Kroniek van de 20ste eeuw [tot en met 1940]

Pétain ontslaat Laval

PARIJS, 14 december - Het staatshoofd van Vichy-Frankrijk, maarschalk Pétain, heeft gisteravond volkomen onverwacht en tot onverholen ergernis van de Duitse ambassade in Parijs, de tweede man van het regime, minister van Buitenlandse Zaken Pierre Laval ontslagen.

Zo groot is de woede van de Duitsers, dat ambassadeur Otto von Abetz onmiddellijk vanuit de bezette zone naar het zuiden is gereisd om namens Berlijn zijn beklag te doen over de handelwijze van de Vichy-regering. Laval was de vertrouweling van Von Abetz en de enige figuur uit de regering van het onbezette gebied die redelijke contacten had met de Duitse bezetters.

Ook in Vichy zelf heerst grote verwarring over de motieven van Pétain voor het plotselinge ontslag. Er gaan geruchten dat Laval te veel zou hebben aangedrongen op actie van Vichytroepen in de Franse kolonie Tsjaad, die in handen is gevallen van de aanhangers van Charles de Gaulle, de Franse generaal die in juni in Londen een tegenregering heeft gevormd en de voortzetting bepleit van de oorlog tegen Duitsland. Een actie tegen de gaullisten in Tsjaad zou de Vichyregering in direct conflict brengen met Groot-Brittannië en zij zou mogelijk de steun en erkenning verspelen, die zij nu nog ondervindt van de zijde van Washington.

Anderzijds lijkt dit argument te schraal. Niet alleen Laval, ook andere leden van de Vichy-regering, onder wie Pétain zelf, hebben de afgelopen weken in bedekte termen te verstaan gegeven dat zij meer aan Duitse zijde bij het conflict met Groot-Brittannië betrokken zouden willen worden, als Berlijn daar betekenende concessies op het gebied van de binnenlandse soevereiniteit tegenover zou stellen.

Onafhankelijkheid

Men neemt daarom in diplomatieke kringen in Vichy aan dat Pétain Laval vooral heeft ontslagen omdat deze tegenover de Duitsers te veel als alleenvertegenwoordiger van Vichy optrad. De maarschalk zou daarmee ook zijn onafhankelijkheid ten opzichte van Berlijn hebben willen demonstreren tegenover degenen, die hem verwijten te zeer naar de pijpen van de Duitse bezetters te dansen.

De reactie in Duitse kring op het ontslag - generaal Keitel sprak gisteravond al over ‘het in de hoek zetten’ van de Vichy-regering - maakt het waarschijnlijk dat Pétain over niet al te lange tijd zal worden gedwongen de beroepspoliticus Laval weer in zijn regering op te nemen. Pétain heeft als opvolger van Laval admiraal Darlan aangewezen, maar deze benoeming is door Berlijn en door de Duitse ambassade in Parijs genegeerd.

Laval, die voor de oorlog al een tiental keren een ministerpost bekleedde en ook vier keer eerste minister was in elkaar snel opvolgende kabinetten, heeft voorlopig huisarrest opgelegd gekregen. Hij verblijft op zijn kasteel in zijn geboortedorp Châteldon in Auvergne.