[Hermanus Gerardus Hartman Jakobusz]
Hartman Jakobusz (Hermanus Gerardus), geb. te Breda 6 Mei 1831, was voor het onderwijs bestemd, doch werd opgeleid in de boekdrukkerij, terwijl zijn wensch om pred. te worden onuitvoerlijk bleek, zoodat hij zich op administratie toelegde te Lekkerkerk, in 1856 te Montfoort. Hij werd gemeente-secretaris te Fijnaart, later te Lochem, en is dit sinds 1869 te Goes.
Behalve zijne werken van theol. of admin. aard, schreef hij: de St. Joris of heelhaaksdoelen te Dordrecht, Apeld. 1862; Enschede's ontstaan, bloei en verwoesting, eene geschiedk. schets, Dordr. 1862; De Broederschap des gemeenen levens in biographieën geschetst, Zutf. 1865. In 1855 en '56 gaf hij te Dordrecht een tijdschrift voor het Nut uit, getiteld Nieuwenhuizen, redigeerde De Stem uit Montfoort, 1856, De Apeldoornsche courant en het jaarb. Erica. Voorts leverde hij bijdragen in de Lectuur voor de Huiskamer, Europa, Nederl. Maga-