Briefwisseling 1930-1940. Deel 4

962. E. du Perron aan M. ter Braak
Parijs, 29 juli 1936.

aant.

Beste Menno, De spaansche expeditie is niet doorgegaan, omdat Malraux onverwacht terug is gekomen, na maar 1 ½ dag in Madrid te zijn geweest. Hij zegt dat de mentaliteit, moed, etc. van de ‘linkschen’ prachtig is, maar ze weten weinig van modern oorlogvoeren af en de heele oorlog lijkt op die in Mexico. Daarbij: je hebt in de kranten kunnen lezen dat ze hier doodsbenauwd zijn voor publieke opinie, interpellaties enz. als ze het spaansche front populaire met wapens zouden willen helpen; kortom, iedereen werkt iedereen tegen en in de front-populaire-regeering hier is het één schijterigheid, terwijl overal fascistische controle en tegenwerking is. Ze vergeten één ding: dat als Spanje over 2 maanden fascistisch is, Frankrijk het over een jaar kan zijn; en dan volgt de rest in minder dan geen tijd, Holland inbegrepen. Wat op het oogenblik in Spanje gebeurt kan moreel de overwinning worden op het fascisme; leggen de spaansche ‘linksen’ het af, dan zal Frankrijk zéker geen rem blijken te zijn! Malraux heeft hier geprobeerd vliegtuigen en piloten te krijgen en is overal tegengewerkt; terwijl zoowel Italië, als Duitschland, als het hypocriete Albion, vliegtuigen bij de vleet beginnen te leveren, ammunitie en alles. Hier mag men niet helpen; de fascisten mogen en kunnen alles! Als met zooveel lulligheid het ‘lot van Europa’ binnenkort fascistisch beslecht is, dan hebben de anderen het werkelijk verdiend. Je kunt geen voorzichtige en diplomatieke menschen stellen tegen resolute die voor niets terugdeinzen.

[p. 49]

Ik ben gisteren op het punt geweest ‘agent van Spanje’ te spelen, in zooverre dat ik mijn naam zou hebben gegeven voor den aankoop van 6 vliegtuigen. [z.g. voor Mexico bestemd.] Het contract was klaar, door den onderdirecteur in orde gemaakt; maar op het laatste oogenblik heeft de directeur het verdomd, natuurlijk omdat hij fascist was. De ministre de l'air hier, Cot, wil alles doen, maar wordt door zijn eigen personeel gecontroleerd en tegengewerkt; Frankrijk wil bovendien graag een paar oude waardelooze vliegtuigen kwijt (Pothez-25, meen ik) en acht die, àls er iets geleverd moet worden (maar liefst niets, want dat is veiliger), goed genoeg voor de spaansche ‘loyalisten’.

Het is om van te braken. Malraux was gisteravond ‘ivre de dégoût’, zooals hij zei. Hij denkt wel naar Spanje terug te gaan, maar het is niet zeker wanneer; hij wil nog probeeren hier zooveel te doen als hij kan. Het gewone vechten daarginds is zoowat gestabiliseerd, maar iedereen wacht op betere wapens, en als Malaga binnenkort door de ‘rebellen’ gebombardeerd wordt, beteekent dat hoogstwschl. (neen, zeker) dat zij hun vliegtuigen, bommen en gassen te pakken hebben. Misschien ga ik toch nog met M. mee; anders zijn we tegen 15 Aug. in Amersfoort. Ik heb alweer ongehoord lust om naar Java af te sjeezen en niets meer te maken te hebben met de politiek; als alles toch rot is, dan zijn die rot-fascisten, die tenminste durf hebben en op elkaar kunnen rekenen, beter - althans meer waard - dan de frontpopularisten. Maar denk erom, dit alles is geheim. Er wordt hier ontzettend afgeluisterd (op de telefoonbureau's), overgebriefd, gespionneerd en gekonkeld; voordat je het weet heb je al de een of andere schoft iets ingeblazen die ermee naar een andere schoft loopt. Dus voorzichtigheid.

Geniet van je vacantie en wees met Ant behartelijkt door ons twee.

Je

E.

P.S. Ik heb gisteren allerlei gekke dingen meegemaakt, maar daarover mondeling beter.