Menno ter Braak
aan
E. du Perron
Rotterdam, 7 december 1931
R'dam, 7 Dec. '31
Beste Eddy
Je brief heeft me oprecht onpleizierig gestemd; niet zoozeer vanwege het incidentje zelf, als door den mismoedigen toon, die je aanslaat. Misschien ook door de griep beinvloed? - Maar werkelijk: je vraag, ‘wat doe ik eigenlijk in de redactie van Forum’, lijkt me niet conform de beteekenis van het stukje, waarover we van opinie verschillen. En sterker: ik durf de verantwoordelijkheid voor dat blad alleen aan met jouw medewerking! Wij zijn het toch in groote trekken volkomen eens en behoeven waarachtig geen revue-directeuren te worden in den professioneelen zin, om van het ding, dat we samen in Gistoux hebben opgericht, iets behoorlijks te maken. Zonder eenige reserve ben ik het ook eens met een panopticum als dat over het kasteel, hoe persoonlijk ook. Ik acht me ook evenmin ‘te hoog’ voor replieken, als die van jou tegen de ‘stronthommels’. Maar waarom in godsnaam zulk een discussie gerekt, als er geen enkele algemeene waarde aan ten grondslag ligt? Dat is voor mij het eenige criterium in dezen, en ik vind, dat je door dit repliekje geen enkele algemeene kant naar voren brengt. Trouwens, die knul K.H. is toch ook te bête, om door jou nog au sérieux te worden genomen; niet, omdat je je ‘te hoog’ acht, maar omdat hij geen enkele opmerking maakt, die ook maar eenigszins hout snijdt. Ik weet heusch de persoonlijke noot van je aperçu's te apprecieeren, ga absoluut niet accoord met het zwaarwichtige geklets van Donker, dat je alleen maar ‘aanstipt’, of hoe hij het noemen wil. Een stukje als dat over het kasteel is snijdend, afdoend voor de armeluisrepliek; geloof me, vernietigender dan een heel betoog; maar met dat verweer tegen K.H. bereik je bij geen enkele lezer effect (bij mijnheer K.H. natuurlijk niet, die is alleen maar gevleid, als je repliceert en stikt in zelfvoldaanheid).
Nu de algemeene kant. Ik begrijp, dat je liever verdwijnt uit Holland. Ik wil ook, als het moet, het zakelijke zaakje, dat aan Forum vastzit, wel met de andere heeren opknappen. Maar één ding: het essentieele van Forum is voor mij onze samenwerking, ideëel bedoeld dan. Heb ik het gevoel, dat jij je terugtrekt, dan wordt het blad voor mij een nachtmerrie. Je ziet me misschien toch te veel als iemand, die alleen maar op intellectueel contact vriendschap voelt; ook al door het geval - Binnendijk, een slecht antecedent, omdat daarbij kwestie is van ev. verwateren
van een intellectueele vriendschap in een onmogelijke (van zijn zijde onmogelijke) amicale verhouding. Voor mij is Forum een vriendschapskwestie, niet hoofdzakelijk omdat wij het theoretisch eens zijn, maar omdat wij die affaire als vrienden hebben opgezet. Ik zie ook niet in, dat een verschil van meening over een repliekje (dat misschien nog wel eens zal voorkomen) ook maar iets te maken heeft met de basis van de onderneming. Daarom: ga gerust naar Spanje, laat je niet weerhouden door wat ik vroeger zei over het alleen - opknappen; dat kan me niets schelen. Bouws is er overigens voor 9/10 goed voor. Maar laat Forum een fetisch blijven van onze relatie, die werkelijk niet alleen een ‘intellectueele phase’ voor mij beteekent. (Je kent niet de vrienden, die ik uit zuivere gevoelsoverwegingen heb, de ter Haar's b.v., menschen, die intellectueel in geen enkel opzicht belangwekkend zijn, evenmin waarschijnlijk als je indische vrienden, maar die juist daarom misschien vaster aan me verbonden zijn dan Binnendijk, bij wie het intellectueele element een groote factor was). Als ik weet, dat Forum voor jou hetzelfde vertegenwoordigt als dezen zomer in Gistoux, is het me onverschillig, of je tijdelijk uitknijpt of niet.
Hierbij het stukje terug. Gebruik het als noot in Tegenonderzoek - zooals je zelf voorstelt. En laat zoo'n paar regels toch niet beslissen over je relatie tot Forum.
Ik ben bezig aan een stuk, Een Studie in Schaduw, over het Tweede gezicht o.a. bij het lezen van boeken (waarom wij überhaupt nog lezen, als we kotsen van verdienstelijke romans à la Stille Plantage). Dit naar aanleiding van de philosophen Vergin en Spengler.
Van Lier heeft me zijn gedicht onder pseudoniem van Aart terug gestuurd ter plaatsing.
Ik las nu ook de critiek van Slau op H.C. Veel minder moraliseerend dan de rest, maar eigenlijk nog veel onbeholpener m.i. Hij komt tot de slotsom, dat Ali Smeding toch eigenlijk nog beter is, want die heeft meer van het volle leven.
Toevallig raakte ik in de brieven van Dostojewski. Ik heb ze nu in één stuk uitgelezen, verrast door de eenvoud en de scherpe
observatie van iemand, die philosopheert als een boer. Een man, die door Coster alleen maar bevuild kan worden!
Ik stuur deze brief maar p/a Greshoff. Laat gauw weer iets hooren! hart. hand je
Menno
N.B. Maak bij gelegenheid mevr. Greshoff mijn compliment over haar uitstekende stukje in de Groene naar aanl. van van der Velde! Zeer sympathiek en een verfrissching, bij het geklieder van verschillende dames-kwijlen!
Origineel: Letterkundig Museum, Den Haag
Auteursrechtelijk beschermd