Biographisch woordenboek der Noord- en Zuidnederlandsche letterkunde

[Willem Emmery baron de Perponcher Sedlnitzky]

Perponcher Sedlnitzky (Willem Emmery baron de), heer van Wolfaartsdijk, geb. te 's-Hage 14 April 1740, studeerde in de letteren te Utrecht en promoveerde in 1765 met eene diss.: De origine dynastiarum Hollandiae. Hij werd lid van de stedelijke regeering te Utrecht, en lid van de Staten dier provincie. In 1813 werd hij als gijzelaar mede naar Frankrijk gevoerd, doch vier maanden later door tusschenkomst van den ex-koning Lodewijk ontslagen. Schoon hij geen godgeleerde was, hebben vele zijner werken den indruk gegeven, dat hij pred., zelfs theol. prof. was. Over zijn geslacht raadplege men onderst. werk. Hij overleed te Utrecht 25 Juni 1819.

Behalve eenige Fransche en Latijnsche, of vertaalde, en godsdienstige werken en kinderwerkjes schreef hij: Zedekundige brieven over 't Geluk, Utr., 2 dln., 1769-'72; Grondbeginselen van de algemeene wetenschap der schoonheid, samenstelling en bevalligheid, Utr. 1770; Mengelwerk, Utr. 1775, 1786, 1804; Rapsodie of 't Leeven van Altamont, 2 dln., Utr. 1775; Brieven aan den Heer van Alphen, bij gelegenheid zijner Theorie der schoone Kunsten en Wetenschappen, Utr. 1778-'80; Brief van

[p. 604]

een Eendragtsminnaar aan zijnen vriend, Utr. 1779; Nieuw Nederlandsch Speldeboek, 4e dr., 1809; Dichtkundige bespiegelingen, Utr. 1783-1804; De oude Cato, en de droom van Scipio, naar 't Latijn van Cicero, Utr. 1784-'88 en 1804; Gedagten over 't Sentimenteele, Utr. 1784-1804; De Hedendaagsche Stoïcijn, 2 dln., Utr. 1786-'87; Algemeene Catechismus voor de Burger jeugd, Utr. 1788; Overdenkingen, Utr. 1793; De wijsgeer der Natuur en der Openbaring, 2 dln., Utr. 1797; De Zuid-Bevelandsche Dorpsleeraar, Utr. 1799; Aan de leeden der Beschaafde Wereld, 2e dr., Utr. 1804; De Lente, een gedicht, naar het Hoogduitsch van Kleist, 2e dr., 1804; Gedichten, (waarin De Zeeuwsche Graanbouw, afz. Utr. 1802) 2e uitg. 1 dl., Utr. 1808; Spreuken, Opgaven. Overweegingen, Bepalingen, Gronden, Utr. 1809-'14, 5 dln.; Joseph of de Broederhaat, Zededicht in Proza met eenige mengelingen in 4 stukjes, Utr. 1815-1816; Aanspraak aan den Academischen Senaat en de studeerende jeugd op de Utrechtsche Hoogeschool, 1815. Benevens Aan de op 's Rijks Hoogescholen studeerende Jeugd, Utr. 1816; Wijsgeerige gronden, Utr. 1817; Overweegend verslag van den oorsprong en voortgang zoo der verwildering als der beschaving onder de menschen en volken, naar den loop der geschiedenis ingerigt, 1ste deel, Utr. 1819. Door eene nieuwe bewerking van Mr. J. van Lennep, (Amst. 1863), is wel zijn meest bekend geschr.: Onderwijs voor kinderen, 3 dln., Utr. 1782, 3e dr., 1815.

(J. v.d. Baan, Wolfaartsdijk geschetst, Goes 1866, blz. 557-582.)