nl. de bloemen.

72 re'en: verstand.

76 werden: worden; genomen: opgevat.

77 Vande: door de; dit gehele vs. is of een bijw. bep. of een nieuwe hoofdzin na Die werden; dus: door de wel verwachte (zeer gewenste) minnaar; ofwel: en die worden door de min naar zeer gewenst.

78 Waar van enz.: en de gedachte daaraan is; de komma na dit vs. denke men weg.

79 ick acht: naar ik meen.