Leven en bedryf van den heere Michiel de Ruiter

[p. I]

[p. V]

[p. VII]

Opdragt aan mevrouw Anna van Gelder,
Douariere wylen den Heere

Michiel Adriaansz. de Ruiter,
In zyn leven Hertog, Ridder, &c. L. Admiraal Generaal van Hollandt en Westvrieslandt.

MEVROUW,

Onder de krachtigste middelen, die de wysheit der ouden kon uitvinden, om elk tot loffelyke heldendaden aan te zetten, en den menschen een rechtschaape liefde t'hunnen vaderlande in te boezemen, gold wel allermeest de gewoonte van overtreffelyke personagien door de pennen van de braafste Schryvers ter onsterfelykheit in te wyden. Edelmoedige harten werden hier door met eene vierige gloryzucht ontvonkt, en met scherpe spooren genoopt, om langs den weg van waare dapperheit naar de zelve eerkroon te streven, die anderen ouwlinx verworven hadden. Met dat oogwit leiden de grootste geesten en overvliegenste vernuften van alle eeuwen hunnen arbeidt te kost, om het bedryf van doorluchtige mannen, met onbederfelyken inkt op papier te stellen, en hen, zoo veel in hun was, na hunne doodt te vereeuwigen. Over de vyftig pennen zag men zich afslooven, om den naam van Alexander onsterfelyk te maaken. 'T luste Plutarchus, een van de netste Schryvers die onder 't Heidendom ooit pen voerden, de voornaamste Helden onder de Grieken en Romeinen naar 't le-

[p. VIII]

ven af te maalen, om eer en-deugtspiegels te verstrekken voor zyn tydtgenooten. Dus leeft Themistokles, de muur wel eer genaamt van 't aloude Griekenlandt, voor eeuwig na zyn doodt, en zyne gedachtenis verduurt de steden en vesten, die hy kloekmoedig beschermde. Zoo zweven de Scipioos en Kamillen, die oorlogsblixems en rustige voorstanders der vaderlyke vryheit, door naaukeurige beschryving van hun leven, op de tongen der nakomelingen.

'T heeft ook in later tyden aan geen Schryvers ontbroken, die in den lof der Helden hunner eeuwe gingen weiden, met een hoogdravenden styl, die op de grootheit van hun bedryf paste. De Fenix der Nederlandtsche historischryveren, Pieter Korneliszoon Hooft, lei zyn Drostelyke veder aan het leeven van Henrik den Grooten te kost. Dus wordt het leeven van Kaspar Koligny, Admiraal van Vrankryk, en het bedryf van andere Helden, van deeze en de voorgaande eeuwe, in meer dan eene taale geleezen van alle liefhebbers der waare groothartigheit.

Maar was 'er ooit een doorluchtig personagie, die de verwondering van de heele werelt naar zich trok, en waardig was met lof allerwegen opgehaalt te worden, 't was de Heer Michiel de Ruiter, uw Edelheits zalige echtgenoot, wiens leven onder uwe schaduwe hier te voorschyn komt. Hem heeft onze eeuw door eige dapperheit uit het voetzant van een geringen staat tot den hoogsten eertop zien opklimmen, en als een heldenspiegel uitblinken, daar uit hoogen en laagen hunne plichten konden leeren. Geen Zeeheldt was 'er die Nederlandt, ja gantsch Christenryk meer verplichtte en bet verdiende, dat men zyne daden en diensten den nazaaten tot navolging voorhield.

Dit inzicht bewoog onzen zaligen vader, (wien

[p. IX]

een innerlyke zucht tot zyn vaderlandt en alle rechtschaape vaderlanders was ingebooren) om het dapper bedryf van deezen weergaloozen Zeeheldt en zyne diensten, aan den vryen Staat bewezen, in geschrift te stellen.

Wy nemen de vrymoedigheit om deeze Historie aan Uw Edelheit op te draagen, om dat ze haar wel allermeest betreft. Zy spreekt van een Heldt die uw Edelheit allernaast weleer aan 't hart lag: van een Heldt dien Uw Edelheit als een spiegel van godtvruchtigheit en baak van Christelyke zeden in haar huis en geslacht heeft zien uitblinken: van een Heldt dien Uw Edelheit zoo meenigmaal, na veel bloedige zeetoghten, en uitgestaane gevaaren, als overwinner heeft zien wederkeeren, en in haren schoot ontfangen: van een Heldt endelyk, wiens beklagelyke doodt, gelyk ze den gantschen Staat in 't hart trof, Uw Edelheit in 't byzonder zoo veel smartelyker most vallen, hoe ze met naauwer banden aan hem verbonden was.

De groote Waterheldt, die uw Edelheit zoo na bestondt, wordt in deeze bladeren weêr te voorschyn gebraght. 'T kan noch zal Uw Edelheit niet onaangenaam weezen, al zyn oorlogsdaden in eenen bondel hier by een te zien vergadert; die nu wydt en zydt in verscheide schriften gelezen worden. Hier zal hy na zyn doodt herleven, en de zegetekens van zyne overwinningen in alle gewesten des aardtbodems planten. In deeze bladeren zal Uw Edelheit het beeldt van zyn overedel gemoedt en loffelyke zeden zien gedrukt, veel schooner als zyn blinkend marmerbeeldt in Uw Edelheits doorluchtige koopstadt den uitterlyken omtrek vertoont van zyn lichamelyke gedaante. 'T papier zal hier als in brandt

[p. X]

staan door het donderen en blixemen der zeek ortouwen, onder zyn beleidt afgelost tot bescherming van den vryen Staat. Hier zal men zyne dapperheit van Koningen en Vorsten met eertytelen op eertytelen gekroont zien, ja de vyanden zelfs met heimelyk ontzag verbaast over den glans zyner deugden. Dus zal hy voor zyn geslacht en vaderlandt in onsterfelyke gedachtenis overblyven, en alle waterkusten van zynen naam doen wagen. Dus zal Uw Edelheit haar echtgenoot, dus zullen uwe dochters haren vader, uwe kindtskinders hunnen grootvader, in het opslaan deezer Historie telkens weder vinden, en zyn voorbeeldt zich voor oogen stellen.

Uw Edelheit gelieve dit werk, waar aan onze zalige vader de leste jaaren van zyn leeven te kost lei, na zyn doodt nu in 't licht koomende, onder hare vleugelen te nemen, en zich te verzekeren, dat zyne zoonen dit leeven van den grootsten Admiraal met de zelve eerbiedenisse aan den dag brengen, waar mee hun vader dat beschreef. Dus zullen zich altoos verplicht houden, die 't voor eer rekenen in het opdraagen van dit werk te toonen, dat ze zyn

MEVROUW

Uw ootmoedige Dienaars

KASPAR en JOHANNES BRANDT.