Briefwisseling 1930-1940. Deel 3

755. E. du Perron aan M. ter Braak
Parijs, Zaterdag. [9 Maart 1935]

aant.

Beste Menno, Vanmorgen liet Slau - die zich overigens opmaakt om naar Holland te gaan - mij je brief lezen. Gisteravond hadden we net een ‘verteederd’ gesprek over de idiotie van ruzies onder elkaar, het verzwakkende daarvan ‘naar buiten’, en dat er toch maar 5 of 6 menschen waren die bij elkaar hoorden (aan onze ‘goede kant’) nl.: hij en jij, Vestdijk en Greshoff, Marsman en ik. Hij vond dat zelf zeer waar, filosofeerde er op zijn manier over, en besloot dat het daarom juist zoo idioot was dat Vic er nu tusschen zat... Mooi. Vanmorgen kwam hij mij de nieuwe correspondentie laten lezen. Je brief is uitstekend. Ik heb hem dat gezegd, en ook dat het volstrekt begrijpelijk was, dat je nu kwaad was, enz. Hij begreep dat ook wel, maar het dringt niet tot hem door dat ‘de waarheid’ ditmaal niet mag worden gezegd, omdat wij zelf - dat zijn jij en ik - anders toch zoo waar-

[p. 154]

heidlievend waren. Ik heb hem misschien aan het verstand gebracht dat zijn manier van de boel doordrijven gewoon vijandig is tegenover Vestdijk en jou (over mezelf praat ik maar niet eens) en dat je zóó alleen optreedt tegen menschen voor wie je niets voelt, noch achting, noch vriendschap, noch wat dan ook. Hij had een antwoord klaar voor je, dat ik ook lezen moest, en dat niet slecht was, maar na dit gesprek is hij naar huis gegaan om er toch nog iets anders van te maken. En of ik het jou niet kon uitleggen dat het hem erg speet om jou zoo te pesten, maar dat hij toch gelijk had, wat Vic betreft, dat wij dat zelf toch zeiden (of toegaven!). Dat Vestdijk en jij hem (Slauerhoff) toch gedesavoueerd hadden toen het erop aankwam, enz. Het is hopeloos, en soms zoo August-de-Domme-achtig dat je erom moet lachen. Als je erbij kon zijn, zou je zelf zien hoeveel mals in deze heele historie zit. Het rare is: dat Slauerhoff èn halfverantwoordelijk is èn ergens (in principe) tòch gelijk blijft houden; hij begrijpt bv. niet, zegt hij, waarom je van ‘chantage’ spreekt, aangezien het ‘toch waar’ is; overigens begrijpt hij wèl - of doet althans alsof - wanneer ik hem uitleg dat hij jou en Vestdijk een onaanvaardbare rol laat spelen tegen Vic: ‘Ja, dat is wel zoo’, zegt hij dan. Misschien kan deze verklaring (die de ‘eerlijkste’ is die ik je geven kan) je laten voelen hoe de boel in elkaar zit. [Dat is nl. beter dan begrijpen!] Er is in de gedachtegang van Slau gewoon iets dat met de onze niet klopt; hij vindt volstrekt niet dat hij ‘chantage’ pleegt of jou ‘verraden’ heeft, hij meent dat hij de zaak ernstig met jou besproken heeft als redacteur; en daar wij anders toch zoo waarheidlievend zijn, enz. Als hij de zaak niet begonnen was, zou hij er nu wschl. niet eens meer aan denken, maar al doende schijnt hij nu coûte que coûte gelijk te willen hebben tegen Vic. Ik heb hem ook gezegd dat als wij (d.w.z. jij, Vestdijk, Vic, hij en ik) de boel konden bepraten, alles in een uur ampel opgelost zou zijn, maar dat brieven altijd erg eenzijdig zijn en alleen één kant scherp stellen, enz. - ook dat schijnt hij, zoolang hij met mij praat, wel te begrijpen. Maar daarnaast zegt hij dan: - Maar jij hebt mij toch aangeraden om die eene brief te versturen. - Het is ontwapenend als je het meemaakt,

[p. 155]

maar ik kan me voorstellen dat je van daar gezien gewoon pisnijdig bent. Antonini heeft Slau ook gezegd dat hij zich je kwaadheid (en die van Vestdijk) zeer goed kon voorstellen. Maar dat daaruit een logisch gevolg voor hem zelf zou komen, geloof ik niet meer. Hij is in staat de logica van een ander te volgen zoolang er met hem gepraat wordt; zoodra hij weer voor zichzelf denkt vervalt hij weer in het oude richeltje. Hij zou nu straks om 6 uur hier komen, om iets af te spreken voor morgen, en mij dan de ‘definitieve’ brief aan jou te laten zien. Ik wacht daar nu op (het is nu 3 uur) -

Malraux en Clara zijn geweest en hebben hier tot 6 uur zitten praten, maar van Slau nog geen glimp. Vanavond komt de Hindoe een afscheidsbezoek brengen, allemaal heele aardige dingen (gisteravond had ik een doove vlaamsche gek op bezoek, die mij absoluut wilde zien sinds hij mijn ‘portret van den verleider’ in Forum had gelezen), maar ze houden mij van mijn vertaling van Fermina Marquez af, waar ik al flink mee te laat ben.

Tusschen Slau (kwart over 7) en den Hindoe (half 8) in, even dit afmaken. Ik heb den nieuwen brief gelezen; die werkelijk ‘nog zachter’ is, zooals hij zelf zegt. Hij stelt zelfs zooiets voor als zijn brief aan de redactie ‘in een andere vorm’ over te doen. Verder blijft hij gesteld op een mededeeling betreffende zijn uittreden; waarom zou je dat trouwens niet doen? - Enfin, ik hoop dat ik hiermee van de zaak af ben, en dat ik de rest van jou hoor! Slauerhoff is van plan om Dinsdag naar Utrecht te gaan en eerst een paar dagen bij Van der Meulen te logeeren, daarna...?

Schrijf me ook weer eens over andere dingen. Vestdijk kan dezen brief gerust lezen; Vic liever niet, omdat ik, hoe dan ook, toch niet graag den schijn zou wekken van partij voor hem te kiezen tegen Slau. Ik vind deze heele historie idioot, en kan me vooral goed voorstellen dat jij en Vestdijk er de pest over hebben, maar voor de heele houding van Vic heb ik alleen een ‘ver begrijpen’.

Hartelijke groeten van je

E.

[p. 156]

11 uur.

De Hindoe gaat overmorgen naar Engeland terug en hoeft voorloopig dus niet te worden verwacht. Hij is werkelijk erg geschikt; hij heeft iets kinderlijks en openhartigs en is erg verengelscht (o.a. amant van die Ethel Manning van wie Bouws dat mooie boek had in Gistoux, weet je dat nog?) Hij zal je wel bevallen, als je hem neemt in his own way, en hij heeft allerlei aardige verhalen als je hem zoover krijgt.

Je briefje, dat ik hierbij insluit, kwam tijdens zijn bezoek. En je ziet dat ik er al uitgebreid op ‘geantwoord’ heb!

Hier eindig ik nu echt.

E.